Yellen'in konuşmasında istihdam verisine dair bir ipucu vardı
-
Yellen, Fed'in hamlesinin verilerin görünümü "doğrulamaya devam etmesine" bağlı olacağını söylerken, ekonomistler geçtiğimiz iki aydaki güçlü verilerin ardından istihdamda 180 bin artış bekliyor
Fed Başkanı Janet Yellen'in geçtiğimiz haftaki konuşmasında gözden kaçan bir satır, Cuma günü açıklanacak olan ABD tarım dışı istihdam verisinin bu ayki FOMC toplantısında bir faiz artırımına kapıyı aralayıp aralamadığına ışık tutabilir.
Dinleyenlerin dikkati Yellen'in, faiz artırım ihtimalinin "geçtiğimiz aylarda güçlendiği" ifadesine odaklansa da, Yellen konuşmasına, yeni bir dil kullanarak, Merkez Bankası'nın kararlarının verilerin görünümü "doğrulamaya devam etmesine" bağlı olacağını söylemişti. Yellen'in bu ifadesi ve diğer Fed yetkililerinin önceki ifadeleri gösteriyor ki, Cuma günü açıklanacak istihdam verisi, 2016'nın ilk faiz artırımını garanti edebilmek için harikülade olmasa da güçlü olmalı.
Küresel gelişmeler ve zayıf gerçekleşen Mayıs ayı istihdam verisi bu yılın daha erken zamanlarında Fed'in faiz artırım planlarının rayından çıkmasına neden oldu. ABD istihdam verisi Haziran'da ve Temmuz'da arttı, ve ekonomistler Cuma günü açıklanacak Ağustos ayı tarım dışı istihdam verisinin, 2016 ortalamasında yani 180 bin civarında gerçekleşmesini bekliyor. Bu veri ekonominin daha istikrarlı bir zeminde olduğuna ve ücretlerde artışın yolda olduğuna işaret edecektir. Bazı Fed yetkililerinin uzun süredir beklediği durum da zaten buydu.
New York'ta BNP Paribas kıdemli ABD ekonomisti Laura Rosner, "Çok büyük bir hayal kırıklığı olmazsa, Fed'in limiti çok aşağılarda gibi görünüyor" dedi. Rosner, "Yellen'in dili göstergelerin ve verilerin halihazırda görünüme uygun olduğu izlenimini veriyor ve bu durumun doğrulanmasının devam etmesini bekliyorlar. Dolayısıyla, işler şimdiye kadar gördüğümüzün ötesinde ve üzerinde hızlanmak zorunda değil" dedi.
İstihdam Temmuz'da 255 bin arttı. Bloomberg'in derlediği ankete katılan ekonomistlerin medyan beklentisine göre, işsizlik Temmuz'da yüzde 4.9 seviyesinden Ağustos'ta yüzde 4.8'e gerilemiş olabilir.
Eylül Toplantısı
Yellen ve meslektaşları, 20-21 Eylül'deki toplantıda kesin olarak bir vaatte bulunmamakla birlikte bir faiz artırımına kapıyı açık bıraktılar. Federal fonlama faizi vadelilerinde Eylül'de artırım ihtimali yüzde 25 civarında bulunuyorken, yıl sonu itibariyle bir faiz artırımı olma ihtimali daha yüksek.
Ücret artışı ve istihdama katılım oranı tarafında da bir artış gözlenebilir, ve Fed yetkilileri buna rağmen enflasyon, zayıf yatırımlar ve belirsiz küresel görünümü sorumlu göstererek borçlanma faizlerini sabit tutabilir.
Manşet istihdam rakamına gelince, St. Petersburg, Florida'da Raymond James Financial baş ekonomisti Scott Brown'a göre, 100 bine yakın bir istihdam rakamında dahi Fed istihdamın yeterince parlak olduğuna karar verebilir, çünkü bu rakam istihdam piyasasındaki büyümenin hızını korumasını sağlamaya yetecek. San Francisco Fed Başkanı John Williams, ayda 80 bin civarı istihdam artışı yeterli olabilir.
Ancak yine de, istihdamda 100 bin artış 2015 başından bu yana en düşük artış olacak. PNC Financial Services Group baş ekonomisti Stuart Hoffman, istihdam verisin Fed'in eşiğini 200 bine yakın bir noktaya koyuyor, ya da geçtiğimiz aylarda yukarı yönlü güçlü revizyon olması gerektiğini söylüyor. PNC ekonomistleri bir sonraki faiz artırımının Aralık'ta olacağını düşünüyor.
Ağustos Laneti
Ağustos istihdam verisini karmaşık hale getiren 2 muhtemel nokta var:
1) İstihdam verisinin üzerinde Ağustos laneti olduğu söylenebilir. Geçtiğimiz 5 yılın Ağustos aylarında açıklanan ilk veriler anketin ortalamada 47 bin altında geliyor.
West Chester, Pennsylvania'da Moody’s Analytics kıdemli ekonomisti Ryan Sweet, "En azından geçtiğimiz bir kaç yılda çeştli nedenlerden dolayı Ağustos'un ilk verisi hayal kırıklığı yaratıyor" dedi.
Muhtemel şüpheliler arasında popüler bir tatil ayı olan Ağustos ayında ankete düşük katılım oranı ve okul açılış döneminde mevsimsel etkilerden arındırmada yaşanan güçlükler yer alıyor. Ancak, Ağustos verileri revizyonların ardından son verilerin açıklanmasıyla daha iyi hale geliyor. 2011'den 2014'e kadar, ilk veriler revizyonların ardından ortalamada 94 bin artış gösterdii.
2) İkinci durum ise, ücretler takvimden etkileniyor olabilir. Ağustos verisi ayın 15'ini içermiyor. Bu tarih bir çok çalışan için maaş ödeme günü. Bu durum sıkça ortalama saatlik ücret artışının zayıf gerçekleşmesine neden oldu.
Morgan Stanley'den Ted Wieseman'ın araştırma notuna göre, son 5 yılın Ağustos verilerinde, ortalama saatlik ücretler 1 kere aylık düşüş gösterirken 4 kere sabit kaldı. The Bureau of Labor Statistics ve Bank of America Merrill Lynch araştırmalarına göre, bu takvim etkisi ücretler verisinde istatiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip değil.
Saatlik Kazançlar
Ortalama saatlik kazançlar, Bloomberg anketine göre, bir önceki ay yüzde 0.3 artışın ardından Ağustos'ta yüzde 0.2 yükselebilir. Yıl başından Temmuz'a kadar olan dönemde yüzde 2.6 artmasının ardından, medyan beklentiye göre, Ağustos'ta bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2.5 artış bekleniyor.
New York'ta Barclays Plc ABD baş ekonomisti Michael Gapen'a göre, istihdamda güçlü bir artış ücretlerde fazla güçlü olmayan bir artışı telafi edebilir. Gapen, Fed'in 2016'daki tek faiz artırımının Eylül'de olacağını tahmin ediyor.
Eski bir Fed ekonomisti olan Gapen, "Eğer rakam çok iyi gelirse, işgücü piyasasına olan inançlarını destekleyeceğim. Fed yetkilileri böyle bir veriden güçlü bir işaret alacaklardır. Önem sırası, istihdam büyümesi, işgücüne katılım oranı ve işsizlik oranı ikilisi arasındaki ilişki, ve ücretler olacaktır" dedi.