Beyaz Saray: İran'a yaptırımlar aşamalı kaldırılmalı
Beyaz Saray, "Yönetimimizin güçlü görüşü, tüm yaptırımların bir günde kaldırılmasının akıllıca ve uluslararası toplumun çıkarlarına uygun olmadığı yönünde. Bunun aşamalı yapılması en iyi yöntem" açıklamasında bulundu
ABD yönetimi, P5+1 ülkeleriyle İran arasında nihai anlaşma sağlanması halinde, bu ülkeye yönelik yaptırımların tek seferde değil aşamalı olarak kaldırılması gerektiğini bildirdi.
Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, günlük basın toplantısında, İran'ın nükleer müzakerelerde nihai anlaşmaya varılması halinde yaptırımların tamamının hemen kaldırılmasını istediğini ancak ABD ve uluslararası toplumun bunun İran'ın nükleer programını teyidine bağlı olarak aşamalı yapılmasının uygun olacağını düşündüğünü aktardı.
Bu konuların hala müzakere edildiğini belirten Earnest, "Yönetimimizin güçlü görüşü, tüm yaptırımların bir günde kaldırılmasının akıllıca ve uluslararası toplumun çıkarlarına uygun olmadığı yönünde. Bunun aşamalı yapılması en iyi yöntem" ifadelerini kullandı.
İran ile BMGK'nın daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya'nın oluşturduğu "5+1 grubu" arasında İsviçre'nin Lozan kentinde yapılan nükleer müzakerelerde, 2 Nisan'da uzlaşmaya varılmıştı.
ABD Enerji Bakanı Moniz: "Bu belirli bir süreyle sınırlanmış bir anlaşma değil. Farklı safhalarıyla sonsuza kadar sürecek bir anlaşma"
ABD Enerji Bakanı Ernest Moniz, İran ve "5+1" ülkeleri arasındaki nükleer müzakerelere ilişkin uzlaşmanın uzun dönemli olacağını belirterek, "Bu belirli bir süreyle sınırlanmış bir anlaşma değil. Farklı safhalarıyla sonsuza kadar sürecek bir anlaşma" dedi.
Moniz, Beyaz Saray'da düzenlenen günlük brifingde, basın mensuplarının "5+1" ülkeleri ile İran arasındaki müzakerelerde sağlanan uzlaşıya yönelik sorularını yanıtladı.
İran'ın nükleer bomba üretimi için 4 yolu olduğunu bildiren, aynı zamanda nükleer fizik uzmanı olan Enerji Bakanı Moniz, "sonsuza dek sürecek anlaşmanın" bu yolları tamamen kapatacağını savundu.
Moniz, anlaşmanın 10-15 ya da 20 seneyle sınırlı olmadığını vurgulayarak "Bu belirli bir süreyle sınırlanmış bir anlaşma değil. Farklı safhalarıyla sonsuza kadar sürecek bir anlaşma" ifadesini kullandı.
İran'ın tüm nükleer faaliyetlerinin uluslararası denetçiler tarafından yakından izleneceğini belirten Moniz, ayrıca ülkede üretilen tüm plütonyumun da yurtdışına çıkarılacağını söyledi.
Moniz, İran'ın anlaşmayı ihlal etmesi halinde nasıl bir yol izleneceğinin sorulması üzerine, "İran'ın nükleer programına yönelik denetleme planımız kapsamında bir ihlal yapıldığını, anlaşmadan saptıklarını tespit edersek yaptırımları derhal geri getiririz" yanıtını verdi.
Moniz, taraflar tarafından yapılan açıklamaların farklılık gösterdiği yönündeki değerlendirmeye de "Bu karşılıklı güven üzerine değil, İran'ın çeşitli zaman ölçütlerine göre neler yapabileceği ve nelere erişebileceğini sınırlayan, ödün verilmeyecek şartlar üzerine kurulmuş bir uzlaşma" karşılığını verdi.
Parametreler konusundaki müzakerelerin zorluğuna da dikkati çeken Moniz, İran'ın nükleer bomba yapımı için yeterli materyallere en az 1 yıl ulaşamamasının, anlaşmanın değiştirilemeyecek hedeflerinden biri olduğunu sözlerine ekledi.
İran, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin ve Almanya'dan oluşan daimi üyeleriyle vardığı uzlaşmaya göre, uranyum zenginleştirilmesinde kullanılabilen santrifüjleri yaklaşık 3'te 2 oranında azaltacak.
İran'ın uranyum zenginleştirme programı ise 15 yıl boyunca, yüzde 3,67 ile sınırlanacak ve ülkenin zenginleştirilmiş uranyum stoku 10 bin kilogramdan 300 kilograma düşürülecek.
İran, ayrıca, nükleer faaliyetlerinin izlenebilmesi ve şeffaflığın sağlanabilmesi adına Uluslararası Atom Enerji Kurumu (UAEK) müfettişlerine nükleer tesislere düzenli giriş imkanı sağlayacak.
AA