İçki yönetmeliği durduruldu

Danıştay 13. Dairesi, T&uuml;t&uuml;n ve Alkol Piyasası D&uuml;zenleme Kurumunun 7 Ocak 2011 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe giren T&uuml;t&uuml;n Mamulleri ve Alkoll&uuml; İ&ccedil;kilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Y&ouml;netmeliğin y&uuml;r&uuml;tmesini durdurdu.Ankara Barosu, y&ouml;netmeliğin iptali ve y&uuml;r&uuml;tmesinin durdurulması istemiyle Danıştay da dava a&ccedil;mıştı.Davayla ilgili ilk incelemesini yapan Danıştay 13. Dairesi, y&ouml;netmeliğin bazı h&uuml;k&uuml;mlerinin y&uuml;r&uuml;tmesini durdurdu. Daire, Y&ouml;netmeliğin 22. maddesinin 4. fıkrasındaki, Vergisiz satış mağazaları, m&uuml;nhasır alkoll&uuml; i&ccedil;ki satış yerleri, liman, hava limanı, hava meydanlarında bulunan perakende satıcılar haricinde, hacmi 20 cl ve altında bulunan ambalajlardaki alkoll&uuml; i&ccedil;kiler, işyeri a&ccedil;ma ve &ccedil;alışma ruhsatında belirtilen faaliyet konusu bakkal, market, s&uuml;permarket, hipermarket, kuruyemiş&ccedil;i, b&uuml;fe olan işyerlerinde bulundurulamaz ve bu yerlerde satışa sunulamaz. Toptan satıcıların, perakende satıcılara dağıtım y&uuml;k&uuml;ml&uuml;l&uuml;ğ&uuml;n&uuml; yerine getirirken bu sınırlamaya uyması zorunludur şeklindeki d&uuml;zenlemenin y&uuml;r&uuml;tmesini durdurdu. Bu d&uuml;zenleme ile davalı T&uuml;t&uuml;n ve Alkol Piyasası D&uuml;zenleme Kurumunun hacmi 20 cl ve daha d&uuml;ş&uuml;k hacimli olan ambalajlı &uuml;r&uuml;nlerin fiyatlarının &ccedil;ok d&uuml;ş&uuml;k ve ulaşılabilirliğinin kolay olması nedeniyle &ccedil;ocukların ve gen&ccedil;lerin korunmasının ama&ccedil;landığını belirttiği ifade edilen kararda, Bu belirtilmekte ise de ilgili Kanunda alkoll&uuml; i&ccedil;kilerin 20 cl ve altındaki hacimde ambalajlı olarak piyasaya sunulması yasaklanmadığından, ayrıca bunun alkoll&uuml; i&ccedil;kinin kullanımını teşvik edici ve &ouml;zendirici bir y&ouml;n&uuml; bulunduğu konusunda, hukuken kabul edilebilir bir gerek&ccedil;eye dayanılmadığından, anılan kuralda hukuka uyarlık g&ouml;r&uuml;lmemiştir denildi. Y&ouml;netmeliğin, 24. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendindeki, &Ccedil;ocukları ve gen&ccedil;leri hedef alan veya bu kişilerin ilgi alanına giren etkinlikler ile bu nevi etkinliklerin tanıtımında ve etkinliğin ger&ccedil;ekleştirileceği mekanlarda, alkoll&uuml; i&ccedil;ki markaları veya alkoll&uuml; i&ccedil;ki markalarını &ccedil;ağrıştıracak nitelikteki unsurlar kullanılamaz ve bu etkinliklerde satış ve sunum yapılamaz h&uuml;km&uuml;n&uuml;n de y&uuml;r&uuml;tmesi durduruldu. Kararda, Anayasa ve kanunlarda &ouml;ng&ouml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml; &uuml;zere, alkoll&uuml; i&ccedil;kilerle ilgili reklamın, kampanyanın veya promosyon uygulamasının y&ouml;neleceği hedef kitlenin se&ccedil;iminde, bireylerin, &ouml;zellikle de gen&ccedil;lerin ve &ccedil;ocukların alkol&uuml;n zararlı etkilerinden korunması amacına uygun olarak se&ccedil;ici davranılarak, &ccedil;ocuklara ve gen&ccedil;lere y&ouml;nelik olarak ger&ccedil;ekleştirilen eğlence ve etkinliklerde alkoll&uuml; i&ccedil;kilerin reklam ve tanıtımının ve bu t&uuml;r organizasyonlarda &ccedil;ocuklara ve 18 yaşından k&uuml;&ccedil;&uuml;klere y&ouml;nelik alkoll&uuml; i&ccedil;ki satışının ve sunumunun yasaklanmasında hukuka aykırılık bulunmadığının kuşkusuz olduğu vurgulandı. Kararda, davalı idare tarafından, s&ouml;z konusu d&uuml;zenleme ile gen&ccedil;lere ve &ccedil;ocuklara y&ouml;nelik olarak ger&ccedil;ekleştirilen festival, konser ve &uuml;niversitelerin bahar şenlikleri gibi etkinliklerde, alkoll&uuml; i&ccedil;ki firmalarının işyerleri dışında stand kurarak veya başka herhangi bir y&ouml;ntemle &ouml;ncelikli olarak tanıtım ve reklam yapmak gayesiyle alkoll&uuml; i&ccedil;ki satış ve sunumu yapmasının engellenmesi yoluyla &ccedil;ocukların ve gen&ccedil;lerin alkoll&uuml; i&ccedil;kiler sekt&ouml;r&uuml;nce sponsorluk, promosyon, kampanya ve reklam metası olarak kullanılmasının engellenmesinin ama&ccedil;landığı ifade edildiği belirtildi. Ancak, 4250 sayılı Kanun un 19. maddesinde ve Y&ouml;netmeliğin bu madde h&uuml;km&uuml;ne paralel olarak d&uuml;zenlenen 6. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde, alkoll&uuml; i&ccedil;ki satış ve sunumu yapılabilecek olan yaş sınırının 18 olarak belirtildiği vurgulanan kararda, ş&ouml;yle denildi: 4733 sayılı Kanun ile bu h&uuml;k&uuml;mler doğrultusunda d&uuml;zenlenmiş olan Y&ouml;netmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca, alkoll&uuml; i&ccedil;kilerin satış ve/veya sunumunun ger&ccedil;ekleştirilebilmesi i&ccedil;in belli bir işyerinin fiziki varlığı zorunlu kılınmış, toptan, perakende ve a&ccedil;ık alkoll&uuml; i&ccedil;ki satıcılarının, ancak Kurum tarafından kendilerine verilmiş olan satış belgelerinde belirtilmesi zorunlu olan bu işyerlerinde satış ve/veya sunum yapabilecekleri kurala bağlanmıştır. Buna g&ouml;re, yetkili bir satıcının, satış belgesinde belirtilen işyeri dışında satış ve/veya sunum yapabilmesi veya işyerinde 18 yaşın altındaki bireylere alkoll&uuml; i&ccedil;ki satışı ve/veya sunumu yapabilmesi m&uuml;mk&uuml;n değildir. Dolayısıyla, anılan Y&ouml;netmelik kuralı, sadece gen&ccedil;leri hedefleyen etkinliklerin Kurumdan alkoll&uuml; i&ccedil;ki satış belgesi almış bulunan işyerlerinde ger&ccedil;ekleştirilmesi halinde, 18 yaşından b&uuml;y&uuml;k olan gen&ccedil;lere satış ve/veya sunum yapılmasının yasaklanması sonucunu doğurmaktadır. Bu da, hem Kanun uyarınca 18 yaşını doldurmuş kişilerin i&ccedil;ki i&ccedil;me ve satın alma &ouml;zg&uuml;rl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; sınırlandırması, hem de Anayasa nın 48. maddesinde g&uuml;vence altına alınan &ccedil;alışma h&uuml;rriyetine aykırı bir d&uuml;zenleme getirilmiş olması bakımından hukuka uygun bulunmamıştır. Danıştay 13. Dairesi, T&uuml;t&uuml;n ve Alkol Piyasası D&uuml;zenleme Kurumunun 7 Ocak 2011 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe giren T&uuml;t&uuml;n Mamulleri ve Alkoll&uuml; İ&ccedil;kilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Y&ouml;netmelikteki, on beş ile yirmi d&ouml;rt yaş arası d&ouml;nem i&ccedil;inde bulunan kişinin gen&ccedil; olarak tanımlandığı h&uuml;km&uuml;n y&uuml;r&uuml;tmesinin durdurulması istemini reddetti.Ankara Barosu, y&ouml;netmeliğin iptali ve y&uuml;r&uuml;tmesinin durdurulması istemiyle Danıştayda dava a&ccedil;mıştı.Davayla ilgili ilk incelemesini yapan Danıştay 13. Dairesi, y&ouml;netmeliğin bazı h&uuml;k&uuml;mlerinin y&uuml;r&uuml;tmesini durdurdu.Dairenin kararında, y&ouml;netmeliğin 4733 sayılı T&uuml;t&uuml;n ve Alkol Piyasası D&uuml;zenleme Kurumu Teşkilat ve G&ouml;revleri Hakkında Kanun, 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İ&ccedil;kiler İnhisarı Kanun, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 4207 sayılı T&uuml;t&uuml;n &Uuml;r&uuml;nlerinin Zararlarının &Ouml;nlenmesi ve Kontrol&uuml; Hakkında Kanun h&uuml;k&uuml;mleri ve 25 Kasım 2004 tarih ve 5261 sayılı Kanun la onaylanması uygun bulunan D&uuml;nya Sağlık &Ouml;rg&uuml;t&uuml; T&uuml;t&uuml;n Kontrol&uuml; &Ccedil;er&ccedil;eve S&ouml;zleşmesi ile kabul edilen hususlar &ccedil;er&ccedil;evesinde incelendiği belirtildi. Y&ouml;netmeliğin alkoll&uuml; i&ccedil;kilerin bilgi toplumu hizmetleri vasıtasıyla ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla yapılacak satışlarına ilişkin esasları d&uuml;zenleyen 11. maddesinin 5. fıkrasında, Perakende satış belgesini haiz satıcılar, belgeli a&ccedil;ık alkoll&uuml; i&ccedil;ki satıcılarına ve nihai t&uuml;keticilere, bilgi toplumu hizmetleri vasıtasıyla ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla alkoll&uuml; i&ccedil;ki satışlarını yapabilirler. Perakende satıcılar; fiziki iş yerlerinin yanı sıra internet aracılığıyla a&ccedil;ık alkoll&uuml; i&ccedil;ki satıcılarına veya nihai t&uuml;keticilere perakende alkoll&uuml; i&ccedil;ki satışı yapmak istediklerinde, satışın ger&ccedil;ekleştirileceği internet adresini Kuruma yazılı olarak bildirir ve bu adres, satış belgesi &uuml;zerinde Kurumca belirtilir kuralının yer aldığı belirtildi. Kararda, 25 Şubat 2011 de y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe giren 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun H&uuml;km&uuml;nde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile t&uuml;keticilere internet, televizyon, faks ve telefon gibi elektronik ticaret ara&ccedil;ları ya da posta ile sipariş y&ouml;ntemi kullanılarak t&uuml;t&uuml;n mamulleri ve alkoll&uuml; i&ccedil;ki satışı yapılmasının yasaklandığı vurgulandı. Dolayısıyla, Y&ouml;netmeliğin 11. maddesinin 5. fıkrasında yer alan ve alkoll&uuml; i&ccedil;kilerin nihai t&uuml;keticilere, bilgi toplumu hizmetleri ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla satışını m&uuml;mk&uuml;n kılan ve nihai t&uuml;keticilere ve veya nihai t&uuml;keticilere s&ouml;zc&uuml;klerinin yasal dayanağını yitirdiği ifade edilen kararda, bu nedenle y&ouml;netmelik h&uuml;km&uuml;ndeki, ve nihai t&uuml;keticilere ve veya nihai t&uuml;keticilere ibarelerinin y&uuml;r&uuml;tmesinin durdurulduğu bildirildi. Kararda, 6111 sayılı Kanun ile haklarında kesinleşmiş mahkumiyet kararı olanlara, Kurumun d&uuml;zenlemekle y&uuml;k&uuml;ml&uuml; olduğu piyasalarda faaliyete ilişkin hi&ccedil;bir belge verilmeyeceğinin h&uuml;kme bağlandığı belirtilerek, kişilerin T&uuml;t&uuml;n ve Alkol Piyasası D&uuml;zenleme Kurumu nun g&ouml;rev alanına giren piyasalarda mutlak olarak faaliyette bulunmasının engellenmesinin, ancak bu kişiler hakkında, 4733, 4250 ve 5607 sayılı Kanun a aykırı fiillerinden dolayı kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunması koşuluna bağlandığı belirtildi. Buna rağmen dava konusu Y&ouml;netmeliğin 26. maddesinin 4. fıkrasında hakkında kamu davası a&ccedil;ılmış kişilere satış belgesi verilemeyeceği h&uuml;km&uuml;n&uuml;n yer aldığı kaydedilen kararda, bu d&uuml;zenlemenin de yasal dayanağının kalmadığı ifade edildi.- GEN&Ccedil; TANIMININ Y&Uuml;R&Uuml;TMESİNİN DURDURULMASINA RET-Dairenin kararında, Y&ouml;netmeliğin Tanımlar başlığını taşıyan 4. maddesinin (&ccedil;) bendinde, on beş ile yirmi d&ouml;rt yaş arası d&ouml;nem i&ccedil;inde bulunan kişinin gen&ccedil; olarak tanımlandığı hatırlatıldı. Davacı Ankara Barosunun, 18 yaşını doldurmuş kişilerin hukuken reşit sayıldığını belirterek, 24 yaş sınırının yasal dayanağı bulunmadığını ileri s&uuml;rd&uuml;ğ&uuml; ifade edilen kararda, Y&ouml;netmelikte yer alan bu gen&ccedil; tanımı, Birleşmiş Milletler, D&uuml;nya Sağlık &Ouml;rg&uuml;t&uuml; ve UNESCO tarafından da benimsenen uluslararası bir standardı ifade etmektedir. Bu tanım, t&uuml;t&uuml;n mamulleri ve/veya alkoll&uuml; i&ccedil;kilerin, 18 yaşını doldurmuş kişilerce kullanılması, t&uuml;ketilmesi veya belgesi varsa satılması konusunda herhangi bir engel ve yasak i&ccedil;ermemektedir. Dolayısıyla, bu tanımda hukuka aykırılık saptanmamıştır denildi.Y&ouml;netmeliğin diğer h&uuml;k&uuml;mlerinin y&uuml;r&uuml;tmesinin durdurulması istemleri reddedilen kararda, şunlar kaydedildi: Y&ouml;netmeliğin diğer kuralların, t&uuml;t&uuml;n mamulleri ve/veya alkoll&uuml; i&ccedil;kilerin nihai t&uuml;keticiye ve piyasaya satışını yapacak satıcı konumundakilerin belgelendirilmesini, &uuml;r&uuml;nlerin g&uuml;venli bir şekilde t&uuml;keticilere ve t&uuml;keticilerin talepleri doğrultusunda satıcılara ulaştırılmasını, pazarlama ve satış faaliyetlerinin, &ouml;ncelikle kanun koyucunun &ouml;zellikle &ccedil;ocukları ve gen&ccedil;leri olmak &uuml;zere, bireyleri s&ouml;z konusu &uuml;r&uuml;nlerin zararlı etkilerinden koruma amacına uygun olarak, &uuml;r&uuml;nlerin kullanımını ve satışını teşvik etmek ve &ouml;zendirmek suretiyle kamusal, toplumsal ve tıbbi nitelikte zararlı etkiler doğurmayacak, t&uuml;ketici se&ccedil;eneklerini azaltmayacak ve belli firmalara &uuml;st&uuml;nl&uuml;k tanınmasına imk&acirc;n verilmesini engelleyecek şekilde ger&ccedil;ekleştirilmesini sağlayacak nitelik taşıdığı ve dayanağı olan 4733, 4250, 2918 ve 4207 sayılı Kanun h&uuml;k&uuml;mleri ile D&uuml;nya Sağlık &Ouml;rg&uuml;t&uuml; T&uuml;t&uuml;n Kontrol&uuml; &Ccedil;er&ccedil;eve S&ouml;zleşmesi ne ve hukuka uygun olduğu sonucuna varılmıştır. -KARŞI OYLAR-Y&ouml;netmeliğin Hacmi 20 cl ve altında bulunan ambalajlardaki alkoll&uuml; i&ccedil;kilerin bakkal ve marketlerde satılamayacağı h&uuml;km&uuml;n&uuml;n y&uuml;r&uuml;tmesinin durdurulması kararına katılmayan bir &uuml;ye karşı oy gerek&ccedil;esinde, şu g&ouml;r&uuml;şlere yer verdi: Hacmi 20 cl ve altında olan ambalajlı &uuml;r&uuml;nlerin taşınmasının ve fiyatının d&uuml;ş&uuml;k olması a&ccedil;ısından ulaşılabilirliğinin daha kolay olması, ayak&uuml;st&uuml; i&ccedil;ime m&uuml;sait olması gibi nedenlerle, faaliyet konusu bakkal, market, s&uuml;permarket, hipermarket, kuruyemiş&ccedil;i ve b&uuml;fe olan işyerlerinde bulundurulmasının ve satışa sunulmasının yasaklanması ile &ccedil;ocukların ve gen&ccedil;lerin korunmasının ama&ccedil;landığı, nitekim, s&ouml;z konusu d&uuml;zenleme ile bahsi ge&ccedil;en &uuml;r&uuml;nlerin satışının değil, belli yerlerde satışının yasaklanmış olmasının da bu amacı doğrular nitelikte olduğu anlaşıldığından, anılan d&uuml;zenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır. A&ccedil;ıklanan nedenlerle, Y&ouml;netmeliğin 22. maddesinin 4. fıkrasının y&uuml;r&uuml;tmesinin durdurulması isteminin reddi gerektiği oyuyla, Dairemizce verilen kararın bu kısmına katılmıyorum. Daire kararının, Y&ouml;netmeliğin on beş ile yirmi d&ouml;rt yaş arası d&ouml;nem i&ccedil;indekileri gen&ccedil; olarak tanımlayan h&uuml;km&uuml;n&uuml;n y&uuml;r&uuml;tmesinin durdurulması isteminin reddine ilişkin kısmına katılmayan bir &uuml;ye de karşı oy gerek&ccedil;esinde, şu g&ouml;r&uuml;şleri savundu: Y&ouml;netmeliğin daha sonraki maddelerinde gen&ccedil;lere y&ouml;nelik bir takım yasaklar getirilmiş ve bu yasakların ihlali durumunda uygulanacak idari yaptırımlar d&uuml;zenlenmiştir. Oysa, Anayasamız ve i&ccedil; hukukumuzdaki yasal d&uuml;zenlemelerde gen&ccedil; kavramına yer verilmekle birlikte, hangi yaş grubu i&ccedil;erisindeki kişilerin gen&ccedil; sayılacağı belirlenmemiştir. Uluslararası alanda da bazı &ouml;rg&uuml;tler ile onların oluşturdukları komisyonlar ve &ccedil;alışma gruplarınca, gen&ccedil;lik d&ouml;neminin hangi yaş gruplarındaki kişileri kapsadığı yolunda değerlendirmeler yapılmış ise de, bu konuda &uuml;lkeler arasında yeknesak bir d&uuml;zenleme mevcut değildir. Bu bağlamda, i&ccedil; hukukumuzda yasal bir d&uuml;zenleme ile gen&ccedil;lik d&ouml;neminin hangi yaş grupları arasındaki kişileri kapsadığı belirlenmeden, gen&ccedil;lere y&ouml;nelik bir takım yasaklar getiren ve idari yaptırım uygulanmasında esas alınan gen&ccedil; kavramının doğrudan Y&ouml;netmelikle d&uuml;zenlenmesinde isabet bulunmadığından, Y&ouml;netmeliğin 4. maddesinin (&ccedil;) bendinin hukuka aykırı olduğu sonucuna varılmıştır. Davalı Ankara Barosu Başkanlığının y&ouml;netmeliğin y&uuml;r&uuml;tmesinin durdurulması istemlerinin reddi, davalı T&uuml;t&uuml;n ve Alkol Piyasası D&uuml;zenleme Kurumunun ise y&ouml;netmeliğin y&uuml;r&uuml;tmesi durdurulan kısımlarına ilişkin itiraz hakkı bulunuyor. İtirazı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu karara bağlayacak.

İçki yönetmeliği durduruldu

Danıştay, içki yönetmeliğinin yürütmesini durdurdu

Öne Çıkanlar