Ev alma komşu al: Türkiye'nin komşuları ile ekonomik ilişkileri

Bug&uuml;n d&uuml;nyanın hangi &uuml;lkesine baksak ticari ilişkilerde aslan payı komşuların veya en azından b&ouml;lgesel ağırlıklı&hellip; Avrupa Birliği&rsquo;nin 6. b&uuml;y&uuml;k ticari ortağı olan &uuml;lkemiz de, son yıllarda yakın coğrafyaya daha fazla odaklandı. Diğer taraftan etrafımız adeta bir ateş &ccedil;emberi. Hem &uuml;lkelerin i&ccedil;lerinde &ccedil;atışmalar; hem de başka &uuml;lkeler ile olan anlaşmazlıkları s&ouml;z konusu. Bazılarında ise sorun daha &ccedil;ok ekonomik kriz ya da en azından durgunluk. Hal b&ouml;yle olunca da T&uuml;rkiye ve komşuları ile olan ticari ilişkilerini mercek altına yatırmakta fayda g&ouml;rd&uuml;m. Analizimi b&ouml;lgeye yaymak yerine komşularımızla sınırlı tuttum zira T&uuml;rkiye i&ccedil;in &ldquo;B&ouml;lge&rdquo; parantezini a&ccedil;tığımızda, herhalde rahatlıkla 30-35 &uuml;lkeyi i&ccedil;ine sığdırırız. Ancak sadece kara komşularımızı değil; Karadeniz&rsquo;i paylaştığımız 3 komşumuzu da işin i&ccedil;ine kattım. Gelin ortaya &ccedil;ıkan tabloya birlikte bir g&ouml;z atalım&hellip; -Ezeli Rekabet, Ebedi Ticaret Komşularla dostane ilişkiler &ouml;nemli ve tabii ki bu ekonomik ilişkilere de olumlu bir şekilde yansıyor, bunun da barışa katkısı oluyor. &Ouml;ncelikle Dış Ticaret ile başlamak istiyorum. 11 komşumuzla olan rakam, T&uuml;rkiye&rsquo;nin 2013&rsquo;teki toplam hacminin &ccedil;eyreğini oluşturuyor. AB, &Ccedil;in, Japonya, ABD, S. Arabistan ve K&ouml;rfez &Uuml;lkeleri, G.Kore gibi &uuml;lkelerin de varlığını d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;zde; toplamdaki pay olarak aslında azımsanmayacak bir rakam. Bir de tabii ki ş&ouml;yle bir ger&ccedil;ek var: Bu &uuml;lkelerden sadece bir tanesinin ekonomisi bizimkinden daha b&uuml;y&uuml;k. O da Rusya&hellip; Şimdi bu resimde biraz daha se&ccedil;ici davranalım ve sadece ithalat kısmına, onun da petrol-doğal gaz &ouml;zeline bir g&ouml;z atalım. İşte bu noktada resim tamamen değişiyor. Komşularımızın payı toplamın d&ouml;rtte &uuml;&ccedil;&uuml;nden fazla. Buna elektrik ithalatını da ekliyor olsaydık %80 civarı bir rakamdan bahsedecektik. Tam da k&uuml;resel enerji havzalarının ortasında kalan (ancak kendisi bu konuda aynı derecede şanslı olmayan) bir &uuml;lke i&ccedil;in şaşılacak bir durum değil. Enerji konusunda komşulara g&ouml;bekten bağlıyız. Bug&uuml;n milyarlarca dolarlık bir pazar olan ve &ouml;demeler dengesi a&ccedil;ısından kritik bir yer tutan turizmde ise daha da sıkı ilişkiler g&ouml;ze &ccedil;arpıyor. D&uuml;nyanın en &ccedil;ok ziyaret edilen 6. &uuml;lkesi olan ve yurtdışına gittik&ccedil;e daha fazla turist g&ouml;nderen T&uuml;rkiye&rsquo;nin 2013&rsquo;de ağırladığı turistte ilk 10&rsquo;unda 5 komşusu; g&ouml;nderdiği turistte ise 7 komşusu yer alıyor. &Uuml;stelik bu listelerde bir zamanlar en &ouml;nlerde olan Suriye&rsquo;nin şu anki durumu nedeniyle yer almadığını da belirtmek isterim. AB, K&ouml;rfez &Uuml;lkeleri ve ABD gibi &ouml;nemli turist giriş &ndash; &ccedil;ıkışlarımız olan &uuml;lkelere rağmen toplamda komşuların payı %35&rsquo;i ge&ccedil;miş durumda. &Ccedil;evremiz ile olan ilişkilerimiz sadece bunlarla da sınırlı değil. Ge&ccedil;tiğimiz yıl yurtdışından gelen doğrudan yabancı yatırımlara baktığımızda da; yurtdışında T&uuml;rk firmalarının 2013&rsquo;de aldığı m&uuml;teahhitlik projelerinin değerlerini incelediğimizde de azımsanmayacak b&uuml;y&uuml;kl&uuml;klerle karşılaşıyoruz. Bilhassa Rusya ve Azerbaycan dikkat &ccedil;ekiyor. Zaten bu iki &uuml;lkeye İran ve Irak&rsquo;ı da ekleyin; alın size T&uuml;rkiye&rsquo;nin 11 komşusu i&ccedil;erisinden &ccedil;ıkan kare as&hellip; -Yarın bize neler getirecek? Paylaştığım t&uuml;m bu rakamların komşularla olan ticari ilişkilerin T&uuml;rkiye i&ccedil;in ne ifade ettiği hakkında net bir resim ortaya koyduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Bunlara bizim yurtdışındaki doğrudan yabancı yatırımlarımız; iş g&uuml;c&uuml; hareketliliği g&ouml;stergeler de eklenebilir. İşte bu noktada gelin bir de &ccedil;evremizdeki durumu bir hatırlayalım: Irak, Suriye ve Ukrayna&rsquo;da i&ccedil; &ccedil;atışmalar ne yazık ki zirve yapmış durumda. İran deseniz &ccedil;ok sıkı bir uluslararası ambargo altında. Azerbaycan ile Ermenistan arasında uzun s&uuml;redir devam eden bir anlaşmazlık s&ouml;z konusu. Ayrıca T&uuml;rkiye, Ermenistan&rsquo;a ambargo uyguluyor. Ukrayna ile Rusya arasında son yaşanan anlaşmazlığı biliyorsunuz. Yakın zamanda G&uuml;rcistan ile Rusya arasında da&hellip; Balkanlardaki komşularımız Yunanistan, Bulgaristan ve Romanya ise yukarıdaki gibi &ccedil;atışmalar olmasa da; ekonomik durgunluğun &uuml;stesinden gelmeye &ccedil;alışıyorlar. İki kere iki d&ouml;rt&hellip; Jeopolitiği ekonomiden soyutlamak imkansız. &Ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki yıllarda &ccedil;evremizde oluşacak barış ortamı ve ekonomik istikrar; yukarıda g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;n&uuml;z rakamları kuşkusuz daha yukarılara taşıyacaktır. Gene de uluslararası ticaretin her alanında, t&uuml;m yumurtaları aynı sepete koymadığımız &ccedil;eşitlendirme politikalarının T&uuml;rkiye i&ccedil;in daha hayırlı olacağına dair bu aldığımız ilk mesaj değil. 6 sene &ouml;nce k&uuml;resel ekonomik fırtınaya yakalandığımızda, rotayı AB &uuml;lkelerinden b&ouml;lgemize &ccedil;evirmiştik. O zamanlar komşularımız can simidiydi. Dalgalar, hatta tsunamiler her an her yerde; o ya da bu sebepten karşımıza &ccedil;ıkabilir. İyisi mi biz bol bol, boy boy can simidi bulunduralım&hellip;