Kısır döngüye mi giriyoruz?

Kur ile enflasyon arasında belirgin bir ge&ccedil;işkenlik var. Bu konuda olduk&ccedil;a y&uuml;kl&uuml; akademik &ccedil;alışmalar mevcut. &Ouml;te yandan, bu ilişki pratikte de kolaylıkla g&ouml;r&uuml;lebiliyor ve Kasım ayında ise iyice somutlaştı. Bu durum, tedbir alınmazsa, kısır d&ouml;ng&uuml;ye mi girdiğimiz sorusunu akıllara getiriyor. Kasım ayı enflasyon verileri hem kamuoyunda hem de ilgili &ccedil;evrelerde ciddi endişelerin doğmasına neden oldu. T&uuml;ketici fiyatları endeksi (T&Uuml;FE) ge&ccedil;en yılın aynı d&ouml;nemine g&ouml;re y&uuml;zde 12.98 artarak 14 yılın en hızlı y&uuml;kselişini g&ouml;sterdi. Aylık enflasyon da y&uuml;zde 1.49 gibi ciddi bir seviyede ger&ccedil;ekleşti. 12 aylık ortalama T&Uuml;FE y&uuml;zde 10.87 seviyesinde. Bloomberg HT Araştırma B&ouml;l&uuml;m&uuml; n&uuml;n anketine g&ouml;re t&uuml;ketici enflasyonunun aylık y&uuml;zde 1.08 ve yıllık y&uuml;zde 12.52 &ccedil;ıkması bekleniyordu. En y&uuml;ksek artış g&ouml;steren harcama grupları y&uuml;zde 3.77 ile giyim ve ayakkabı, y&uuml;zde 2.11 ile gıda ve alkols&uuml;z i&ccedil;ecekler ve y&uuml;zde 2.01 ile ulaştırma oldu. D&uuml;ş&uuml;ş g&ouml;steren harcama grubu ise yok. Kaynak: T&Uuml;İK Kurun y&uuml;kselişinin ardından &ccedil;eşitli nedenler var. Bunların başında elbette siyasi etkiler ve &uuml;lke dışındaki siyasi ve ekonomik gelişmeler geliyor. Bunların yanında diğer &ouml;nemli bir unsur da enflasyondaki y&uuml;kseliş. Enflasyon ve kur birbirini besleyerek y&uuml;kseliyor. İşte kısır d&ouml;ng&uuml; sorusu burada akla geliyor. Politika yapıcılar, siyaset alanında ve &uuml;lke dışındaki gelişmeleri doğrudan etkileyemez, ancak bazı tedbirlerle kurdaki y&uuml;kselişi durdurabilir. Merkez Bankası daha &ouml;nce bu y&ouml;nde adımlar attı, ancak piyasadaki beklentilerin zaten şekillenmiş olması ve olumsuzlukların satın alınmasındaki g&uuml;&ccedil;l&uuml; etkiyi kıramadı. Piyasaya d&ouml;viz likiditesi vererek ve/veya TL yi kısarak kurdaki y&uuml;kselişi &ouml;nleyemedi.Kasım enflasyon versinin ardından da artık elde kalan son silah olan faiz artırımının artık kullanılacağı beklentileri g&uuml;&ccedil;lendi. Nitekim uzmanlar, kurda kayda değer bir gerileme olmazsa, faiz artırımına gidilmesinin artık baz senaryoları haline geldiğini s&ouml;yl&uuml;yorlar.İlk bakışta enflasyonun klasik kaynakları olan gıda ve giyimden beslendiği s&ouml;ylenebilir. Ancak rakamlar biraz daha yakından izlenince diğer bir tanıdık unsur daha g&ouml;ze &ccedil;arpıyor: Kur.D&ouml;viz kuru ve petrol fiyatları, g&uuml;nl&uuml;k yaşamın her anında kendini hissettiren ve en b&uuml;y&uuml;k girdi maliyetlerinden biri olan enerji enflasyonunu olumsuz etkiliyor. Enerji fiyatları Kasım d&ouml;neminde y&uuml;zde 2.53 ile olduk&ccedil;a y&uuml;ksek bir artış g&ouml;sterdi. Dolar kuru ise Eyl&uuml;l ayında y&uuml;zde 3.80 ve Ekim ayında y&uuml;zde 6.45 y&uuml;kselerek buna ciddi katkıda bulundu. Petrol fiyatları ise s&ouml;z konusu d&ouml;nemlerde sırasıyla y&uuml;zde 10.50 ve y&uuml;zde 5.20 arttı. Petrol ithalat&ccedil;ısı olduğumuz i&ccedil;in bu alanda bir etkimiz olamaz ancak kur konusunda bir şeyler yapılabilir.Kurun en somut etkisini mal enflasyonunda g&ouml;r&uuml;yoruz. Bu enflasyon, TL deki kayıpla birlikte, dayanıklı t&uuml;ketim malları &ouml;nc&uuml;l&uuml;ğ&uuml;nde y&uuml;kseldi. Temel mal grubu y&uuml;zde 15.05 ile endeks tarihinin en y&uuml;ksek seviyesine tırmandı. Son d&ouml;nemde teşvikler ve desteklerin de etkisi ile artan toplam talep de bu enflasyona katkıda bulundu. Daha genel olarak konuşulursa, kurun girdi maliyetlerini artırması ve buna bağlı olarak olduk&ccedil;a y&uuml;ksek &ccedil;ıkan &uuml;retici fiyatlarının da t&uuml;ketici enflasyonu &uuml;zerinde yukarı y&ouml;nl&uuml; baskı oluşturması ka&ccedil;ınılmaz.Kısır d&ouml;ng&uuml;y&uuml; kırmanın ilk adımı olarak Merkez Bankası nın bor&ccedil;lanma maliyetlerini, dolaylı olarak değil, doğrudan artırması ve piyasaya doğru sinyaller g&ouml;ndermesi olacak.