Juncker döneminin ekonomi gündemine ABD damgası

Avrupa Birliği nin (AB) son 5 yıllık ekonomi karnesine, ABD ile ticari ilişkilerde yaşanan gerilim ve uzlaşmazlıklar damga vurdu. S&uuml;resi bug&uuml;n sona erecek olan Juncker Komisyonu, g&ouml;reve başladığı 2014 yılından g&uuml;n&uuml;m&uuml;ze Avrupa nın k&uuml;resel finansal kriz sonrası durmuş ekonomisini canlandırmayı &ouml;ncelikli hedef olarak belirledi. &Uuml;ye &uuml;lkelerde b&uuml;y&uuml;meye, istihdama ve yatırımları artırmaya odaklanan politikalara &ouml;ncelik veren AB Komisyonu, ilk adımı yeni bir fon kurarak attı. AB Komisyon Başkanı Jean-Claude Juncker in adıyla &ouml;zdeşleşen ve AB &uuml;lkelerinde k&uuml;resel finansal kriz sonrasında azalan yatırımları artırmak amacıyla 2014 yılında yeni bir yatırım planı ortaya kondu. Juncker Planı olarak adlandırılan yatırım programına, AB ile Avrupa Yatırım Bankası b&uuml;t&ccedil;elerinden toplam 33,5 milyar avroluk kaynak doğrudan aktarıldı. Ortaya &ccedil;ıkan fonla &ouml;zel ve kamu sekt&ouml;rleri iş birliğinde &ouml;zellikle stratejik altyapı projelerine desteklemeler verilerek AB ekonomisinde 300-400 milyar avroluk bir hareketlilik ortaya kondu. B&ouml;ylece AB ekonomisinde bir canlanma g&ouml;zlemlendi. İşsizlikte d&uuml;ş&uuml;ş Juncker Komisyonu nun g&ouml;rev s&uuml;resinde &ouml;nceki d&ouml;nemin aksine AB ve Euro B&ouml;lgesi ekonomileri hep pozitif b&uuml;y&uuml;me rakamları yakalarken, işsizlik oranları da her yıl geriledi. En son a&ccedil;ıklanan verilerde ise AB de ortalama işsizlik oranının y&uuml;zde 6,3 e, Euro B&ouml;lgesi nde ise y&uuml;zde 7,5 e kadar inmesi dikkati &ccedil;ekti. S&ouml;z konusu işsizlik rakamları, Avrupa da 2000 yılından beri &ouml;l&ccedil;&uuml;len en d&uuml;ş&uuml;k seviyeleri buldu. AB Komisyonu nun, s&ouml;z konusu 5 yıllık g&ouml;rev s&uuml;resince &uuml;ye &uuml;lkelerde 14 milyon yeni istihdam ortaya &ccedil;ıkarması başarı hanesine yazıldı. Yunanistan kurtarıldı Juncker Komisyonu, ekonomik kriz i&ccedil;indeki Yunanistan ın kurtarılmasında da &ouml;nc&uuml; rol oynadı. Yunanistan la kredit&ouml;rler arasında 2015 yılında 3 &uuml;nc&uuml; kurtarma programı &uuml;zerinde anlaşma yapılmasını destekleyen Komisyon, &uuml;lkenin Euro B&ouml;lgesi nden kopmasına engel oldu. Yunanistan a toplam 86 milyar avroluk yeni kredi sağlanan kurtarma programıyla &uuml;lkedeki yapısal reformların desteklenmesi ve borcun s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir hale getirilmesi sağlandı. B&ouml;ylece kemer sıkma politikalarının ardından Yunanistan ın yeniden pozitif ekonomik b&uuml;y&uuml;meyi yakalaması ve b&uuml;t&ccedil;e fazlası vermesi başarıldı. Ticaret anlaşmaları Juncker Komisyonu, ticaret anlaşmalarına hız verip t&uuml;m d&uuml;nyada k&uuml;resel ticaretin &ouml;nc&uuml; rol&uuml;n&uuml; &uuml;stlenmeye &ccedil;alıştı. Bu &ccedil;er&ccedil;evede AB, Kanada ile 7 yıl boyunca m&uuml;zakere ettiği Kapsamlı Ekonomik ve Ticaret Anlaşması nı (CETA) 2017 yılında ge&ccedil;ici olarak y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe soktu. Bu anlaşmayla taraflar arasındaki g&uuml;mr&uuml;k vergilerinin ortadan kalkması, karşılıklı ticaret, yatırım ve istihdamın artması sağlandı. AB ile Japonya arasında da m&uuml;zakerelerinin 4 yıl s&uuml;rd&uuml;ğ&uuml; ve resmi onay s&uuml;re&ccedil;lerinin tamamlandığı Ekonomik Ortaklık Anlaşması, 1 Şubat 2019 da y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe girdi. Karşılıklı bi&ccedil;imde kademeli olarak g&uuml;mr&uuml;k vergilerini kaldıran anlaşmayla finansal hizmetler, elektronik ticaret, telekom&uuml;nikasyon ve ulaştırma gibi alanlarda piyasalara erişim sağlandı. Singapur la da benzer serbest ticaret anlaşması m&uuml;zakerelerini tamamlayan AB, Meksika, Avustralya, Yeni Zelanda, Arjantin, Brezilya, Uruguay ve Paraguay ın da aralarında bulunduğu &ccedil;ok sayıda &uuml;lkeyle ticaret anlaşmaları i&ccedil;in m&uuml;zakerelere hız verdi. Euro kullanımı K&uuml;resel ticarette doların egemenliğinden rahatsızlık duyan Br&uuml;ksel, avronun uluslararası rol&uuml;n&uuml; g&uuml;&ccedil;lendirmek i&ccedil;in &ccedil;alışmalar y&uuml;r&uuml;tt&uuml;. Enerji ithalatından birlik &uuml;lkelerinde &uuml;retilen u&ccedil;aklara kadar &ccedil;eşitli ticari işlemlerin ABD doları yerine euro ile yapılması y&ouml;n&uuml;nde tavsiye kararları alındı. B&ouml;ylelikle avronun k&uuml;resel olarak kullanımının yaygınlaştırılması ama&ccedil;landı. AB Komisyonu nun, Avrupa daki finansal sistemin daha istikrarlı bir hal alması ve sermaye piyasalarının geliştirilmesi y&ouml;n&uuml;nde adımlar atmasına karşın s&ouml;z konusu d&uuml;zenleme tekliflerinin pek &ccedil;oğu yasalaşamadı. Ekonomik ve parasal birlik alanında yapılan &ccedil;alışmalara, &uuml;ye &uuml;lkelerin ekonomik yapılarındaki farklılıklar ve bu konuda siyasi uzlaşı sağlanamaması engel oldu. AB de &ouml;zellikle bankacılık birliği ve ortak bir mevduat garanti sistemi kurulması m&uuml;zakereleri sonu&ccedil;suz kaldı. Brexit belirsizliği Juncker Komisyonu g&uuml;ndeminde, İngiltere nin birlikten ayrılması (Brexit) ana başlıklar arasında yer alırken, yaklaşık 3 yıl s&uuml;ren ayrılık m&uuml;zakerelerinde &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de zaman ve emek harcandı. Brexit in ortaya &ccedil;ıkardığı belirsizlikler &ouml;ncelikle İngiltere de olmakla birlikte AB ekonomisinde de kırılgan bir iş ortamına neden oldu. AB ve İngiltere nin uzlaştığı anlaşmanın onaylanamaması, kıtaya y&ouml;nelik ekonomik beklentileri olumsuz etkiledi. İngiltere nin AB den anlaşmasız bir bi&ccedil;imde ayrılması riski, diğer 27 &uuml;lke ekonomisine y&ouml;nelik b&uuml;y&uuml;me beklentilerini aşağıya &ccedil;eken bir unsur olarak &ouml;ne &ccedil;ıktı. ABD ile ticari gerilim AB de Juncker d&ouml;nemi ABD ile ciddi ticari gerilimlere sahne oldu. AB ve ABD arasında yapılması beklenen Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) anlaşması m&uuml;zakereleri, korumacı ekonomi politikalarını savunan Donald Trump ın ABD Başkanı se&ccedil;ilmesiyle rafa kaldırıldı. AB ile ABD arasında ticari gerilimlerde tansiyonu, ABD Başkanı Trump ın 2018 yılında ulusal g&uuml;venlik gerek&ccedil;esiyle devreye aldığı ithal &ccedil;elik ve al&uuml;minyuma ilave g&uuml;mr&uuml;k vergileri uygulama kararı y&uuml;kseltti. Yoğun m&uuml;zakerelere rağmen AB tarafı, ABD yi &ccedil;elik ve al&uuml;minyuma sırasıyla y&uuml;zde 25 ve y&uuml;zde 10 luk g&uuml;mr&uuml;k vergisi uygulama kararından vazge&ccedil;iremedi. ABD ye karşı ticari misilleme yapan AB, y&uuml;zlerce farklı ABD &uuml;r&uuml;n&uuml;ne y&uuml;zde 25 oranında g&uuml;mr&uuml;k vergisi uygulamaya başladı. AB nin misilleme kararının ardından ABD Başkanı Trump, Avrupa yı en hassas sekt&ouml;rlerinden biri olan otomotiv ile tehdit etti. Trump, Avrupa dan ithal edilen t&uuml;m ara&ccedil;lara y&uuml;zde 20 ek g&uuml;mr&uuml;k vergisi uygulama tehdidinde bulunarak zaten gergin devam eden transatlantik ilişkilerde tansiyonu daha da y&uuml;kseltti. Ge&ccedil;ici barış AB Komisyonu Başkanı Juncker ve Trump arasında ticari gerginliği azaltmak i&ccedil;in 2018 de ger&ccedil;ekleştirilen g&ouml;r&uuml;şmeden ise otomotiv sekt&ouml;r&uuml; dışındaki sanayi &uuml;r&uuml;nlerine ilişkin g&uuml;mr&uuml;k vergilerini ve tarife dışı kısıtlamaları sıfıra indirmeye y&ouml;nelik birlikte &ccedil;alışma kararı &ccedil;ıktı. Liderler, ticari uzlaşmazlıkların m&uuml;zakere edilerek &ccedil;&ouml;z&uuml;lmesi konusunda anlaşma sağladı. Karşılıklı ticareti kolaylaştırmak &uuml;zere diyalog y&uuml;r&uuml;t&uuml;lmesinde mutabık kalan taraflar, hizmet sekt&ouml;r&uuml;, kimya, ila&ccedil; ve soya fasulyesi alanındaki ticareti artırma konusunda ortak &ccedil;alışma yapacaklarını a&ccedil;ıkladı. B&ouml;ylece AB, kritik olan otomotiv sekt&ouml;r&uuml;ne, ABD ile ticari m&uuml;zakereler s&uuml;rd&uuml;k&ccedil;e ilave g&uuml;mr&uuml;k vergisi uygulanmamasını sağladı. Havacılık desteklemeleri &Ouml;te yandan, ABD nin havacılık alanında Airbus a sağlanan yasa dışı desteklemelerden &ouml;t&uuml;r&uuml; AB &uuml;r&uuml;nlerine yıllık 7,5 milyar dolarlık ilave g&uuml;mr&uuml;k vergileri uygulamasına onay veren D&uuml;nya Ticaret &Ouml;rg&uuml;t&uuml; (DT&Ouml;) kararı ise gerginlikleri bir &uuml;st seviyeye &ccedil;ıkardı. Kararla eş zamanlı bi&ccedil;imde AB tarafı ABD nin DT&Ouml; n&uuml;n izin verdiği g&uuml;mr&uuml;k vergilerinin uygulanması halinde buna misilleme yapılacağını a&ccedil;ıklamasına rağmen Trump y&ouml;netimi geri adım atmadı. ABD, DT&Ouml; kararıyla birlikte 2019 un ekim ayı ortasından itibaren Fransa, Almanya, İspanya ve İngiltere den sivil havacılık taşıtlarına ve AB &uuml;yesi &uuml;lkelerin &ccedil;eşitli &uuml;r&uuml;nlerine y&uuml;zde 10 ila 25 arasında ilave vergi uygulamaya koydu. B&ouml;ylece AB ve ABD arasında son yıllarda ticari ilişkiler, her an ticaret savaşı başlaması riskiyle birlikte gergin bir s&uuml;re&ccedil; yaşadı.

Juncker döneminin ekonomi gündemine ABD damgası

Görev süresini tamamlamak üzere olan Juncker Komisyonu'nun ekonomi gündeminde ABD ile ticari uzlaşmazlıklar ön plana çıktı

Öne Çıkanlar