Yeni başlayanlar için Yunanistan temerrüdü
Temerrüt ne demektir? Yunanistan'ın ne kadar borcu var? Borcunu ödemezse ne olur?
Yunanistan, borç ödemelerini gerçekleştirmek için Mayıs ayı sonuna kadar yaklaşık 4 milyar euroya (4.5 milyar dolar) sahip olmak zorunda. Öte yandan ücretler ve emekli maaşlarının aylık ödemesi için de 1.5 milyar euroya ihtiyacı var.
Başbakan Alexis Tsipras liderliğindeki Atina hükümeti reformların detayları üzerinde müzakereleri devam ettirirken, Hazine tahvili alımlarını sürdürebilmek için Yunan bankalarına güveniyor. Ancak kaçınılmaz soru şu: Likidite tükenirse ne olacak?
Tüm kreditörler eşit yaratılmış değil. Örneğin Uluslararası Para Fonu (IMF), diğerlerinden daha eşit ve ödeme kuyruğunda ilk sırada yer alıyor.
Temerrüt ne demek?
Investopedia.com, temerrüdü “faizi veya ana parayı vadesi geldiğinde ödemede başarısız olmak” olarak tanımlıyor. Temerrüt, borçlananın borç ödemesinin gerektirdiği hukuki yükümlülükleri yerine getirememesi durumda ortaya çıkıyor.
Yunanistan’ın ne kadar borcu var?
Yunan hükümetinin yaklaşık 313 milyar euroluk bir borcu bulunuyor. Bu borcun büyük bir çoğunluğunun vadesi 2021’den sonra gelecek. Buna şirket, banka borçları da dahil olduğunda total borç miktarı yarım trilyona yakın.
Emeklilik fonları ve yerel yönetimlerin likidite açığını kapatmaları ile Yunan bankalarının vadesi gelen Hazine tahvillerinin çoğunu protesto olmadan yeniden finanse etmesi yüksek ihtimal dahilinde. Dolayısıyla Yunanistan için kısa vadedeki önemli tarihler 6 ve 12 Mayıs olarak görünüyor. Yunanistan bu tarihlerde IMF’e totalde yaklaşık 1 milyar euro ödemesi gerekiyor.
Asıl likidite sıkıntısı yarı yılda gelebilir. Çünkü Avrupa Merkez Bankası (AMB) tarafından tutulan yaklaşık 7 milyar euroluk tahvilin vadesi Temmuz ve Ağustos aylarında gelecek.
IMF’e ödeme yapılmazsa ne olur?
Kaçırılan bir ödeme gününün iki hafta ardından ve Washington’dan acil ödeme yapılmasına yönelik gelecek bir bildirimin sonrasında IMF, ‘yükümlülüklerin yerinde getirilmemesinin ciddiyeti’ni vurgulayan başka bir bildiri daha göndererek ödeme yapılmasını talep eder. Bundan iki hafta sonra ise direktör Yönetim Kurulu’nu ödemenin yapılmadığı konusunda bilgilendirir.
Yunanistan için işte bu durum ciddi sonuçların oluşmaya başladığı dönem olur. Bu sonuçlar mütekabil temerrüd şartı ve çapraz hızlandırma olarak biliniyor.
Mütekabil temerrüd şartı ve hızlandırma nedir?
IMF’e ödeme yapılmasında başarısız olması Yunanistan’ın Avrupa kurtarma fonu dahil olmak üzere bazı diğer kreditörlerine temerrüt ilan etme hakkı kazandırır. Dolayısıyla borçlarının tümünün hemen ödenmesini talep etme opsiyonuna sahip olurlar. Bu süreç hızlandırma olarak adlandırılır.
Diğer kreditörler de aynı şekilde hareket edebilirler. Temerrüt ilan edilmesi kreditörlerin iddialarını korumalarını sağlarken, hızlandırma otomatik bir şekilde gerçekleşmez. Her kreditör kendi kararlarını kendi verir. Borcun derecesine bağlı olarak mütekabil temerrüd şartı ve çapraz hızlandırma, ödemelerin yapılması taleplerini tetikleyebilir.
Temerrüde düşülürse Yunan bankalarına ne olur?
Bu AMB’nin tutumuna ve temerrüdün kendisine bağlı. Yunan bankalarının mevduat kaybetmeleri ile birlikte Acil Durum Likidite Yardımı (ELA) bankaları su üzerine tutuyor.
AMB Başkanı Mario Draghi geçtiğimiz hafta ELA’nın Yunan bankalarının ödeme gücü ve yeterli teminata sahip oldukları sürece devam edeceğini belirtmişti.
Londra’daki HSBC Holdings Plc stratejistlerinden Chris Attfield’a göre AMB’ye Temmuz ve Ağustos’ta ödeme yapılmaması ELA’nın askıya alınmasına neden olabilir.
Allen & Overy.’den Yannis Manuelides’e göre Yunanistan’ın eurodan çıkması ancak Avrupa Birliği’ni terk etmesi ile mümkün olur.