İğneyi kendimize, çuvaldızı Moody's'e batıralım

Moody s T&uuml;rkiye nin g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;n&uuml; durağandan negatife &ccedil;evirdi. B&ouml;ylece piyasadaki bir&ccedil;ok oyuncunun Bu iki hafta derecelendirme kuruluşuna dikkat dediği bir d&ouml;nemde mayınlardan bir tanesine &ccedil;arptık. G&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;m&uuml;z aşağı doğru &ccedil;ekildi, dolayısıyla ciddi bir uyarı. 6 ay i&ccedil;erisinde de Bu konularda &ouml;nlem almalısınız denilen noktalarda bir gelişme olmazsa dikkat kırılacak ibaresi taşıyan bir kutu masanın tam &uuml;st&uuml;nde duruyor. -Şimdi ne yapmalı? Moody s artan siyasi risk ve b&uuml;y&uuml;yememe noktalarına işaret ediyor. Moody s e kızmak, serzenişte bulunmak işin kolay yolu. Hedefe ilerletecek strateji ise Moody s in dikkat &ccedil;ektiği noktaları kavrayıp yatırımcıyı bu noktalardaki samimiyete ikna etmek, g&uuml;ven beslemesini sağlamak ve en &ouml;nemlisi de &ouml;nlem almak. Bu &uuml;&ccedil;l&uuml; sac ayağı dengede durduğu s&uuml;rece başka form&uuml;l arayışı i&ccedil;inde olmaya gerek olmadığını d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Gelelim, Moody s in G&ouml;r! dediği, dikkat &ccedil;ektiği noktalara. 1 - Politik risk fakt&ouml;r&uuml;. D&uuml;nyada sadece bizim &uuml;lkemizde se&ccedil;im olmuyor. Se&ccedil;im olan diğer &uuml;lkelerde Moody s in Sizde se&ccedil;imler var, bu se&ccedil;im s&uuml;recinde politik risk &ccedil;ok artıyor diye not indirdiğine ka&ccedil; kere şahit oldunuz? Hadi kıyas aralığını daraltalım. İki tane gelişmekte olan &uuml;lke: Hindistan ve Endonezya. Onlar da se&ccedil;im s&uuml;reci yaşadılar. Fakat onların notları ile ilgili değerlendirmelerde bambaşka noktalar &ouml;ne &ccedil;ıkıyor. Hatta S&amp;P, Hindistan ın g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;n&uuml; negatiften durağana y&uuml;kseltti. Politik istikrar se&ccedil;imler biter, geri gelir. Ama geri geldiğinde biz ne ile b&uuml;y&uuml;yeceğiz? 2 - B&uuml;y&uuml;yememe hali Moody s der ki: Sizin dinamik ekonominizle ve y&uuml;ksek b&uuml;y&uuml;menize politik istikrarınız g&ouml;z &ouml;n&uuml;nde bulundurarak cari a&ccedil;ığınızı aşabileceğinizi d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;m ve daha evvel size bu notu verdim. Size not verdiğimde de sizin y&uuml;zde 6.5 - 7.5 civarında cari a&ccedil;ığınızın olduğunu biliyordum. Bu cari a&ccedil;ığın kolay kolay aşağı gelmeyeceğini de tahmin ediyordum ama b&uuml;y&uuml;me konusunda g&ouml;stermiş olduğunuz olumlu gelişme, reformlarınız ve politik istikrarınız zamanın k&uuml;resel ortamında &ccedil;ok fazla bozulma beklememem size o notu vermeme sebep olmuştu. Fakat şimdi g&ouml;r&uuml;yorum ki 2014 te y&uuml;zde 2.5 a kadar inecek b&uuml;y&uuml;meniz ve bu iş de sizin pek i&ccedil;inden &ccedil;ıkamayacağınız bir noktaya doğru ilerliyor. Moody s a&ccedil;ısından tablo b&ouml;yle. Peki yetkililer a&ccedil;ısından nasıl? Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ile ge&ccedil;tiğimiz hafta ger&ccedil;ekleştirdiğimiz r&ouml;portajımızda da bu konu liste başıydı. 2005 - 2011 yılları arasında ortalama y&uuml;zde 5.5 b&uuml;y&uuml;yen y&uuml;zde 9 lara varan b&uuml;y&uuml;me rakamını g&ouml;ren T&uuml;rkiye nin b&uuml;y&uuml;me modeline ne oldu? İşleyişin neresinde bir tıkanıklık var? İşleyiş modeli ne oldu da işlemez oldu? 10 yıllık metod artık aynı sonucu vermiyor mu? bu soruları sormak ve cevabı ile de y&uuml;zleşmek gerekiyor. Amerika yı yeniden keşfe gerek yok. Ger&ccedil;ek t&uuml;m &ccedil;ıplaklığı ile ortada duruyor: B&uuml;y&uuml;k oranda ithalata dayalı bir ihracat modeli, i&ccedil; t&uuml;ketime &ccedil;ok duyarlı bir b&uuml;y&uuml;me, dış ticaretin b&uuml;y&uuml;meye net katkısının sınırlı olması, b&uuml;y&uuml;k oranda kamu harcamaları, verimlilikte yetersizlik, enerji bağımlılığı ve muhtemelen stratejik olarak yanlış sekt&ouml;rlerde b&uuml;y&uuml;me arzusu... Bir kere daha soruyorum: Biz ne ile b&uuml;y&uuml;yeceğiz? Ya tekrar gaza basacağız, i&ccedil;erideki t&uuml;ketimi canlandıracağız. B&uuml;t&ccedil;eden para harcanacak ve biz y&uuml;zde 2.5 b&uuml;y&uuml;meyi y&uuml;zde 4 - 5 e &ccedil;ekiceğiz ama karşında &ccedil;at diye y&uuml;zde 8.5 - 9 cari a&ccedil;ık mı g&ouml;receğiz? Ya da sanki magazinel bir konuymuş gibi Ayağımı frenden &ccedil;ekerim, gaza basarım, aman doğru viteste miyim, iklim şartları uygun mu, arabada lastikleri değişti mi? polemiklerini mi takip edeceğiz? Babacan konuyla ilgili O iş artık bitti. Bundan sonra asla hormonlu bir b&uuml;y&uuml;meye yeşil ışık yakmayacağız. a&ccedil;ıklamasında bulundu. Fakat daha yeni nurtopu gibi bir polemiğimiz oldu: Merkez Bankası faiz d&uuml;ş&uuml;rs&uuml;n. -Sebep? +&Ccedil;&uuml;nk&uuml; bu faiz zaten &ccedil;ok y&uuml;ksek. -Neye g&ouml;re? +İlk &ccedil;eyrekte sanayideki &ccedil;arkların d&ouml;nmemesine g&ouml;re. +Merkez bankası dolar alsın. -Neden? + Hem rezervleri artsın hem de i&ccedil;eride TL likidite &ccedil;oğalsın. Merkez Bankası nın kredibilitesi &uuml;zerinde hassas olmamız gerekiyor. Moody s neden Merkez in yalnız bırakılıp kendi kararlarını kendisinin vermesi gerektiğini, neden reformların sonu&ccedil;larını g&ouml;rmeden bir şey yapmamamız gerektiğini &ccedil;ok net a&ccedil;ıklamış. &Ouml;zetle... Bir kere daha altını &ccedil;iziyorum ki serzenişte bulunmak işin kolay yolu. Bize d&uuml;şense zor yolu se&ccedil;ip elimizi taşına altına koymak ve Moody s in g&ouml;r dediğini g&ouml;rmek. Bu bir ev &ouml;devi ve bu &ouml;dev de &ouml;yle 3 -5 ayda bitirilecek gibi değil.