Dışa bağımlılık kur hassasiyetini artırıyor

T&uuml;rkiye&rsquo;nin artan d&ouml;viz y&uuml;k&uuml;ml&uuml;l&uuml;ğ&uuml;, hem &ouml;zel sekt&ouml;r&uuml;n net a&ccedil;ık d&ouml;viz pozisyonu, hem de cari a&ccedil;ığın finansman tarafından baskıyı artırıyor. Vadesine 1 yıl kalan kısa vadeli dış borcumuz 180 milyar dolar &uuml;zerinde ve yıl sonu cari a&ccedil;ık beklentisi de 60 milyar dolara yakın. Dolayısıyla 1 yıl i&ccedil;inde 240 milyar dolara ihtiyacımız var. Bu yılın başında kur 3,7 iken &ouml;dememiz gereken rakam 888 milyar TL iken şuan bu rakam 1,12 trilyon dolara y&uuml;kseldi (kurun 4,7 seviyesine &ccedil;ıkmasındna &ouml;t&uuml;r&uuml;). &Ouml;te yandan toplam rezervlerimizin (altın+d&ouml;viz) 112 milyar dolar olduğu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;l&uuml;rse; toplam kısa vadeli borcumuz, rezervimizin yaklaşık olarak 2 katı seviyesinde. Aşağıda gelişen &uuml;lkelerin kısa vadeli dış borcunun toplam rezervlerine oranı sıralaması var. Oran y&uuml;kseldik&ccedil;e rezerv yeterlilik rasyosu d&uuml;ş&uuml;yor ve bu sıralamaya g&ouml;re T&uuml;rkiye, kredi notu kendisinden 2 kademe aşağıda olan Arjantin&rsquo;den bile daha zayıf rezerv yeterliliğine sahip. &Ouml;te yandan &ouml;zel sekt&ouml;r&uuml;n dış borcu 222 milyar doları aştı ve tarihsel bazda ele aldığımızda son 15 yılın en y&uuml;ksek seviyesinde. &Ouml;zel sekt&ouml;r&uuml;n borcu ile ilglii 2 endişe var; 1-D&ouml;viz a&ccedil;ık pozisyonu olan ve bu pozisyonunu hedge yani koruma altına almayan şirketlerin kur riski2-Reel sekt&ouml;r&uuml;n kredi riskinin bankalara olası yansıması: Şuan her ne kadar NPL-tahsili gecikmiş alacak oranı %3 civarında seyretse de, artan yapılandırma talepleri endişeleri artırıyor. Makro ekonomik perspektiften baktığımızda &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde cari a&ccedil;ıkta ithalatın gerileyeceği beklentisi (&ouml;zellikle de altın ithalatının azalması ile) a&ccedil;ık &uuml;zerinde olumlu katkı yapsa da finansman tarafında doğrudan yatırımlar ve sıcak paraya ihtiyacımız devam edecek. Bu y&uuml;zden y&uuml;ksek kur ile başta enerji olmak &uuml;zere ithal kalemler risk oluştururken, &ouml;zel sekt&ouml;r cephesinde de bor&ccedil;luluk ana kırılganlık olmaya devam edecek.