Bitcoin'in gözü Türkiye'de

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 25 Kasım 2013 tarihinde "Bitcoin" ve benzeri sanal paraların barındırdığı muhtemel risklere karşı kamuoyunu uyararak, "Herhangi bir resmi ya da özel kuruluş tarafından ihraç edilmeyen ve karşılığı için güvence verilmeyen bir sanal para birimi olarak bilinen Bitcoin, mevcut yapısı ve işleyişi itibarıyla Kanun kapsamında elektronik para olarak değerlendirilmemekte, bu nedenle de söz konusu kanun (6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun'u) çerçevesinde gözetim ve denetimi mümkün görülmemektedir" açıklamasını yapmıştı.

Tüm dünyada, özellikle finans krizinin ardından kullanımı artan Bitcoin'in uluslararası denetiminin artırılması için çalışmaların olduğunu belirten Matonis, "Herhangi bir para biriminden Bitcoin'e geçiş denetlenebiliyor ya da Bitcoin'den örneğin dolara geçiş... Fakat Bitcoin cinsinden gönderimlerin kontrol edilmesi mümkün değil. Örneğin Avrupa Birliği, Bitcoin işlemlerin katma değer vergisi eklemeye çalışıyor, fakat bunu uygulamak mümkün değil" diye konuştu.

- Uluslararası regülatörler temkinli-

Jon Matonis, ilk insanlar arasındaki alışverişi başlatan trampa usulünün sanal dünyada yeniden doğan hali olarak tanımlanan Bitcoin kullanımının dünya üzerinde yaygınlaşması durumunda bugünkü finans piyasasının temel aktörlerini zor günlerin beklediğini ifade ederek, son günlerde kara para aklamak ve uyuştucu ticaret yapmak için Bitcoin'in tercih edildiği yönündeki haberlerin ise gerçeği yansıtmadığını söyledi.

Dünyada kara para aklama girişimlerinin neredeyse tamamın dolar ve avro cinsinden yapıldığı görüşünü ifade eden Matonis, "Bazı bankalara bu konuda verilen cezaların kendisi bile başlı başına Bitcoin piyasasının tamamından büyük. Bu tip işlemler için kullanılamayacak kadar küçük bir piyasadan bahsediyoruz" dedi.

Özellikle Bitcoin işlemlerini yapanların gerçek kimlik bilgilerinin bilinmemesi, aracısız bir şekilde istenilen miktarda paranın Bitcoin cinsinden yine kimliği gizli tutulan başka birine gönderilmesinin sadece birkaç saniye sürmesi, uluslararası regülatörler tarafında finansal risk olarak görülüyor. BDDK da 2013 yılında konuya ilişkin yayınladığı açıklamada, Bitcoin ve benzeri sanal paralarla gerçekleştirilen işlemlerde tarafların kimliklerinin bilinmemesinin, söz konusu sanal paraların yasa dışı faaliyetlerde kullanılması için uygun bir ortam oluşturduğuna dikkati çekmişti.

Dünyada Bitcoin'in yasa dışı faaliyetlerde ödeme sistemi olarak kullanılması konusunda en iyi bilenen örnek iki yıl önce Silk Road (İpek Yolu) adı verilen web sitesi aracılığıyla dünya çapında uyuşturucu trafiğini yönettiği tesbit edilen Ross Ulbricht'in FBI tarafından San Francisco'da yakalanması olmuştu.

Ullbricht'in para yerine Bitcoin sistemiyle elektronik para kullanarak 30 ayda 1,2 milyar dolarlık uyuşturucu ticareti yaptığı belirlenmişti

- "Bitcoin'in mucidi anonim"-

Bitcoin yakın zamanda yatırımcıları için sert fiyat dalgalanmaları nedeniyle risk oluşturabilecek bir performans grafiği seyretti. 2013 yılının başında yaklaşık 13-14 dolar seviyesinde olan bir Bitcoin aynı yılın sonunda doğru 900 dolar seviyesine ulaştı. Ardından bir günde 450 dolar seviyelerine gerileyen Bitcoin şu an yaklaşık 235 dolardan işlem görüyor.

Coindesk'in verilerine göreyse, küresel bazda Bitcoin üzerinden yapılan işlem sayısında büyük artış kaydedilmesi dikkati çekiyor. Örneğin 2 Ocak 2012'de günde sadece 6 bin 123 adet işlem yapılırken, 12 Ocak 2015 itibariyle Bitcoin üzerinden işlem sayısı günlük 100 bin adedin üzerine çıktı.

Artan kullanımına rağmen Bitcoin'in 2009 yılında piyasaya kim tarafından sunulduğu ise gizemini koruyor. Jon Matonis, "Bitcoin'i yaratan kişi anonim. Kim olduğunu bilmiyoruz. Finansçı olduğunu zannetmiyorum. Bence bir kriptoloji uzmanı. Adının Satoshi Nakamoto olduğu söyleniyor. Fakat bu isim o kadar yaygındır ki, adeta Hindistan'da Gandi ismi gibi" dedi.

-"İşlemlerin merkezi Lüksemburg ve Hong Kong"-

Matonis, Bitcoin cinsinden işlemlerin regülatörlerin kontrollerinin daha az olduğu ülkelere doğru yayıldığını belirterek, "Ağırlıklı olarak Lüksemburg ve Hong Kong'ta... Bitcoin cinsinden işlem yapan işletmeler en özgür oldukları yerlere doğru gidecektir" dedi.

Regülatörlerin, Bitcoin piyasasını kontrol etmek istemesinin, bu yeni dijital para birimini oluşturduğu sektöre zarar verebileceğini belirten Matonis, "Bitcoin işlemlerinizin kimliğinize bağlı olması gerekli olmamalı. Bence bu doğru bir gidiş değil" ifadesini kullandı.

Küresel bazda günlük ortalama 68-70 milyon dolar seviyesinde bir işlemin Bitcoin cinsinden yapıldığını belirten Matonis, "Günlük işlem sayısına bakarsak giderek arttığını görüyoruz. Sadece 6 yıl önce kurulmuş bir sistem. Değeri düşmüş olsa da gönderilerin miktarları da hızla artıyor. Kurumlardan çok özellikle kişiler arasında yapılan gönderiler artıyor. Gönderilerin toplam hacminin üç kat kadar artmasını bekliyorum" dedi.

Bitcoin, 2009 yılında toplamda dünya üzerinde 21 milyon adet üretilmesi planlanarak dijital bir para birimi olarak kimliği bilinmeyen kişi veya kişiler tarafından tasarlandı. Finansal krizle birlikte kullanımı küresel bazda rağbet görse de maddesel, fiziki bir karşılığı bulunmuyor. Kriptoloji kullanılarak hazırlandığı için kullanıcılar arasında "kripto para" olarak da adlandırılıyor. Herhangi bir merkezi olmamakla birlikte kimlik bilgileri gizli tutularak A kişisinden B kişisine ya da kurumuna dijital para transferi sağlanırken, birçok farklı web sitesi üzerinden komisyon karşılığı farklı para birimlerine dönüştürme işlemi yapılıyor.

AA