Türkiye'nin tarımda B planı var mı?

T&uuml;rkiye de tarım sekt&ouml;r&uuml; son yıllarda olduk&ccedil;a talihsiz bir s&uuml;re&ccedil; yaşıyor.Ge&ccedil;tiğimiz yıllarda başta don, dolu, kuraklık gibi olumsuz iklim koşulları y&uuml;z&uuml;nden &uuml;retici zor bir sezon ge&ccedil;irmişti. Bu yıl ise tarım sekt&ouml;r&uuml; gol&uuml; iklimden değil jeopolitik krizlerden yedi.Ortada b&uuml;y&uuml;k bir belirsizlik var.T&uuml;rkiye ile Rusya arasında artan gerilimin ekonomik sonu&ccedil;larını şimdiden kestirmek g&uuml;&ccedil; ama ortada bir risk var, g&ouml;r&uuml;nen k&ouml;y kılavuz istemez.&Uuml;reticisinden ihracat&ccedil;ısına kadar bir &ccedil;ok sekt&ouml;rde şu an herkes kaygılı ve akıllarda bundan sonra ne olacağına dair soru işaretleri var.1,3 milyar dolarlık tarım ihracatına karşı 2,8 milyar dolarlık ithalat yaptığımız Rusya ile ticaretteki soğuk savaş d&ouml;nemi bundan sonraki &uuml;retim ve ihracat politikamıza nasıl yansır?Tarımsal ihracatımızda Rusya nın payı y&uuml;zde 7 ler seviyesinde. Rusya ya ger&ccedil;ekleştirdiğimiz toplam ihracatta ise tarımın payı yaklaşık y&uuml;zde 20 civarında. Burada da pastanın neredeyse tamamına yakınını yaş sebze ve meyve ihracatı oluşturuyor.Tablo b&ouml;yleyken &ldquo;Yandık, bittik&rdquo; demenin bir anlamı yok. Ama b&ouml;yle g&uuml;nlerde ve durumlarda kriz y&ouml;netiminin &ouml;nemi daha da ortaya &ccedil;ıkıyor.Başbakan Davutoğlu, &ouml;nceki g&uuml;n Rusya nın yaş sebze ve meyveye y&ouml;nelik bazı yaptırımlarına karşı T&uuml;rkiye nin d&uuml;nyada pazar sıkıntısı olmadığını s&ouml;yledi. Başka yerlere &uuml;r&uuml;n satılabileceğini ve bunun tedbirlerinin alınacağını a&ccedil;ıklayan Davutoğlu, &ldquo;Olay olduğu anda ben bunu arkadaşlarla planlamaya başladım. İhracat&ccedil;ılarımızın zarar g&ouml;rmemesi i&ccedil;in de gereken tedbirleri alırız&rdquo; dedi.Bu, ihracat&ccedil;ı a&ccedil;ısından &ouml;nemli bir a&ccedil;ıklama ancak &uuml;retici tarafında h&acirc;l&acirc; belirsizlik s&ouml;z konusu. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; bu &uuml;r&uuml;nleri ihra&ccedil; eden kadar &uuml;reten de kaygılı. Sırf Rusya pazarına y&ouml;nelik &uuml;retim yapan &ccedil;ift&ccedil;iler var. Bir&ccedil;ok &uuml;r&uuml;n ihracat kapısı kapanacağı i&ccedil;in i&ccedil; piyasaya sunulacak. Haliyle i&ccedil;eride fiyatlar d&uuml;şecek. Bu durum ilk etapta t&uuml;ketici a&ccedil;ısından iyi bir haber olarak g&ouml;r&uuml;nse de orta ve uzun vadede tarımsal &uuml;retimin istikrarı a&ccedil;ısından risk yaratabilir. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; &ouml;nemli olan ucuz ya da pahalı &uuml;r&uuml;nden &ouml;te dengeli bir fiyat politikasıdır. &Uuml;retici bu işten zarar ederse arz tarafı ileriki d&ouml;nemlerde tehlikeye girer.Buna benzer bir senaryoyu yıl i&ccedil;erisinde Rusya da yaşanan deval&uuml;asyon ile test ettik. Rublenin değer kaybı sonucu Rusya da alım g&uuml;c&uuml; azalınca tarımsal &uuml;r&uuml;n ihracatımız olumsuz etkilenmişti. Bu sefer &uuml;r&uuml;nlerin bir kısmı i&ccedil; pazarda kaldı ve i&ccedil;eride kısa s&uuml;reli de olsa bir fiyat dengesizliği oluştu.T&uuml;rkiye de tarımsal &uuml;retim ortada hi&ccedil;bir risk yokken bile arz ve talep tarafındaki dengesizlik ve fiyat istikrarsızlığı y&uuml;z&uuml;nden sorunlu bir yapıda. Buna bir de bug&uuml;n yaşanan sorunları eklediğinizde T&uuml;rkiye de tarımsal &uuml;retim yapmak kumar oynamakla eşdeğer hale geliyor.Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk &Ccedil;elik, 1 Ocak sonrası i&ccedil;in Rusya nın T&uuml;rkiye den alımını durduracağı &uuml;r&uuml;nlerin toplam değerinin yıllık bazda 764 milyon dolar seviyesinde olduğunu a&ccedil;ıkladı.Peki &uuml;retici tarafında nasıl bir tedbir alınabilir? &Uuml;reticinin endişeleri nasıl giderilir?Devletin kriz y&ouml;netimi adına tıpkı ihracat&ccedil;ılara y&ouml;nelik yaptığı a&ccedil;ıklamalar ve aldığı &ouml;nlemler gibi &uuml;retici tarafında da bazı tedbirler a&ccedil;ıklaması ve hazırlık yapması kaygıları azaltabilir.&Ouml;rnek mi?&Uuml;reticinin desteğe ihtiyacı var. Kredi bor&ccedil;larının faizsiz ertelenmesi, destekleme primlerinin erken &ouml;denmesi gibi adımlar atılabilir. Zaten parti programında yer alan girdi maliyetlerinde KDV lerin kaldırılması vaadi biran &ouml;nce hayata ge&ccedil;irilebilir.Aynı şekilde &uuml;r&uuml;n &ccedil;eşidi tarafında devletin &uuml;reticiyi y&ouml;nlendirmesi gerekir. Yıllık olarak biz i&ccedil;eride ne kadar yaş meyve sebze t&uuml;ketiyoruz, ne kadarını ihra&ccedil; ediyoruz, bunların hepsinin verileri mevcut. Buna g&ouml;re bir &uuml;retim politikası yaratılmalı. Fazla &uuml;retim i&ccedil;in alternatif pazarlar ya da eldekileri katma değerli &uuml;r&uuml;nlere d&ouml;n&uuml;şt&uuml;rmenin yolları hazırlanmalı. Bunlar bug&uuml;nden yarına atılacak adımlar olmasa dahi &ouml;nceden altyapısının hazırlanması gerekir.Artık iklim değişiminden tutun da jeopolitik risklere kadar tarımsal &uuml;retim ve ihracatı riske atan bir &ccedil;ok fakt&ouml;r &ccedil;evremizde mevcut. Gıda g&uuml;venliği gibi stratejik bir konunun &ouml;nemi her ge&ccedil;en g&uuml;n artarken T&uuml;rkiye nin artık sadece A planına takılı kalmaması lazım. B ve C planlarını da hazırlaması gerekir. Bug&uuml;n riskin adı Rusya dır ancak yarın başka bir konu risk olarak karşımıza &ccedil;ıkabilir.Bu konuda &ouml;nemli bir mesajı Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali &Ccedil;andır veriyor. 30 yılda oluşturulan Rusya pazarını kaybetmek istemediklerinin altını &ccedil;izen &Ccedil;andır, &ldquo;Elbette bundan sonra biz de yumurtaları farklı sepetlere koymanın yollarına bakacağız&rdquo; diyerek konunun &ouml;nemine işaret ediyor.Kısacası yukarıda bahsettiğimiz t&uuml;rde adım ya da a&ccedil;ıklamalar &uuml;retici tarafında moralleri y&uuml;kseltecek ve piyasada &uuml;retim adına g&uuml;ven yaratacaktır.

Türkiye'nin tarımda B planı var mı?

Türkiye'de tarım sektörü son yıllarda oldukça talihsiz bir süreç yaşıyor

Diğer Yazılar