TCMB: Kur, enerji fiyatları ve vergi zammı nedeniyle enflasyon yükseldi

Aralık ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetinde ifade edildiği üzere, gıda yıllık enflasyonunun işlenmemiş gıda kaynaklı olarak yükseldiği belirtilen raporda, enerji grubu yıllık enflasyonundaki artışın döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki yükselişe bağlı olarak sürdüğünün altı çizildi.

Raporda, şunlar kaydedildi:

"Bunun yanında, başta tütün ürünlerine yönelik olmak üzere son dönemde yapılan vergi ayarlamaları da enflasyon üzerinde belirgin bir yukarı yönlü etki yapmıştır. Bu dönemde Türk lirasındaki değer kaybının etkisiyle çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yükselmiştir. Bu dönemde H ve I endekslerinin yıllık değişim oranları sırası ile 0,4 ve 0,5 puan artarak yüzde 7,29 ve 7,48 olarak gerçekleşmiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, alkol tütün, enerji ve temel mal gruplarının katkılarının sırasıyla 0,49, 0,44, 0,33 ve 0,22 puan arttığı gözlenmiştir.Bu dönemde hizmet grubunun katkısı ise görece yatay seyretmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimi incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinde belirgin bir bozulma gözlenmiştir. Bu gelişmede, Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak temel mal grubu ana eğiliminde gözlenen yükseliş belirleyici olurken hizmet grubu ana eğilimi bu dönemde nispeten yatay seyretmiştir."

Raporda, aralık ayında hizmet fiyatlarının yüzde 0,38 arttığı, grup yıllık enflasyonunun 0,17 puan yükselerek yüzde 8,11 olduğu hatırlatıldı. Bu dönemde yıllık enflasyonun ulaştırma grubunda azaldığı, haberleşme grubunda yatay seyrettiği, diğer alt gruplarda ise arttığı ifade edilen raporda, ulaştırma grubunda fiyatların şehirlerarası karayolu taşımacılığına bağlı olarak gerilediği bildirildi.

Kirada aylık artışın tekrar ivmelendiği, yıllık enflasyonun yüzde 9,30'a yükseldiği belirtilen raporda, lokanta otel grubunda turizm sektöründeki görünüme paralel olarak konaklama fiyatlarının gerilemeye devam ettiği, yemek hizmetlerinde fiyat artışlarının sürdüğü kaydedildi.

Raporda, diğer hizmetlerdeki yükselişte ise araç bakım-onarım hizmetleri ile aylık bazda yüzde 8,16 artan umreye gidiş ücretinin öne çıktığı değerlendirildi.

"Vergi artışı etkisi ocak ayında da gözlenecek"

Raporda, temel mal grubu yıllık enflasyonunun aralık ayında 0,84 puan artarak yüzde 6,77 olduğu, bu

dönemde yıllık enflasyonun giyim grubunda azaldığı, diğer alt gruplarda arttığı ifade edildi.

Giyim grubunda yıllık enflasyonun yurt içi talepteki yavaşlamanın da etkisiyle azalış eğilimini sürdürdüğünü belirtilen raporda, "Diğer taraftan, dayanıklı mal grubu fiyatları Türk lirasında gözlenen değer kaybına bağlı olarak aylık bazda yüzde 1,39 oranında yükselmiştir. Dayanıklı mal grubunda başta beyaz eşya (yüzde 3,52) olmak üzere tüm alt gruplarda belirgin fiyat artışları gözlenmiştir." kaydedildi.

Raporda, otomobil fiyatlarındaki yükselişte döviz kuruna ek olarak ÖTV artışının etkilerinin izlendiği, giyim ve dayanıklı dışı temel mal grubunda da fiyatların aylık bazda belirgin bir oranda arttığı bildirildi.

Aralık ayının yurt içi talep koşullarının sınırlayıcı etkisine rağmen Türk lirasındaki değer kayıplarının temel mal fiyatlarında belirgin olarak hissedildiği bir dönem olduğu değerlendirilen raporda, şu ifadelere yer verildi:

"Enerji fiyatları Aralık ayında yüzde 2,15 artmıştır. Petrol fiyatlarındaki belirgin artış ve Türk lirasında gözlenen değer kaybı ile akaryakıt fiyatları bu dönemde yüzde 4,81 yükselmiş ve bu grupta son dört aydaki birikimli fiyat artışı yüzde 18,51’e ulaşmıştır. Benzer şekilde, tüp gaz ve katı yakıt fiyatlarında bir önceki aya kıyasla sırasıyla yüzde 2,17 ve yüzde 3,53 artışlar gerçekleşmiştir. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık enflasyonu bu dönemde 2,52 puanlık yükselişle yüzde 8,67 olmuştur. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu aralık ayında 2,10 puan artarak yüzde 5,65'e yükselmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları kayda değer bir oranda yükselerek bu gelişmede belirleyici olmuştur. Bu dönemde özellikle beyaz et, bakliyat, yumurta gibi alt gruplarda güçlü fiyat artış eğilimi devam etmiş ve bu gruplarda yıllık enflasyon sırasıyla yüzde 16,01, 20,31 ve 35,43'e ulaşmıştır. İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışı (yüzde 0,75) hızlanırken grup yıllık enflasyonu yüzde 6,67 ile yataya yakın seyretmiştir."

Raporda, aralık ayında yapılan vergi artışları ile alkollü içecekler ve tütün grubunda fiyatların yüzde 7,33 yükseldiği, yıllık enflasyonun ise yüzde 31,59 olarak gerçekleştiği belirtildi.

Böylece alkol-tütün grubunun yıllık tüketici enflasyonuna katkısının 2016 yılında 1,57 puana ulaştığı aktarılan raporda, tütün ürünleri fiyatlarındaki artışın ay içine yayıldığından vergi artışının etkisinin, daha sınırlı olmakla birlikte, ocak ayında da gözleneceği vurgulandı.

"Maliyet baskıları güçlendi"

Raporda, yurt içi üretici fiyatlarının aralık ayında yüzde 2,98 arttığı, yıllık enflasyonun 3,53 puan yükselerek yüzde 9,94 olduğu ifade edildi. Bu artışta, Türk lirasındaki değer kaybına ek olarak uluslararası petrol fiyatlarındaki yükselişin etkili olduğu belirtilen raporda, yıllık enflasyonun imalat sanayisinde yüzde 12,07'ye, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,46'ya yükseldiği kaydedildi.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, aralık ayında fiyatların tüm alt gruplarda artış gösterdiği bildirilen raporda, "Ara malı fiyatlarındaki yükselişte (yüzde 4,05) ana metaller ile metal ürünleri, sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte ise metal yapı ürünleri ile genel amaçlı makineler, kara taşıtları ve parçaları öne çıkmıştır. Bu dönemde dayanıksız tüketim malları fiyatlarında et ve et ürünleri belirleyici olurken dayanıklı tüketim malı fiyatları ılımlı bir seyir izlemiştir." değerlendirmesi yapıldı.

Raporda, aralık ayının özellikle Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskılarının güçlendiği bir dönem olduğu ifade edildi.

AA