Petrol şoku!

Küresel üretim ve tüketim rakamları arasında çok az fark olmasına rağmen petrol fiyatı 2.5 yılın en yüksek seviyesine geldi. Daha önce petrol şoklarında da temel veriler sebep değildi ama her biri için yapay sebepler üretilmişti. 1973'te Londra borsasının petrodolar merkezi olması için petrol fiyatı İsrail-Arap gerginliği ile yükseltilmişti, 1991 körfez savaşında amaç Doğu-Batı Almanya'nın birleşerek yeni bir güç olmasının önü kesilmişti, 2008'de yine temel verilerden kaynaklanmayan ama hedge fonların aşırı spekülasyon modelinden 147 dolar/varile kadar yükseltilmişti. Bu defa da temel verilerin dengeli olmasına karşı petrol fiyatının etkileyen denklem oldukça karışık. Ortadoğu'da ülkelerin bin yıldan bu yana kendi kaderlerini tayin etme çabalarının Suudi Arabistan’a sıçrama endişesi elbette yerinde bir endişe, zira Suudi Arabistan en büyük üretici. Öte yanda, doların emperyal para birimi (küresel para birimi) olmasının sorgulanmaya hatta yeni arayışların önerilmesi dolar bazlı (denominated) emtia fiyatlarının yükselmesine yol açıyor. Fed akıl almaz vurdum duymazlıkla hava cıvadan dolar basıp ciddi enflasyon beklentilerini de beraberinde getiriyor. Çin, Japonya, Rusya gibi dolar rezervi yüksek olan ülkeler aralarında dolara dönmeden doğrudan kendi para birimleri ile ticaret yapmaya başlarken, dolarlarını çeşitli yollardan elden çıkarıyorlar ve enflasyonu düşürmek için tedbirler alıyorlar. Petrol fiyatı ise bir yanda dolar endişesi ve enflasyon diğer yanda jeo-politik (arz kesintisi) endişeleri ile sindire sindire değerini yükseltiyor. Tehlikeli olan da bu. 2008 de yüksek petrol fiyatı kalıcı olamamış ve yükseldiği gibi kısa süre içinde 40 dolar altına kadar gerilemişti. Önümüzdeki aylarda jeo-politik ve enflasyon endişelerinin petrol fiyatını daha ne kadar yükseltip yükseltemeyeceği gözliyeceğiz ama NYMEX petrolü 110 dolar cıvarında kısa vadeli bir gerilemeye, teknik olarak gebe görünüyor.