Fındık üretiminde yol haritası nasıl olacak?

Yunanlı tarih&ccedil;i yazar Herodot un Herodot Tarihi isimli eserinde anavatanı Karadeniz&rsquo;in doğusu olarak g&ouml;sterilen fındığı bu hafta İş D&uuml;nyası nda konuştuk. D&uuml;nyadaki fındık &uuml;retiminin y&uuml;zde seksenini sağlayan &uuml;lkemizin en b&uuml;y&uuml;k &uuml;retici konumunda olduğunu biliyor muydunuz? Peki b&uuml;y&uuml;k &uuml;retici T&uuml;rkiye de, fındıkta fiyat istikrarı bir t&uuml;rl&uuml; neden sağlanamıyor? En b&uuml;y&uuml;k ihracat&ccedil;ı konumundaki T&uuml;rk firmasının d&uuml;nya &ccedil;ikolata devi tarafından satın alınması tekelleşmeye neden olacak mı? Ekonomiye katkısına baktığımızda fındığın yeri hi&ccedil; de azımsanacak gibi değil. Fındıktan bu yıl 2 milyar doların &uuml;zerinde ihracat geliri bekleniyor.Fındık &ccedil;ikolata sanayi i&ccedil;in &ouml;nemli bir yere sahip &ccedil;&uuml;nk&uuml; &ccedil;ikolatanın y&uuml;zde seksenbeşini fındık oluşturuyor. &Ccedil;ikolata sekt&ouml;r&uuml; d&uuml;nya genelinde 100 milyar doları aşan bir bir b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğe sahip. Bir anlamda T&uuml;rk fındığı d&uuml;nyaya ucuza satılıyor. T&uuml;rk fındığında markalaşmaya daha fazla &ouml;nem verilmesinin gerekliliği burada &ouml;n plana &ccedil;ıkıyor. T&uuml;rk &ccedil;ift&ccedil;isi fındığını ucuza satmaktan, vatandaşta, b&uuml;y&uuml;k bir b&ouml;l&uuml;m&uuml; ihra&ccedil; edilen fındığı pahalı satın almaktan şikayet&ccedil;i. En b&uuml;y&uuml;k ihracat&ccedil;ı konumundaki T&uuml;rk firmasının, yabancı &ccedil;ikolata firmasına satılması ise piyasayı tekelleşme konusunda tedirgin etmiyor.Ancak fındıkta lisanlı depoculuk sistemine tam anlamıyla ge&ccedil;ilmemiş olması fiyatların yıllara g&ouml;re &uuml;retime bağlı dalgalanmasına neden oluyor. Lisanslı depoculuk konusunda adım atılmış ancak iki yıl verim alınamayınca depolar atıla ayrılmış. Fındık &uuml;reticilerinin tedirgin olduğu konulardan biri gen&ccedil;lerin tarım sekt&ouml;r&uuml;ne ilgi duymaması. Fındık fidanı dikimden yaklaşık 9 yıl sonra ilk mahsul&uuml;n&uuml; veriyor.Fındık ağacının yanına iki yıl gitmezseniz ağacın verimi kayboluyor. Dolayısıyla fındık ağacı s&uuml;rekli bakım isteyen bir ağa&ccedil;. Ağacın verimliliğini artırmak i&ccedil;in iyi tarım uygulaması şart. İspanya &ouml;rneğine baktığımızda ise 30 bin ton &uuml;retim yapan &uuml;lkenin &uuml;retimi bug&uuml;n, 18 bin tonlara kadar gerilemiş.Nedeni n&uuml;fusun yaşlanması ve mevcut gen&ccedil; n&uuml;fusun tarıma y&ouml;nelmemesi. En b&uuml;y&uuml;k &uuml;retici konumundaki &uuml;lkemizde de gen&ccedil;lerin tarım sekt&ouml;r&uuml;n&uuml; tercih etmemeleri, tarımda heryıl istihdamın azalması &uuml;retimin gerilemesine neden olabilecek en b&uuml;y&uuml;k etken. &Ouml;zellikle Anadolu da orta ve lise m&uuml;fredatlarında iyi tarım uygulamalarının konması t&uuml;m sekt&ouml;r temsilcilerinin ortak arzusu.Fındık &uuml;retiminde yol haritasını devlet, &ouml;zel sekt&ouml;r beraber &ccedil;izecek ancak başlangı&ccedil; noktası eğitim olmalı. Olmalı ki T&uuml;rk fındığı bug&uuml;n hakettiği yeri bulsun.