Brexit sürecinin nasıl şekillenmesi bekleniyor?
-
İngiltere ve AB arasında siyasi bir düğüm haline gelen Brexit süreci için belirleyici tarihler ve olası senaryolar
İngiltere'de, milletvekillerinin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma (Brexit) sürecinin kontrolünü ele almalarını sağlayan önerge Parlamento'da 302'ye karşı 329 oyla kabul edildi.
AB’den ayrılığın oylandığı ve ülkenin genelinde yapılan referandumdan çok yüksek bir katılımla yüzde 51,9’luk evet oyunun çıktığı Haziran 2016’ya rağmen yeni referandum seslerinin de yükselmeye devam etmesiyle AB’den ayrılık İngiltere için politik bir düğüm halinde kalmaya devam ediyor.
BBC’nin haberine göre, Londra’da 23 Mart’ta düzenlenen Brexit karşıtı yürüyüşün İngiltere tarihindeki en büyük protesto olduğu ve 1 milyona yakın katılım gerçekleştiği belirtildi. Brexit'in iptal edilmesi için Parlamento'nun internet sitesi üzerinden başlatılan imza kampanyasına ise 4.5 milyona yakın insan imza attı.
Politik krizin Avrupa Birliği tarafında ise anlaşmasız ayrılığa yönelik ihtimallerin ağırlık kazanmasıyla tedbirler alınıyor. AB Komisyonu, İngiltere'nin 12 Nisan tarihinde anlaşmasız ayrılması ihtimalinin yükseldiğini ve bu duruma yönelik hazırlıkların tamamlandığını açıklamış ve 12 Nisan'da anlaşmasız Brexit'e yönelik ulaşım, finans, eğitim, sosyal güvenlik ve balıkçılık gibi çeşitli alanlardaki hazırlıkların tamamlandığını duyurmuştu.
Belirlenen son yol haritasına göre; İngiltere Parlamentosu'nun Brexit anlaşmasını onaylaması halinde üyelikten çıkış tarihi 22 Mayıs'a; anlaşmanın onaylanmaması halinde ise 12 Nisan'a kadar ertelenmesi öngörülüyor.
Brexit sürecinin belirleyici tarihleri
27 Mart: Meclis üyelerinin Brexit’in alternatiflerini oylaması bekleniyor. Bu alternatifler anlaşmasız Brexit modelini ortadan kaldırmaya yönelik Norveç Modeli, Gümrük Birliği Modeli ve ikinci referandumu içeren üç ihtimale dayanıyor.
Bu ihtimallerden Norveç modelinin kabul edilmesiyle İngiltere Avrupa Ekonomik Alanı ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği’nin içinde kalacak ve Avrupa Birliği pazarına tam erişimini elinde tutacaktır. Bu model, İngiltere-AB ticaretinin önündeki engellerin azaltılması ve İngiltere ekonomisinin yaklaşık % 80'ini oluşturan hizmetler için tek pazar anlayışının devam etmesi anlamına gelmesine rağmen İngiltere’nin Avrupa Birliği üye ülkelerinden olduğu zamanki kadar söz hakkı bulunmayacaktır.
Araştırmalara göre bu modelin İngiltere ekonomisi açısından en olumlu geri dönüşleri sağlayacak plan olduğu öngörülüyor. Bu yöntemle İngiltere ortak pazara tam erişim hakkını elinde tutsa da Avrupa Birliği’nin bağlayıcı politikalarına uyma zorunluluğu bulumayacak, İngiltere ortak tarım politikasından da muaf tutulacak ve Avrupa Adalet Mahkemesi’nin de Britanya üzerinde yargı gücü olmayacak.
İkinci alternatif olarak belirtilen ve İşçi Partisi Genel Başkanı Jeremy Corbyn’in de ısrarcı olduğu model, AB ile kalıcı bir Gümrük Birliği. Bu model Norveç'ten farklı olarak göçü sınırlandırma imkânı veriyor.
Üçüncü alternatif ise özellikle son günlerde konuşulmaya başlanan ve İngiltere Başbakanı Theresa May’in, parlamentodan geçiremediği Brexit planı sonrası, belirttiği gibi ikinci bir referandum seçeneği.
May, Parlamento'nun daha önce AB'den anlaşma olmadan ayrılmaya karşı çıktığını ve muhtemelen bu hafta da benzer sonuç olacağını vurgulamış ve, "Diğer seçenekler, farklı bir Brexit için çaba harcamak ya da ikinci referandum" demişti.
29 Mart: Daha önce belirtilen AB’den ayrılma günü. Bu tarih, ayrılık anlaşmasının İngiliz parlamentosunda onaylanması halinde 22 Mayıs'a, aksi halde 12 Nisan'a kadar ertelendi.
10 Nisan: Avrupa Birliği ile bir başka zirve
12 Nisan: Ayrılık için belirlenen bu yeni tarihte İngiltere’nin Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılıp katılmayacağına karar vermesi ve May’in ayrılık planının Parlamento’dan yine olay almaması durumunda, Avrupa Birliğine plan beyan etmesi gerekiyor. Bu noktada masadaki seçenekler;
-Avrupa Birliği’nden daha uzun bir erteleme isteyerek Brexit’e yönelik planlar geliştirmek
-Anlaşmalı ayrılık
-Anlaşmasız ayrılık
-Brexit'ten vazgeçilmesi
18 Nisan: Avrupa Parlamentosu oturumlarına ara veriyor, bu nedenle Brexit anlaşmasını 2 Haziran’dan önce oylayamayacak
22 Mayıs: May’in anlaşmasının onaylanması halinde İngiltere’nin Avrupa Birliğinden çıkış tarihi
23-26 Mayıs: Avrupa Parlamentosu seçimlerinin yapılacağı tarih. Eğer İngiltere bu noktada hala bir anlaşmaya varmamış durumdaysa AP seçimlerinde oy kullanması engellenecek ya da en azından yasal yaptırımlarla karşılaşacak.
2 Haziran: Avrupa Parlamentosu’nun yeni döneminin ilk oturumu başlayacak.
İngiltere AB’den anlaşmasız ayrılması halinde ne olacak?
Euronews’in haberine göre, İngiltere'nin 12 Nisan tarihinde anlaşmasız ayrılması ihtimalinin yükseldiğini belirten AB Komisyonu'nun kabul ettiği plan şu şekilde:
Kıvılcım Harika Ertunç
bloomberght.com Editörü