Milli gelirdeki artışın üç önemli nedeni var
-
Milli gelir büyümesi yüzde 20'ye varan yüksek revizyonun üç önemli nedeni var
Büyümeyi en fazla ölçüm sorunlarından kaynaklanan fark oluştururken bunun içinde inşaatın payı büyük oldu. Ayrıca yeni zincirleme hacim endeksi nedeniyle demir ve petrol fiyatlarındaki düşüş ekonomiyi uçurdu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanvekili Mehmet Aktaş ve uzmanları büyüme revizyonu ile ilgili ayrıntılı açıklamalarda bulundu. Yapılan açıklamaya göre 2015 milli gelir büyümesini yüzde 19.7 yükselten revizyon başlıca üç nedenden dolayı bu kadar yüksek bir rakama ulaştı.
1-Bunlardan ilki ölçüm sorunlarından kaynaklanan problemler. Şimdiye kadar ekonomiyi anketler ile yaklaşık 7 bin şirketin verilerinden yola çıkarak tahmin etmeye çalışan TÜİK, başta Maliye olmak üzere kurumların verilerini direkt eşleştirerek doğrudan kaynağından izlemeye başladı. İşte bu durum daha önce ölçülemeyen değerleri, firmaları ve ekonominin ortaya çıkardığı veriyi tam olarak anlatmaya başladı. Önceki ölçüme göre en fazla kendini gösteren sektör inşaat oldu. Ancak bu etkinin ne kadar olduğunu Başkanvekili Aktaş daha sonra açıklayacaklarını belirtti.
‘HAZIR BETON İLE DOĞRULADIK’
Ulusal Hesaplar Daire Başkanı Kürşat Dosdoğru inşaatta meydana gelen ve daha önce ölçülemeyen bu büyümeyi hazır beton üreticilerinin üretim rakamı ve ciroları ile doğruladıklarını söyledi.
İnşaatın bir diğer etkisi tasarruflarda görüldü. İnşaatın milli gelir içindeki payı eski seri ile yüzde 4.4’ken yeni seri ile yüzde 7.5 oldu. Bu da insanların tasarrufunu artırarak tasarruf oranının yüzde 20’den yüzde 27’ye çıkmasını sağladı.
2- Yüksek revizyonun bir kaynağı da Avrupa ülkelerinin 2014 ortasında kullanmaya başladığı ESA 2010’a geçilmesi. 2012 örneğine bu durumun katkısı 0.72 oldu.
3- Rakamı yüksek çıkaran üçüncü etken ise şimdiye kadar sabit rakamlarla yapılan hesaplamanın zincirleme hacim endeksi ile gerçekleştirilmiş olması. Bu hesap yönteminin en önemli katkısı dönemlik fiyat hareketlerinin büyümeye yansımasını içermesi. Örneğin 2012’den sonra demir fiyatlarının 140 dolardan 40 dolara ve petrol fiyatlarının 40 doların altına gerilemiş olması emtia ve petrolde net ithalatçı olan Türkiye’nin büyüme rakamını olumlu etkiledi.
YENİ KURULAN ŞİRKET ETKİSİ
TÜİK Başkanvekili Aktaş, özellikle Türkiye’de yeni kurulan şirketlerin her yıl mevcut şirketlerin yüzde 15’ini, bu şirketlerin de istihdamın yüzde 9.6’sını oluşturduğunu kaydetti.
‘15 TEMMUZ’LA İLGİSİ YOK’
Revizyon çalışmalarına 2012’nin sonunda başladıklarını anlatan Aktaş, “Kamuoyunda 15 Temmuz darbe girişimi sonrası olumlu bir hava yaratalım diye bu revizyona gittiğimiz algısı var. Oysa çalışmaya 4 yıl önce başladık. Kısa dönemli birşey değil. Verileri ben de yadırgadım. 6 ay sorguladım. Ancak sindirdim” dedi.
REVIZYON YUKARI YÖNLÜ OLACAK
Aktaş, işadamlarının vergi ödememek için rakamları gizlemesinin ve şirketlerde ortaklar hesabına alınan tutarların tasarruf miktarının az olmasında etkili olduğunu da kaydetti.
Aktaş, Türkiye’de rakamların entegrasyonu sorunu devam ettiği için bundan sonra da milli gelir revizyonunun yapılacağını ve yönünün mutlaka yukarı olacağını belirtti.
Rahim Ak / Gazete Habertürk