Sahne merkez bankalarının

BOJ İLE BAŞLADIKGe&ccedil;tiğimiz haftanın a&ccedil;ılışını Japonya Merkez Bankası (BOJ) yaptı. Kendinden s&uuml;rekli genişleme a&ccedil;ıklaması beklenen banka, her ne kadar beklentiler dahilinde de olsa yeni genişleme a&ccedil;ıklamayınca yen değer kazandı ve borsa endeksleri geriledi. 130 trilyon dolardaki para tabanını 2 yılda 2 katına &ccedil;ıkarma s&ouml;z&uuml; veren banka b&ouml;ylece bu yıl sonunda 60-70 trilyon yen arasında genişlemeye gidecek ve gelecek yıl da aynısını yaparak b&ouml;ylece para tabanını 230 trilyon dolara &ccedil;ıkarmış olacak. Para tabanını kısaca merkez bankası parası olarak tanımlayalım. Bunu bir kenara yazın. FED İLE DEVAM EDECEĞİZUzun s&uuml;re sonra ABD Merkez Bankası FED&rsquo;in toplantısı kısmen daha &ouml;nemsiz hale geliyor. Aylık 85 milyar dolarlık tahvil alan ve ekonominin gidişatına g&ouml;re bu miktarı azaltmayı tartışan banka Federal faizleri ise 2015 yılı sonuna kadar d&uuml;ş&uuml;k tutacağını tahmin ediyor. &Ouml;zellikle son Tarım Dışı İstihdam verisi (ekonomiye 88 bin kişinin kazandırılabildiğini ve iş g&uuml;c&uuml;ne katılımın 1979 yılına d&ouml;nd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; tecr&uuml;be ettik) ile beraber Başkan Bernanke ve diğer g&uuml;vercinlerin de eli kuvvetlenmiş oldu. Haftanın son g&uuml;n&uuml; a&ccedil;ıklanacak olan yeni istihdam verisi &ouml;ncesinde Para Politikası Kurulu&rsquo;ndan (FOMC) yeni set kararlar beklenmiyor. Ekonomideki toparlanma hikayesinde emek piyasasının katkısı ve bundan faydalanma oranı ne olacak herkes merak i&ccedil;inde. Bu sebeple ge&ccedil;en ayki verinin tek sefere mahsus olduğu mu yoksa ekonominin ger&ccedil;ekten soluklanmakta olduğunu mu g&ouml;rmeyi herkes istiyor. FED de bir yandan para tabanını b&uuml;y&uuml;tmeye devam ediyor. MERAKLA BEKLENEN AVRUPA TOPLANTISI aftanın bir diğer &ouml;nemli katılımcısı ise Avrupa Merkez Bankası (ECB) olacak. &Ouml;zellikle son gelen PMI (Satın Alma Y&ouml;neticileri Endeksi) ve IFO Enstit&uuml;s&uuml; G&uuml;ven Endeksi&rsquo;nden sonra Almanya&rsquo;nın da resesyona doğru gittiği g&ouml;r&uuml;ld&uuml;. Diğer yandan artan işsizlik de &uuml;lkelerin kemer sıkma iştahlarını iyiden iyiye ka&ccedil;ırmış gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor. B&uuml;t&ccedil;e a&ccedil;ıklarının kontrol altına alınması gibi hedefler de ertelenmeye başlandı (son &ouml;rnek bunu 2 yıl ileri atan İspanya oldu). Kısmen daha az fark edilen ancak kredi sıkışıklığının b&ouml;lgede devam ettiğinin bir işareti olan geniş anlamda para arzı M3 de b&uuml;y&uuml;yemiyor. Bir yandan da ECB&rsquo;nin bilan&ccedil;sou yavaş yavaş k&uuml;&ccedil;&uuml;l&uuml;yor. Burada vadesi gelen bonoların portf&ouml;yden &ccedil;ıkması kadar verilen uzun vadeli kredilerin (LTRO) geri &ouml;denmelerinin de payı var. Sonu&ccedil; olarak, bankadan beklenen faiz indirimi gittik&ccedil;e yayılan bir fikir haline geldi ve sonu&ccedil; olarak Perşembe g&uuml;nk&uuml; toplantıdan artık 25 baz puan faiz indirimi bekleniyor. Kredi talebinin yavaş olduğu ve faiz indiriminin eşit dağılmadığı bir coğrafyada indirim ne kadar merhem olacak tartışılır. GENİŞLEYEN NE?Yukarıda akılda tuttuğumuz kavram para tabanıydı. &Ccedil;ok hızlıca ifade etmek gerekirse &lsquo;merkez bankası parası&rsquo;. Bu paranın d&ouml;ng&uuml;ye girmiş haline ise para arzı diyoruz. Vatandaşın cebine girmeyen yani &lsquo;arza tabi olmayan&rsquo; para sebebiyle alınan &ouml;nlemler bir t&uuml;rl&uuml; işe yaramıyor. İşte ECB&rsquo;nin faiz indirimine bir de bu g&ouml;zle bakmak gerekiyor. Aşağıdaki grafikte merkez bankaları bilan&ccedil;o b&uuml;y&uuml;t&uuml;rken (para tabanını b&uuml;y&uuml;t&uuml;rken diye okuyun) paranın vatandaşın cebine girmediğini g&ouml;rmek alt paneldeki (para arzı olarak okuyun) &ccedil;izgilerden m&uuml;mk&uuml;n. Minik bir n&uuml;kte ile bitirmek gerekirse; &lsquo;kovboyların dediği gibi, atını suya g&ouml;t&uuml;r&uuml;rs&uuml;n ama onu i&ccedil;meye zorlayamazsın&rsquo;. D&uuml;nyayı likiditeye ve ucuz krediye s&uuml;rmek m&uuml;mk&uuml;n ancak onu kullanmaya zorlamak &ouml;yle g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor ki, biraz g&uuml;&ccedil;&hellip;