İhracatta "navlun zammı" tartışması
Türkiye'den Çin limanlarına yapılan ihracatta navlun fiyatlarının geçen yıla göre katlanarak artması, özellikle doğal taş gibi "yükte ağır ihracatı" sıkıntıya düşürdü
Konteyner taşımacılığında Uzakdoğu hatlarında son dönemde fiyatların yüksek oranlarda artmasının, özellikle doğal taş gibi yükte ağır malların ihracatında sorunlara neden olduğu belirtildi.
Ege Maden İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Abdurrahman Şener, AA muhabirine yaptığı açıklamada, geçen yıl dünyanın önde gelen konteyner operatörlerinden Güney Koreli Hanjin'in batması sonrası konteyner taşımacılığı firmalarının belli hatlarda çalıştırdıkları gemileri birleştirme kararı aldıklarını söyledi.
Bunun fiyat artışlarını beraberinde getirdiğini, özellikle Çin'e yapılan sevkİyatlarda geçen yıl 600 dolar olan konteyner başına ücretin bu yıl bin 700 dolara çıktığını dile getiren Şener, şu bilgileri verdi:
"Aldığımız bilgiye göre 4 büyük acente anlaşmış, 'Türkiye'den birer tane gemi kaldıracağımıza sırayla bir gemi kaldıralım' demişler. Bunun yarattığı arz sıkıntısı nedeniyle fiyatlar yükselişe geçti. Bazı seferlerin bilerek boş gönderildiğine de şahit olduk. İhracatçı acente acente dolaşıp konteyner arıyor, fiyat yüksek de olsa siparişi yetiştirmek için gönderiyor. Konteyner sıkıntısı nedeniyle kasım ve aralık aylarında gitmesi gereken blok mermerleri ocak ve şubat aylarında gönderebildik. İhracat rakamlarında bu aylarda görülen artış da aslında önceki aylardan ertelenen sevkıyatlardan kaynaklanıyor."
Milli konteyner şirketi önerisi
Konteyner taşımacılık şirketlerinin "fırsatçılık yaptığını" savunan Şener, durumun Türkiye'nin ihracatını olumsuz etkilediğini savundu.
İhracat yaptığı Suudi Arabistanlı bir müşterinin navlundaki artışın maliyetlerini de artırdığından şikayet ettiğine dikkati çeken Şener, "Müşterim, navlun fiyatları nedeniyle maliyetinin ton başına 28-30 dolar arttığını söyledi. Bu artış devam ederse yanı başımızda navlunu çok ucuz olan İran hazırda bekliyor. Fiyat artışları, Türkiye'nin ihracatını hedefliyor, geçen hafta İtalya'daydım. İtalya'dan yüklemelerde bu kadar zam yok. 500 milyar dolar ihracat hedefi için gerekirse milli konteyner şirketimizi kurmalıyız." diye konuştu.
Hanjin'in iflası zamları tetikledi
Türkiye'de armatör şirketlerin acenteliğini yürüten firmaların oluşturduğu Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği'nin yönetim kurulu üyesi Savaş Ercan ise fiyat artışlarının küresel olduğunu, Türkiye'ye özgü bir durum olmadığını savundu.
Navlun fiyatlarındaki değişimin 5-6 ayın konusu olmadığını, 2008 krizinden sonra 2 bin 500 dolardan 100 dolar seviyelerine inen fiyatların toparlanma aşamasında olduğunu savunan Ercan, "Kriz nedeniyle sektördeki büyük oyuncular yıllardır zarar ediyor. Son olarak 7'inci büyük olan Hanjin iflas etti. Kalanlar ayakta kalmak için birleşmelere gidiyor. 10 yıl önce Çin'e 16-17 hat varken bugün 3 hat kaldı. Sadece Türkiye değil, Karadeniz ve Ege'deki diğer ülkelerdeki limanlardan yüklemelerde de gemilerde yer bulamama ve navlun artışı sıkıntıları ortaya çıktı. Avrupa pazarı biraz daha stabil gidiyor." dedi.
Artış devam edecek mi ?
"Navlun fiyatları artmadı, hak ettiği yere geldi, bence bu trend devam edecektir" diyen Ercan, bu artışın küresel nedenlerden kaynaklandığını, Türkiye'yi hedefleyen bir durumun olmadığını ifade etti.
Ercan, "Armatörler korkunç zararda, bu ortamda tam tersine Türkiye'ye yatırımlarını artırıyorlar. İhracatçı kendi tarafından haklı ama armatör tarafını da iyi analiz etmek lazım. Bu durum, Türkiye'nin ihracatını olumsuz etkilemez." diye konuştu.
Deniz Nakliyecileri Derneği Başkanı Jozef Çukurel ise armatörlerin zarar ettikleri bir ortamda düşük fiyatla konteyner göndermek istemediğini, yeni iflasların yaşanmaması için navlun artışlarının kaçınılmaz olduğunu ileri sürdü.
Çukurel, "Çin'e yüklemelerde artışlar var, doğrudur. Armatörler büyük gemileri dolduramayınca gemileri müşterek kullanıyorlar. Ama asla fiyat anlaşması yapmazlar. Bu durum kesinlikle Türkiye'yle ilgili değil. Navlun endekslerinde ciddi artışlar var. Belli bir bölgede daha fazla artabilir o hattın kendi yapısına bağlı. Ben fiyatlarda düşüş beklemiyorum ama bana göre bir doyuma geldi, yatay seyrederse her iki taraf memnun kalır ama düşüş olursa da yeni iflaslar yaşanır ve yine mal akışı zarar görür." değerlendirmesini yaptı.