Petrolde oyun değişiyor mu?

Petrolde İstanbul etkisi g&ouml;r&uuml;lmeye başlandı. Cezayir de başlayan toplantı trafiği İstanbul da da s&uuml;rd&uuml; ve liderler resmi olmayan g&ouml;r&uuml;şmelerde bir araya geldiler. Kimi ara &ccedil;ıkarımlar ise kamuoyuyla paylaşıldı. Bunlardan Putin tarafından paylaşılanı fiyatların tırmanışına destek oldu. Sağlıklı petrol fiyatı i&ccedil;in &uuml;retimi dondurmanın hatta arzda kısıntıya gitmenin dahi makul olabileceğini a&ccedil;ıkladı Rusya Devlet Başkanı. Bilindiği &uuml;zere toplantılar OPEC ve OPEC dışı &uuml;lkeler nezdinde y&uuml;r&uuml;yor ve kimi &uuml;lkelerin katılımı &ouml;zellikle &ouml;nemli. Rusya da Suudiler kadar yaptığı &uuml;retimle bu klasmanda başı &ccedil;ekiyor. Ayrıca İran ile yaptığı ortaklıklar sebebiyle bu &uuml;lkeye bir ikna kapısı olarak da g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. OPEC başlı başına d&uuml;nya &uuml;retiminin %37,5 ini karşılarken OPEC dışı &uuml;lkeler ise %62,5 seviyesindeler. Aşağıda bu dağılımı g&ouml;rmek m&uuml;mk&uuml;n. OPEC i&ccedil;inde ilk beşte Suudlar, Irak, İran, Birleşik Arap Emirlikleri ve Kuveyt geliyor. OPEC dışında ise Rusya, Amerika, &Ccedil;in, Kanada gibi oyuncular var. OPEC i&ccedil;inde ise Suudi Arabistan ın ağırlığı gerek &uuml;retim (1/3 &uuml; kabaca) gerekse de politika belirleyici olarak hayli fazla. K&ouml;rfez &uuml;lkesi fiyat rekabetine girerek d&uuml;ş&uuml;k marjlı olan &uuml;reticileri sahadan silmek gibi bir strateji belirleyince fiyatlar hızla &ccedil;akıldı. Elbette ki k&uuml;resel petrol talebindeki artış hızının &ccedil;akılıyor olması ve potansiyeli olan &uuml;reticilerin yeniden sahalara d&ouml;nmeleri de &ouml;nemli fakt&ouml;rler. Bunun yanına bir de d&uuml;ş&uuml;k maliyetli ancak y&uuml;ksek motive ABD li kaya petrol&uuml; teknolojisini ekleyince tablo netleşiyor. T&uuml;m bu hikayeden &ccedil;ıkan sonu&ccedil;ları hızlıca sıralayalım. Petrol fiyatları neredeyse &uuml;&ccedil;te birine indikten sonra 40-50 dolar bandında ve bu bandın &uuml;st&uuml;ne doğru bir denge arıyor. OPEC yukarıdaki pek &ccedil;ok fakt&ouml;r sebebiyle eski g&uuml;c&uuml;nde değil ve piyasa bunu anladı. İstanbul g&ouml;r&uuml;şmelerinden &ccedil;ıkan sonu&ccedil;lara g&ouml;re Kasım ayında Viyana da yapılacak g&ouml;r&uuml;şmede işte bu y&uuml;zden OPEC dışından da anlayış bekleniyor. Bu anlayış hangi formda olacak? &Uuml;retimi dondurma ve hatta kısma bu kararlar arasında gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor. &Uuml;retimi dondurma kararının petrolde arz ve talebi ne zaman dengeleyebileceğini hesap etmek g&uuml;&ccedil; &ccedil;&uuml;nk&uuml; olduk&ccedil;a oynak girdiler var elimizde. Bunlar, Libya ve Nijerya nın durumu, İran ın 300-400 y&uuml;z bin g&uuml;nl&uuml;k varil artışını ne kadar hızlı devreye sokabileceği gibi değişkenlerden oluşuyor. Yine de olası bir anlaşma 40-50 dolarlık bandı 50-60 a doğru taşıyabilir. En azından piyasanın umudu bu. Hem kısa vadeli hem de uzun vadeli kontratlarda bu etkiyi g&ouml;r&uuml;yoruz. Brent petrol d&uuml;n bu umutlarla y&uuml;kselişini s&uuml;rd&uuml;rd&uuml; ve 53 doları aşarak 13 ayın zirvesine tırmanıverdi. Peki her şey burada biter mi? Sanmıyorum. Yukarıda andığımız maddelerden ABD li &uuml;reticiler bir t&uuml;r otomatik dengeleyici gibi &ccedil;alışabilir. Petrol fiyatları 27 doları g&ouml;r&uuml;p oradan y&uuml;kselmeye başladıktan beri ABD deki kuyu sayılarında bir artış var. 50 dolar aşıldık&ccedil;a bu y&uuml;kseliş fiyatlara paralel olarak s&uuml;r&uuml;yor. &Ouml;yle ki kuyu sayısı Ocak taki y&uuml;ksek seviyesine kadar d&ouml;nm&uuml;ş durumda. 60 dolara doğru hareket devam edecekse kuyu sayısını da tırmanırken g&ouml;receğiz. Ne kadar y&uuml;ksek fiyat o kadar kuyu. T&uuml;m bu bilgileri derlemek gerekirse; * OPEC oyuna geri d&ouml;n&uuml;yor * Petrolde yeni bir bant ortaya &ccedil;ıkıyor * &Uuml;retimi dondurma ve kesinti yapma arasında zaman i&ccedil;inde fark kalmayacaktır ancak kısa vade i&ccedil;in bir kesinti haberi petrol&uuml;n y&uuml;kselişini isteyenler i&ccedil;in en pozitif sonu&ccedil; * Viyana da bir karar &ccedil;ıkmaması eski bandın d&uuml;ş&uuml;klerine geri d&ouml;n&uuml;ş demek * Petrol y&uuml;kselsin isteyenler i&ccedil;in her şey yolunda gider ve karar &ccedil;ıkarsa iki belirleyici olacak: 1) Libya, Nijerya gibi &uuml;retim fakt&ouml;rleri 2) ABD li k&uuml;sk&uuml;nlerin d&ouml;n&uuml;ş&uuml; Sonu&ccedil; olarak, d&uuml;nya bu hızda d&ouml;nd&uuml;k&ccedil;e petrol fiyatlarında kontroll&uuml; bir y&uuml;kselişten bahsetmek makul olacak gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor.