TCMB Başkanı'ndan 128 milyar dolar açıklaması: Ortada kaybolan bir varlık yok

T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, 128 milyar dolar tutarındaki rezervin akıbetine ilişkin konuştu. Anadolu Ajansı nda yer alan a&ccedil;ıklamalarında Kavcıoğlu, d&ouml;viz alım-satımlarının koordinasyon i&ccedil;erisinde yapılabilmesi i&ccedil;in Şubat 2017 de Hazine M&uuml;steşarlığı ile protokol imzaladıklarını bildirdi. Kavcıoğlu a&ccedil;ıklamasında şu ifadeleri kullandı: D&uuml;nyada daha &ouml;nce g&ouml;r&uuml;lmeyen bir krize yol a&ccedil;an yeni tip koronavir&uuml;s (Kovid-19) salgını, t&uuml;m &uuml;lkelerde sıra dışı tedbirlerin alınma mecburiyetini doğurmuştur. Bu d&ouml;nemde IMF &ccedil;eşitli &uuml;lkelere toplam 110 milyar ABD doları acil yardımda bulunurken, &uuml;lkelerin salgın karşısında aldıkları mali tedbirlerin toplamı 16 trilyon ABD dolarını, merkez bankalarının bilan&ccedil;o genişlemesi ise 10 trilyon ABD dolarını bulmuştur. Bir&ccedil;ok gelişmekte olan &uuml;lkede olduğu gibi, T&uuml;rkiye de de son d&ouml;nemde salgından kaynaklanan olağandışı koşullarda sermaye &ccedil;ıkışının artması, doğrudan yatırımların azalması, altın talebinin hızla artması ve turizm ile ihracat gibi d&ouml;viz kazandırıcı faaliyetlerimizin de durma noktasına gelmesi, ekonomide y&uuml;ksek tutarda bir d&ouml;viz talebi yaratmıştır. Buna son yıllarda T&uuml;rkiye ye &ouml;zg&uuml; y&uuml;ksek seyreden jeopolitik riskler de eklendiğinde, makro finansal istikrarı sağlamak &uuml;zere ekonomide d&ouml;viz likidite ihtiyacının karşılanması gerekmiştir. T&uuml;m bu gelişmeler ışığında, 2019 ve 2020 yıllarında &uuml;lkemiz ekonomisinin i&ccedil;inden ge&ccedil;tiği zorlu s&uuml;re&ccedil;ler sonucunda oluşan dış a&ccedil;ık, turizm gelirlerinde yaşanan belirgin d&uuml;ş&uuml;şle beraber 30 milyar ABD doları cari a&ccedil;ık, 31 milyar ABD doları tutarında yabancı sermaye &ccedil;ıkışı, 50 milyar ABD doları tutarında reel sekt&ouml;r&uuml;n yabancı para pozisyon azaltması ve hane halkının 54 milyar ABD doları tutarında d&ouml;viz ve altına y&ouml;nelmesi kurlar ve d&ouml;viz rezervleri &uuml;zerinde yoğun baskı yaratmıştır. &Ouml;zetle, ekonomideki d&ouml;viz sıkıntısının giderilmesinin zorunlu ve olağan&uuml;st&uuml; koşullardan kaynaklandığı ortadadır. Bunun sonucunda, finansal istikrarın korunması, &ouml;demeler dengesi finansmanı ve d&ouml;viz arz-talep dinamikleri kapsamında işlemler ger&ccedil;ekleştirilmiştir. Bu sayede &uuml;lkemiz ekonomisinin &uuml;retim, istihdam ve ihracat kapasitesi korunmuş, reel sekt&ouml;r&uuml;n, finansal kesimin ve kamu kurumlarının d&ouml;viz likiditesine erişim ve dış &ouml;demeler noktasında herhangi bir sorunla karşılaşmaması i&ccedil;in gerekli tedbirler alınmıştır. Salgınla m&uuml;cadele s&uuml;recinde &uuml;lke ekonomisinin korunması &ouml;ncelikli tercih olmuştur. Alınan tedbirlerle birlikte hem para politikası hem de mali politika tarafında atılan adımlar sayesinde T&uuml;rkiye, pandeminin t&uuml;m olumsuz etkilerine rağmen G20 &uuml;lkeleri i&ccedil;inde 2020 yılını pozitif b&uuml;y&uuml;meyle tamamlayan iki &uuml;lkeden biri olmuştur. Reel sekt&ouml;r&uuml;n likidite d&ouml;ng&uuml;s&uuml; sekteye uğramamış, bankacılık sisteminin g&uuml;&ccedil;l&uuml; bilan&ccedil;o yapısı korunmuş ve bu sayede makrofinansal istikrar desteklenmiştir. Peki bu s&uuml;re&ccedil;te s&ouml;z konusu işlemler hangi dayanakla ve nasıl ger&ccedil;ekleştirilmiştir? &Ouml;ncelikle bu konuların yanlış ve eksik bilgiye dayalı olarak kamuoyu &ouml;n&uuml;nde tartışılmasının T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına zarar verdiğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Hazine M&uuml;steşarlığının TCMB nezdindeki hesapları kullanılarak yapılacak d&ouml;viz alım-satım işlemlerinin para ve kur politikaları &ccedil;er&ccedil;evesiyle uyumlu ger&ccedil;ekleştirilmesi i&ccedil;in gerekli koordinasyonun sağlanmasına ilişkin esasların belirlenmesi amacıyla 21 Şubat 2017 de Başbakanlık Hazine M&uuml;steşarlığı ve TCMB arasında bir protokol tesis edilmiştir. Protokol, 4059 sayılı Hazine M&uuml;steşarlığının Teşkilat ve G&ouml;revleri Hakkında Kanun un 2 nci maddesinin birinci fıkrası ve 1211 sayılı T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu nun 2 nci maddesi, 4 &uuml;nc&uuml; maddesinin 1&rsquo;inci fıkrasının b bendi ve 41 inci maddesi ile 53 &uuml;nc&uuml; maddesinin birinci fıkrası maddelerine dayanmaktadır. Protokol&uuml;n amacı, uygulanmakta olan para ve kur politikasının etkinliğini artırmak ve finansal istikrara katkı sağlamak şeklinde belirlenmiştir. S&ouml;z konusu protokol kapsamında 2017 yılından itibaren ihtiya&ccedil; g&ouml;r&uuml;len durumlarda, kamu bankaları aracılığıyla d&ouml;viz işlemleri yapılmaya başlanmıştır. Bu sayede sistemde sağlıksız fiyat oluşumlarının engellenmesi ile d&ouml;viz piyasalarındaki arz-talep dengesi ve likiditenin tesis edilmesine katkıda bulunulmuştur. İşlemin karşı tarafları yurti&ccedil;i ve yurtdışı bankalardır Piyasanın işleyişini &ccedil;ok iyi bilmelerine rağmen, bazı uzmanların &ldquo;Kime satıldı&ldquo; diye konuşmalar yaptığını g&ouml;r&uuml;yoruz. S&ouml;z konusu d&ouml;viz işlemleri, işlem platformları &uuml;zerinden o g&uuml;nk&uuml; piyasa koşulları ve piyasa fiyatları &ccedil;er&ccedil;evesinde ger&ccedil;ekleştirilmiştir. Alıcı ve satıcı tarafın işlem ger&ccedil;ekleşene kadar bilinemediği otomatik işlem platformlarında, doğrudan bir karşı taraf belirlenmeksizin mevcut piyasa kotasyonları &uuml;zerinden işlemler yapılmıştır. Dolayısıyla herhangi bir kesime, banka veya firmaya ayrıcalıklı d&ouml;viz işlemi ger&ccedil;ekleştirilmesi s&ouml;z konusu değildir. Otomatik işlem platformlarında ger&ccedil;ekleşen bu işlemlerin karşı tarafları yurt i&ccedil;i ve yurt dışı piyasa yapıcı bankalardır. Anılan işlem platformlarında piyasa dinamiklerinden bağımsız olarak, piyasa dışı fiyatlardan belirli taraflar se&ccedil;ilerek işlem yapılması teknik olarak m&uuml;mk&uuml;n değildir. Bu nedenle sadece T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankası değil, d&uuml;nyanın hi&ccedil;bir yerinde bu t&uuml;r karşı taraf ayrıntıları a&ccedil;ıklanamaz. Ortada kaybolmuş bir varlıktan bahsetmek m&uuml;mk&uuml;n değil Bilindiği &uuml;zere d&ouml;viz işlemleri &ccedil;ift taraflı işlemlerdir. D&ouml;viz verilirken T&uuml;rk lirası alınır ya da tam tersi ger&ccedil;ekleşir. S&ouml;z konusu d&ouml;viz satım işlemleri ile piyasadan T&uuml;rk lirası likidite &ccedil;ekilmesi nedeniyle bankaların TCMB den fonlama yaptığı tutarlar aynı miktarda artış g&ouml;stermiştir. Bu a&ccedil;ıdan d&ouml;viz satım işlemlerinin val&ouml;r tarihi ile aynı g&uuml;n olacak şekilde, s&ouml;z konusu T&uuml;rk lirası tutarı piyasadan &ccedil;ekilmiştir. Bu işlemler sonucu piyasadan &ccedil;ekilen T&uuml;rk lirası likidite, TCMB tarafından a&ccedil;ık piyasa işlemleri ve swap işlemleri yoluyla piyasaya fonlama olarak sağlanmıştır. Dolayısıyla Merkez Bankasından &ccedil;ıkan ve dolaylı olarak bankacılık sisteminde yabancı para mevduata d&ouml;n&uuml;şen d&ouml;vizin b&uuml;y&uuml;k bir kısmı yine swap işlemleri yoluyla Merkez Bankası bilan&ccedil;osuna geri d&ouml;nm&uuml;şt&uuml;r. Bilan&ccedil;o varlık y&uuml;k&uuml;ml&uuml;l&uuml;k denkliği a&ccedil;ısından bakıldığında ortada kaybolmuş bir varlıktan bahsetmek m&uuml;mk&uuml;n değildir. Bir kez daha vurgulamak isterim ki veri paylaşımı konusunda, TCMB g&ouml;rev ve sorumluluk alanlarındaki bilgi ve verileri uluslararası standartlar dahilinde son derece şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşmaktadır. Bu kapsamda g&uuml;nl&uuml;k analitik bilan&ccedil;o a&ccedil;ıklanmakta olup, TCMB rezerv seviyesinin gelişimine ilişkin piyasa katılımcılarına detaylı şekilde veriler duyurulmaktadır. Buna rağmen son d&ouml;nemde kamuoyunda TCMB rezervlerine y&ouml;nelik Bankamız itibarını sarsıcı, yerli ve uluslararası yatırımcılar &uuml;zerinde g&uuml;ven kaybına ve risk primlerinde artışa yol a&ccedil;abilecek a&ccedil;ıklamalar yapılmaktadır. TCMB olarak hakkımızda &ccedil;ıkan yanlış ve yanıltıcı haber ve s&ouml;ylemler konusunda yasal haklarımızı saklı tutmaktayız.

TCMB Başkanı'ndan 128 milyar dolar açıklaması: Ortada kaybolan bir varlık yok

TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, döviz alım-satımlarının koordinasyon içerisinde yapılabilmesi için Şubat 2017'de Hazine Müsteşarlığı ile protokol imzaladıklarını bildirdi.

Öne Çıkanlar