Davutoğlu: Referandum domino etkisi yaratabilir

Dışişleri Bakanı Davutoğlu ile Kırım Tatar Meclisi eski Başkanı ve Ukrayna Meclisi Milletvekili Mustafa Kırımoğlu, Dışişleri Bakanlığı ndaki g&ouml;r&uuml;şmelerinin ardından ortak basın toplantısı d&uuml;zenledi. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Kırım da yapılan referandumun meşruiyeti bulunmadığını, ge&ccedil;ersiz ve hukuk dışı olduğunu belirterek, referandum sonrasında &ccedil;&ouml;z&uuml;m yollarının kapanmadığını ve diplomasinin s&uuml;ratle devreye girmesi gerektiğini s&ouml;yledi. Kırım da yapılan referanduma ilişkin T&uuml;rkiye nin tutumunun ve bundan sonra atılabilecek adımların sorulması &uuml;zerine Davutoğlu, krize daha g&ouml;steriler ilk başladığında Ukrayna i&ccedil;inde &ccedil;&ouml;z&uuml;m bulunabilmiş olmasını ve muhatap olabilecek &uuml;lkelerin bir araya gelip Ukrayna nın toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; etrafında destek mesajları vermiş olmalarını dilediğini belirterek, Maalesef bu konuda gerekli adımlar krizin ilk aşamalarında atılmadığı, atılamadığı i&ccedil;in gittik&ccedil;e y&uuml;kselen tansiyon d&uuml;nk&uuml; referanduma kadar geldi diye konuştu. Davutoğlu, D&uuml;nk&uuml; referandumun uluslararası standartlarda herhangi bir şekilde &ouml;zg&uuml;r iradelerin beyan edildiği, g&ouml;zlemcilerin olduğu, herkesin katıldığı bir referandum niteliğinde değerlendirilmesi m&uuml;mk&uuml;n değil. Aynı şekilde, Ukrayna anayasası ve 1994 Budapeşte mutabakatı &ccedil;er&ccedil;evesinde de Ukrayna nın toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; konusunda bir referandum yapılması da zaten başlı başına hukuk dışıdır dedi. Budapeşte mutabakatı &ccedil;er&ccedil;evesinde Ukrayna nın, toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml;n garanti altına alınacağı teminatıyla n&uuml;kleer silahlardan vazge&ccedil;tiğini anımsatarak, 1994 Budapeşte mutabakatı uluslararası metin olarak, altında Rusya nın, İngiltere nin, Amerika nın imzası olan bir metin olarak zaten b&ouml;yle bir referandumu gayrimeşru g&ouml;r&uuml;r dedi. Toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; etrafında referandumlar yapılmasının b&ouml;lgedeki donmuş krizlerin bir anda bir&ccedil;ok &uuml;lkede tekrar ortaya &ccedil;ıkmasına neden olabileceğine işaret eden Davutoğlu, Azerbaycan ın toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; hi&ccedil;bir referandumla tartışma konusu yapılamaz. Nitekim G&uuml;rcistan ın toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; de yapılamaz, Moldova i&ccedil;in de bu durum ge&ccedil;erli. Bir kere buna izin verilirse, domino etkisiyle b&uuml;t&uuml;n b&ouml;lgeye istikrarsızlık gelir ifadesini kullandı. T&uuml;rkiye nin bu konuda ilkesel bir tutum takındığını vurgulayan Davutoğlu, Bu referandumun olmamasını isterdik, şu anda da ge&ccedil;ersiz olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yoruz dedi. - Bu referandumun herhangi bir meşruiyeti yoktur - Dışişleri Bakanı Davutoğlu, T&uuml;rkiye nin bir g&ouml;zlem misyonu oluşturulmasına destek verdiğini de belirterek, meselenin AGİT, Avrupa Konseyi ve BM prensipleri &ccedil;er&ccedil;evesinde ele alınması ve &ccedil;&ouml;z&uuml;me ulaştırılmasının &ouml;nemli olduğunu s&ouml;yledi. Davutoğlu, Bu referandum sonrasında bile &ccedil;&ouml;z&uuml;m yolları kapanmış değildir. Diplomasinin s&uuml;ratle devreye girmesi ve Kırım &Ouml;zerk Cumhuriyeti nin, Ukrayna nın toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; i&ccedil;inde ve genel olarak doğu ve batı Ukrayna nın b&uuml;t&uuml;n&uuml;yle de ilgili bir anayasal reform &ccedil;er&ccedil;evesinde m&uuml;zakerelerin başlaması lazım dedi. T&uuml;rkiye nin sağduyu &ccedil;ağrısını dile getiren Davutoğlu, Kırım daki soydaşlarımıza da teşekk&uuml;r ediyoruz. O kadar acılı tecr&uuml;belerden sonra Kırım a d&ouml;nd&uuml;ler. Asli vatanlarında kaldılar, kalacaklar, biz de her t&uuml;rl&uuml; desteği vereceğiz bu konuda ama herhangi bir gerginliğin par&ccedil;ası da olmadılar şeklinde konuştu. Bundan sonra atılacak adımlar konusunda istişarelerin s&uuml;rd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; vurgulayan Davutoğlu, &ouml;nemli olanın hi&ccedil;bir &uuml;lkenin dışlanmadığı ama herkesin de toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;ne saygı duyan bir &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml;n aranması olduğunu kaydederek, b&uuml;t&uuml;n &uuml;lkelerin, toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;ne saygı esasında ortak uluslararası &ccedil;abalara katkıda bulunmasının &ouml;nemli olduğunun altını &ccedil;izdi. Davutoğlu na T&uuml;rkiye nin referandum sonucunu tanıyıp tanımayacağını ve AB nin Rusya ya yaptırımları konusunda nasıl bir tutum takınacağını da soruldu. Basın toplantısında yaptığı a&ccedil;ıklamalardan referandumun tanınmadığının anlaşıldığını belirten Davutoğlu, Bunu a&ccedil;ık&ccedil;a da s&ouml;yledim. Bu referandumun herhagi bir meşruiyeti yoktur dedi. Atılacak adımlar konusunda AB ve NATO ile temasların s&uuml;rd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; ifade eden Davutoğlu, Rusya ile ilişkilere de değinerek, T&uuml;rkiye nin Soğuk Savaş d&ouml;neminde kalan blok anlayışını doğru g&ouml;rmediğini, gerek Rusya nın bulunduğu uluslararası kurumlarda bu &uuml;lkeyle birlikte &ccedil;alıştığını, gerekse Rusya nın bulunmadığı &ccedil;eşitli kurumlarda faaliyetler y&uuml;r&uuml;tt&uuml;ğ&uuml;n&uuml; s&ouml;yledi. T&uuml;rkiye nin &ouml;zel bir konumu olduğunu da işaret eden Davutoğlu, T&uuml;rkiye, b&uuml;t&uuml;n bu &uuml;lkeler i&ccedil;inde hem Ukrayna hem Rusya ya aynı anda komşu olan ve aynı zamanda Kırım a doğrudan erişimi olan yegane &uuml;lkedir ifadesini kullanarak, T&uuml;rkiye nin b&ouml;lgedeki gelişmelerden herhangi bir &uuml;lkeden daha fazla etkilenmesinin doğal olduğunu s&ouml;zlerine ekledi. - Referandum kabul edilemez Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Kırım da d&uuml;n emrivaki şeklinde yapılan referandumun kabul edilemez nitelikte olduğunu belirterek, T&uuml;rkiye nin Ukrayna nın toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; &ccedil;er&ccedil;evesinde, Kiev de b&uuml;t&uuml;n kesimlerin temsil edildiği ve Kırım &Ouml;zerk Cumhuriyeti nin &ouml;zerkliğinin korunduğu bir &ccedil;&ouml;z&uuml;mden yana olduğunu s&ouml;yledi. Dışişleri Bakanı Davutoğlu ile Kırım Tatar Meclisi eski Başkanı ve Ukrayna Meclisi Milletvekili Mustafa Kırımoğlu, Dışişleri Bakanlığı ndaki g&ouml;r&uuml;şmelerinin ardından ortak basın toplantısı d&uuml;zenledi. Davutoğlu, burada yaptığı konuşmada, sembol bir isim olan Kırımoğlu nu Ankara da ağırlamaktan memnuniyet duyduğunu belirterek, Kırımoğlu nun Ukrayna ve Kırım daki son gelişmelere ilişkin istişarelerde bulunmak &uuml;zere T&uuml;rkiye ye geldiğini s&ouml;yledi. Kırımoğlu yla krizin ilk g&uuml;nlerinden bu yana temas halinde bulunduklarını belirten Davutoğlu, B&uuml;t&uuml;n diğer soydaşlarımız ve tarihdaşlarımıza olan ilgimiz gibi Kırım Tatar T&uuml;rkleri ile ilgimiz her şeyin &ouml;n&uuml;ndedir ve onların kaderi bizim a&ccedil;ımızdan hem tarihi olarak &uuml;zerimizde bir sorumluluktur hem de stratejik olarak soydaşlarımızın bulunduğu &uuml;lkelerle bir dostluk k&ouml;pr&uuml;s&uuml; olmak bakımından da b&uuml;y&uuml;k &ouml;nem taşımaktadır dedi. Son g&uuml;nlerde hemen hemen her g&uuml;n yabancı muhataplarıyla da g&ouml;r&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;n&uuml;, telekonferanslar yapıldığını hatırlatan Davutoğlu, Kırım da d&uuml;n biraz da emrivaki şeklinde ger&ccedil;ekleşen referandum konusunda uluslararası toplumla temas halindeyiz diye konuştu. - T&uuml;rkiye nin ilkesel tutumunun perspektifleri - T&uuml;rkiye nin bu konudaki ilkesel tutumunu ortaya koyduğunu ve &uuml;&ccedil; ilkesel perspektif benimsediğini belirten Davutoğlu, bu hususlardan ilkinin, uluslararası hukuk ve Ukrayna nın toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; olduğunu kaydetti. Ukrayna nın toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml;n esas olduğunu ve her meselenin bu esas etrafında tartışılması gerektiğini vurgulayan Davutoğlu, &ccedil;ok k&uuml;lt&uuml;rl&uuml;, &ccedil;ok dinli ve &ccedil;ok dilli bir &uuml;lke olan Ukrayna da eşit vatandaşlık hakları &ccedil;er&ccedil;evesinde Kiev de herkesi kuşatan bir y&ouml;netim oluşmasının &ouml;nemli olduğunu s&ouml;yledi. Kırım Tatarlarının da diğer eşit vatandaşlar gibi haklarının korunmasının uluslararası hukukun gereği olduğunun altını &ccedil;izen Davutoğlu, D&uuml;nk&uuml; referandum bu anlamda Ukrayna nın toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; ihlal etmesi ve Ukrayna nın anayasal &ccedil;er&ccedil;evesi ile uluslararası hukuk uhdeleriyle uyumlu olmaması bakımından kabul edilemez niteliktedir dedi. T&uuml;rkiye nin tutumundaki ikinci hususun, Kırım ın T&uuml;rkiye i&ccedil;in tarihi a&ccedil;ıdan ifade ettiği &ouml;zel anlam olduğunu belirten Davutoğlu, Kırım Tatar T&uuml;rklerinin barışı, esenliği, huzuru ve kendi &uuml;lkelerinde eşit vatandaşlık haklarına sahip olarak yaşaması, T&uuml;rkiye nin hi&ccedil;bir zaman vazge&ccedil;mediği, vazge&ccedil;meyeceği bir ilkedir diye konuştu. Kırım Tatarlarının asırlarca o topraklarda yaşamış asli unsurlar olduğunun altını &ccedil;izen Davutoğlu, Kırım Tatar T&uuml;rkleri orada kalacaklardır, k&ouml;kleşeceklerdir, kıyamete kadar da orada yaşayacaklardır. T&uuml;rkiye Cumhuriyeti devletinin ve T&uuml;rk milletinin onlara desteği s&uuml;recektir ifadesini kullandı. - İslam d&uuml;nyası ve T&uuml;rk d&uuml;nyası liderleriyle istişareler - Davutoğlu, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Genel Sekreteri İyad Medeni ile Kırım daki gelişmeleri g&ouml;r&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;n&uuml; aktararak, Medeni nin desteğini ifade ettiğini ve Kırımoğlu nun genel sekreter ile ilk fırsatta bir araya geleceğini kaydetti. T&uuml;rk Konseyi Genel Sekreteri Halil Akıncı ile de konuyu ele aldığını belirten Davutoğlu, Kırımoğlu nun Akıncı ile de en kısa zamanda g&ouml;r&uuml;şeceğini belirtti. Van da yapılan T&uuml;rkiye-Azerbaycan-İran Dışişleri Bakanları Toplantısı &ccedil;er&ccedil;evesinde Azeri mevkidaşıyla da konuyu paylaştığını ifade eden Davutoğlu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile istişarelerde bulunacağını belirterek, gerek T&uuml;rk d&uuml;nyasının gerekse İslam d&uuml;nyasının liderleriyle g&ouml;r&uuml;şmeyi s&uuml;rd&uuml;receklerini ifade etti. Dışişleri Bakanı Davutoğlu, T&uuml;rkiye i&ccedil;in &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; &ouml;nemli hususun ise b&ouml;lgesel barış ve istikrar olduğunu belirterek, T&uuml;rkiye, Karadeniz b&ouml;lgesinde, Kafkaslarda, Balkanlarda Avrasya coğrafyasında barış ve istikrarın omurga &uuml;lkelerinden biri olarak bu barış ve istikrarın korunması i&ccedil;in b&uuml;t&uuml;n tarafları sağduyuyla davranmaya &ccedil;ağırmaktadır. B&uuml;t&uuml;n tarafları askeri yığınaklardan, manevralardan, hareketlenmelerden ka&ccedil;ınarak diplomasi y&ouml;ntemini kullanması suretiyle yeni gerginlikler oluşmadan &ccedil;&ouml;z&uuml;m bulmaya davet etmektedir dedi. Bakan Davutoğlu, &Uuml;mit ederiz ki, d&uuml;n emrivaki şeklinde yapılan ve kabul edilemez nitelikte olan referandum yeni gerginliklere sebebiyet vermez ve bir an &ouml;nce Ukrayna nın toprak b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; Kiev de b&uuml;t&uuml;n kesimlerin temsil edildiği, Kırım &Ouml;zerk Cumhuriyeti nin &ouml;zerkliğinin de korunarak anayasal reformların yapıldığı bir &ccedil;&ouml;z&uuml;m bulunur diye konuştu. - Kırım Tatar halkının geleceği Ukrayna devletine bağlıdır - Kırımoğlu da Ukrayna halkının bir par&ccedil;ası olan Kırım Tatarlarının Ukrayna nın bağımsız ve demokratik bir devlet olması i&ccedil;in uzun zamandır m&uuml;cadele verdiğini ve devlet başkanlığından azledilen Viktor Yanukovi&ccedil; in &uuml;lkeyi terk etmesinin ardından yeni demokratik bir h&uuml;k&uuml;met kurulduğunu hatırlatarak, Biz bundan sonra &uuml;lkemizin demokratik bir &uuml;lke olacağı konusunda &ccedil;ok &uuml;mitliydik. H&uuml;k&uuml;meti b&uuml;t&uuml;n d&uuml;nya destekledi fakat maalesef komşumuz desteklemedi dedi. Kırım a yerleştirilen binlerce askerle yarımadanın pratik anlamda işgal edildiğini belirten Kırımoğlu, d&uuml;n yapılan referandumda bağımsız bir devlet olup Rusya nın par&ccedil;ası haline gelmenin veya Ukrayna nın par&ccedil;ası olarak kalıp 1992 anayasasına geri d&ouml;n&uuml;lmesinin oylandığını kaydetti. Her iki sorunun da Kırım Tatarları i&ccedil;in ge&ccedil;erli olmadığını ve Ukrayna dan koparılma tehlikesi i&ccedil;erdiğini ifade eden Kırımoğlu, bu nedenle referandumu boykot ettiklerini s&ouml;yledi. Kırım Tatar halkının geleceği Ukrayna devletine bağlıdır ifadesini kullanan Kırımoğlu, silahsız &ccedil;&ouml;z&uuml;mden yana olduklarını ve kan d&ouml;k&uuml;lmesini istemediklerini vurgulayarak, Sorunun diplomatik şekilde, d&uuml;nya kamuoyunun baskısıyla &ccedil;&ouml;z&uuml;lmesini istiyoruz dedi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin in yanı sıra AB ve NATO yetkilileriyle temaslarda bulunduğunu hatırlatan Kırımoğlu, Biz umutluyuz. Bu mesele diplomatik şekilde &ccedil;&ouml;z&uuml;lecek, Ukrayna nın b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; korunacak, Kırım &Ouml;zerk Cumhuriyeti Ukrayna nın par&ccedil;ası olarak kalacak ve bizim toprağımızda yabancı askerler &ccedil;ıkarılacaktır. Aksi takdirde Karadeniz b&ouml;lgesinde huzur ve barış tehlikeye girer diye konuştu. Kırımoğlu, Ukrayna kanunlarına g&ouml;re, stat&uuml;n&uuml;n ne olacağı &uuml;lke genelinde bir referandumla &ccedil;&ouml;z&uuml;lebilir, bu referandum tavsiye olarak Ukrayna parlamentosuna sunulur ve parlamento karar verir. Bu referandum, tamamen Ukrayna kanunlarına aykırıdır ifadesini kullandı. Budapeşte mutabakatının garant&ouml;r &uuml;lkelerinden birisinin, Ukrayna nın bağımsızlığını korumak yerine &uuml;lkenin bir par&ccedil;asını kendisine ekleme peşinde olduğuna dikkati &ccedil;eken Kırımoğlu, Bu &ccedil;ok tehlikeli bir davranış, b&uuml;y&uuml;k devletler b&ouml;yle davranırsa d&uuml;nyada huzur olmaz dedi. T&uuml;rkiye ile konuya ilişkin pozisyonlarının tamamen aynı olduğunu vurgulayan Kırımoğlu, T&uuml;rkiye ye minnettar olduklarını kaydetti. Kırımoğlu, referandumu boykot eden Kırım Tatarlarının oylamaya katılması durumunda sonucun nasıl etkileneceğinin sorulması &uuml;zerine, referandumdan gelen rakamların değişkenliğine işaret ederek, Orada hi&ccedil;bir kontrol yok, istedikleri gibi rakamlar g&ouml;sterebilirler. Hi&ccedil;bir g&ouml;zlemci yok, olması da m&uuml;mk&uuml;n değil. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; bu hem Ukrayna kanunlarına hem uluslararası kaidelere aykırı bir referandumdu. Bu nedenle biz katılmadık dedi. Kırımoğlu, Kırım Tatarları katılsa ne olurdu? Katılsa da hi&ccedil;bir şey olmayacaktı. Senaryo başka yerde yazıldı. Bu rakamlar Kırım dan değil başka yerden geldi. Bu referandumun hi&ccedil;bir &ouml;nemi yok diye konuştu. AA

Davutoğlu: Referandum domino etkisi yaratabilir

Dışişleri Bakanı Davutoğlu, referandumun domino etkisiyle bütün bölgeye istikrarsızlık getirebileceğini ve kabul edilemez olduğunu belirtti

Öne Çıkanlar