Umudun, yeniden doğuşun, kardeşliğin günü Nevruz

Toprak ananın uzun bir sessizliğin ardından canlandığı, yeşilin her tonunun sayısız renkteki &ccedil;i&ccedil;ekle buluştuğu baharın m&uuml;jdecisi nevruz, bir&ccedil;ok &uuml;lkede coşkulu etkinliklerle kutlanacak.Y&uuml;zlerce toplulukta, farklı adlarla binlerce yıldan bu yana kutlanan nevruz, k&uuml;lt&uuml;rel miras yoluyla nesilden nesile taşınıyor. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve K&uuml;lt&uuml;r &Ouml;rg&uuml;t&uuml; (UNESCO) nezdinde Somut Olmayan K&uuml;lt&uuml;rel Miras Listesi ne 2009 da dahil olan nevruz, BM tarafından da Uluslararası Nevruz G&uuml;n&uuml; olarak ilan edildi.Farklı toplulukların inanışlarında değişik isimler altında şenliklere konu olan d&uuml;nyanın en eski bayramı nevruz, Avrasya nın geniş coğrafyasında yaşayan halklarda baharın m&uuml;jdecisi ve yeni g&uuml;n olarak biliniyor.Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, &Ouml;zbekistan, T&uuml;rkmenistan, Afganistan ve Tacikistan da milli bayram olarak kutlanan nevruza verilen isimler y&ouml;reden y&ouml;reye bile değişiklik g&ouml;steriyor.Fars&ccedil;a yeni g&uuml;n anlamına gelen Nevruz, d&uuml;nyadaki &ccedil;eşitli T&uuml;rk topluluklarında en ulu g&uuml;n olarak biliniyor ve navrız , yeni g&uuml;n , mart dokuzu , ulu k&uuml;n , şagaa , ısıah , yengi k&uuml;n , &ccedil;ıl pazı gibi isimlerle anılıyor.-Dinsel inanışlar ve efsanelerKimi topluluklar, bu g&uuml;n&uuml; Allah ın d&uuml;nyayı yarattığı g&uuml;n, kimileri Nuh Peygamber in yere ilk ayak bastığı g&uuml;n, kimileri ise ilk insanın yaratıldığı g&uuml;n olarak değerlendirirken, bazı topluluklar geceyle g&uuml;nd&uuml;z&uuml;n eşit olduğu bu g&uuml;n&uuml;, baharın m&uuml;jdecisi kabul ediyor.Bu bayram, geleceğe dair umut, arzu ve temennileri de i&ccedil;inde barındırıyor. Bu y&ouml;n&uuml;yle d&uuml;nyada tek ve &ouml;zg&uuml;n olan Nevruz Bayramı, doğadaki dirilişin yanı sıra insana dair umudu ve en g&uuml;zel dilekleri de temsil ediyor.Eski T&uuml;rkler ile İranlıların Yılbaşı kabul ettikleri g&uuml;n, T&uuml;rklerin ilk takvimi olan Oniki Hayvanlı T&uuml;rk Takvimi nde de yer alıyor.-Barış ve kardeşlik g&uuml;n&uuml;Ateş, su, toprak, mağara gibi nevruz s&ouml;ylencelerinde ge&ccedil;en unsurlar t&uuml;m insanlığın vazge&ccedil;ilmezleri arasında bulunuyor ancak &ouml;zellikle ateş T&uuml;rkler i&ccedil;in hangi din veya inan&ccedil;tan olurlarsa olsunlar b&uuml;y&uuml;k &ouml;nem taşıyor. Altay halklarından Tatarlara, Azerilerden Karaimlere, Gagauzlara kadar pek &ccedil;ok T&uuml;rk halkı tarafından ateşle su ruhsal ve bedensel arınma i&ccedil;in gerekli g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Bu nedenle T&uuml;rk coğrafyasında nevruzda ateş yakmak ve iyi dileklerde bulunarak ateş &uuml;zerinden atlamak bir gelenek sayılıyor.Dargınlar barıştırılıyor, fakirlere, kimsesizlere ve yaşlılara maddi ve manevi yardım yapılıyor.-T&uuml;rk d&uuml;nyasında nevruza &ouml;zel yemekler&Ouml;zbekistan da nevruz sabahı yeni elbiselerini giyen halk, hazırladıkları halim, s&uuml;melek, samsa, &ccedil;orba, pilav gibi yiyeceklerle kırlara &ccedil;ıkıyor. K&ouml;pkari, g&uuml;reş, at yarışları ve horoz d&ouml;v&uuml;şleri gibi spor g&ouml;sterileri d&uuml;zenleniyor. Nevruz kutlamalarından esinlenilmiş tiyatro eserleri sahneleniyor.Kırgızistan da bahara giriş bayramı olarak kutlanan nevruzda Nooruz k&ouml;c&ouml; denilen &ouml;zel bir yemek yapılıyor.T&uuml;rkmenistan da hazırlıklarına bir hafta &ouml;nceden başlanan nevruzda T&uuml;rkmen &ccedil;&ouml;reği, T&uuml;rkmen petiri, k&uuml;lce, yağlı b&ouml;rek, şekşeke, koko, bovursak, T&uuml;rkmen palavı ve bug&uuml;n&uuml;n &ouml;zel yemeği semeni hazırlanıyor.Azerbaycan da, &ccedil;eşitli renklere boyanmış, suda pişirilmiş yumurtalar, kapı kapı dolaşan &ccedil;ocuklara veriliyor.-T&uuml;rkiye de NevruzNevruz Bayramı, T&uuml;rkiye nin her b&ouml;lgesinde birbirinden ilgin&ccedil; şekillerde kutlanıyor. Bu adetlerden bazıları ise ş&ouml;yle:Kars ve &ccedil;evresinde bu g&uuml;nde kapı dinleme, baca-baca adetleri g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Evde bulundurulan &ccedil;eşitli meyvelerden, baca-baca gezenlere veriliyor. Tunceli &ccedil;evresinde erkekler alınlarına kara s&uuml;rerek su kaynaklarına gidiyor. Bu karaları orada temizleyen erkekler, dualar ederek isteklerini dile getiriyor. Diyarbakır da halk, eğlence ve mesire yerlerine giderek nevruzu kutluyor.Tahtacı T&uuml;rkmenlerinde Nevruz, Sultan Nevruz adıyla anılıyor. Komşu mezarları ziyaret ediliyor. Herkesin g&uuml;lery&uuml;zl&uuml; olduğu nevruzda su&ccedil;lar bağışlanıyor. Eski mart ayının 9 uncu g&uuml;n&uuml; kutlanarak yaylalara &ccedil;ıkılıyor. Bununla ilgili halk arasında Mart dokuzundan sonra dağlar misafir alır ifadesi kullanılıyor.Ağrı ve &ccedil;evresinde o gece gen&ccedil;ler bir dilek tutarak kapıları dinleyip i&ccedil;erideki konuşmaları yorumlayarak niyetlerinin tutup tutmayacağını anlamaya &ccedil;alışıyor.Uşak ta bu g&uuml;n i&ccedil;in yıl yenilendi tabiri kullanılıyor. Giresun da mart bozumu adıyla kutlanan Nevruz da &ccedil;evredeki akarsulardan su getirilip hayvanların &uuml;zerine serpiliyor. Sivas ta o g&uuml;n g&ouml;k g&uuml;rlerse o yıl &uuml;r&uuml;n&uuml;n bol olacağına inanılıyor. Tekirdağ da nevruz soğukların sonu, baharın başlangıcı olarak kabul ediliyor. Edirne de eski hasırlar yakılıp mart i&ccedil;eri, pire dışarı diyerek &uuml;zerinden atlanıyor. Kırklareli nde nevruz, mart dokuzu adıyla kutlanıyor. &Ccedil;eşitli yiyecekler hazırlanarak kırlara gidiliyor.Gaziantep ve &ccedil;evresinde 22 Mart g&uuml;n&uuml;ne Sultan Navruz adı veriliyor. Halk arasındaki inanca g&ouml;re, Sultan Navruz g&uuml;zel bir kızdır ve 21 Mart ı 22 Mart a bağlayan gece batıdan doğuya doğru g&ouml;&ccedil; eder, bir başka inanca g&ouml;re ise kuş kılığında u&ccedil;an bir derviştir. Nevruz gecesi Sultan Navruz un ge&ccedil;tiği saatte uyanık olanların b&uuml;t&uuml;n dileklerinin ger&ccedil;ekleşeceğine inanılıyor.

Umudun, yeniden doğuşun, kardeşliğin günü Nevruz

Toprak ananın uzun bir sessizliğin ardından canlandığı, yeşilin her tonunun sayısız renkteki çiçekle buluştuğu baharın müjdecisi Nevruz, bu yıl da birçok ülkede coşkulu etkinliklerle kutlanacak

Öne Çıkanlar