Tarımda vizyon meselesi

Tarımın ekonomik, politik ve stratejik &ouml;nemi her ge&ccedil;en daha da artıyor. Arz-talep tarafındaki gelişmelerin ekonomik yansımalarına şahit olurken, Rusya ile yaşanan s&uuml;re&ccedil; konunun politik a&ccedil;ıdan &ouml;nemine en sıcak ve somut &ouml;rnek. Gıda ve su g&uuml;venliğine y&ouml;nelik artan kaygılar ve soru işaretleri ise tarımı k&uuml;resel anlamda stratejik bir alan olarak &ouml;ne &ccedil;ıkarıyor. Tarımda artık toprak, su, tohum kadar &lsquo;veri&rsquo;ye sahip olmak da her ge&ccedil;en g&uuml;n daha kritik hale geliyor. Artık tecr&uuml;benin yanında bilgi, veri analizi, planlama, Ar-Ge, inovasyon ve teknoloji kullanımı da tarımın hammaddeleri durumunda. Eğer tarım ve gıda alanında verim, kalite, s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirlik ve rekabet&ccedil;iliği konuşacaksak Ar-Ge yi işin i&ccedil;ine katmamız lazım, inovasyon işin doğal bir par&ccedil;ası haline gelmeli. Katma değerli &uuml;r&uuml;n yaratabildiğimiz ve markalaşabildiğimiz noktada d&uuml;nyada rekabet&ccedil;i bir konuma gelebiliriz. &Uuml;lkeler artık salt tarımsal &uuml;retime odaklanmak yerine bu işin teknolojisine, Ar-Ge sine, inovasyonuna da kafa yoruyor ve yatırım yapıyor. B&uuml;t&ccedil;elerinde bu alana ciddi paylar ayırıyor. Tarımsal &uuml;retime y&ouml;nelik hammadde ve işlenmiş gıdaları satarken, bu alanda geliştirdiği teknolojiyi de ihra&ccedil; ediyor. Yazılım, lisans ve know-how &uuml;retip bunları yurtdışına pazarlıyor. Hatta kendi teknolojisi ile başka &uuml;lkelerin tarım politikasını ve ekonomisini dolaylı yoldan şekillendiriyor. Bunun en somut &ouml;rneklerini İsrail, İngiltere, Hollanda, İtalya gibi &uuml;lkelerin tarımına baktığımızda g&ouml;rebiliyoruz. Okyanusun &ouml;te tarafında ise akıllara ilk ABD gelirken, son d&ouml;nemde Kanada bu alanda ciddi &ccedil;alışmalara imza atıyor. (Kanada nın tarıma bakış a&ccedil;ısına y&ouml;nelik gelişmeleri başka bir yazıda detaylı şekilde ele alacağız.) Tarımda 17-18 milyar dolarlık ihracat eşiğini aşmak ve 2023 hedefi olan 40 milyar dolarlık ihracat seviyesine ulaşmak istiyorsak o zaman hammadde satmaktan &ouml;teye ge&ccedil;ip tarımda inovasyon, teknoloji altyapısı, girişimcilik ve startup yatırımları da konuşmamız lazım. Hatta konuşmaktan &ouml;teye ge&ccedil;ip eyleme d&ouml;n&uuml;şt&uuml;recek atmosferi yaratmamız lazım. Ancak bu şekilde katma değeri y&uuml;ksek tarımsal &uuml;retim ve ardından markalaşmayı g&uuml;ndemimize alabiliriz. O y&uuml;zden tarıma bakış a&ccedil;ımızı ve yaklaşımımızı g&ouml;zden ge&ccedil;irmemizde fayda var. T&Uuml;KETİCİ TALEPLERİ DEĞİŞİYOR D&uuml;nya s&uuml;ratle değişiyor, tarım ve gıda alanında yeni trendler ortaya &ccedil;ıkıyor. T&uuml;ketim talepleri ve tercihleri yeni bir evreye ge&ccedil;iyor. Tarımın arz y&ouml;n&uuml;n&uuml; &ouml;n plana &ccedil;ıkaran &uuml;retici ağırlıklı yaklaşımdan, talep y&ouml;n&uuml;n&uuml; &ouml;ne &ccedil;ıkaran t&uuml;ketici odaklı bir yaklaşıma doğru kayış s&ouml;z konusu. Bu ne anlama geliyor? T&uuml;ketici artık sadece t&uuml;keteceği &uuml;r&uuml;n&uuml;n i&ccedil;erik ve g&uuml;venirliğini sorgulamaktan &ouml;te, s&ouml;z konusu &uuml;r&uuml;nlerin &uuml;retim şartları ve bu s&uuml;recin &ccedil;evresel ve sosyal etkileriyle de yakından ilgileniyor. Nicelikteki beklentiler kadar nitelik de değer kazanıyor. Daha &ouml;z ifadeyle doğaya karşı değil doğa dostu tarım ağırlık kazanıyor. Sonu&ccedil; itibariyle sekt&ouml;r&uuml;n değişkenleri artıyor. Eğer bu değişimi g&ouml;zden ka&ccedil;ırır ve gerisinde kalırsak, i&ccedil; ve dış talebi iyi okumakta zorlanırız. Ama bu değişimin farkına zamanında varır ve gerekli pozisyonu alabilirsek bir fırsata d&ouml;n&uuml;şebilir. Bu s&ouml;ylediklerimiz t&uuml;ketici talepleriyle ilgili. Ama bunu ger&ccedil;ekleştirebilmek i&ccedil;in &uuml;retim tarafındaki s&uuml;recin de doğru işleyebilmesi lazım. Y&uuml;ksek girdi maliyeti, arz-talep dengesizliği, fiyatlardaki oynaklık ve iklimsel değişimin etkisiyle tarım, her ge&ccedil;en g&uuml;n &ccedil;ok bilinmeyenli bir denklem haline geliyor. Tarımsal &uuml;retime y&ouml;nelik artan bu riskleri doğru y&ouml;netebilmenin yolu da yukarıda saydıklarımıza ek olarak sağlıklı bir projeksiyon ile orta ve uzun vadeli tarım politikaları ortaya koymaktan ge&ccedil;iyor. Bunu başaramazsak kronik sorunlarla boğuşmaya devam ederiz. Haliyle de karşımızda daha fazla bilinmezlik, tehdit ve risk oluşması ka&ccedil;ınılmaz olur. Eğer tarımın kronikleşen yapısal sorunlarını &ccedil;&ouml;zebilir ve ortaya ger&ccedil;ek&ccedil;i bir strateji koyabilirsek T&uuml;rkiye tarımı bir&ccedil;ok alanda marka olabilecek potansiyele sahip. O y&uuml;zden hep s&ouml;ylediğimiz şeyi bir kez daha hatırlatmakta fayda var. Tarım sadece &uuml;reticinin ya da t&uuml;keticinin meselesi değil. Ya da sadece devletin veya &ouml;zel sekt&ouml;r&uuml;n ilgilenmesi gereken bir konu da değil. Topu yalnızca &uuml;niversitelere atmak ya da STK lardan medet ummak da tek başına &ccedil;are değil. Konuya b&uuml;t&uuml;nc&uuml;l a&ccedil;ıdan ve sekt&ouml;r&uuml;n t&uuml;m paydaşları ile yaklaşmak lazım. Kısacası konu &lsquo;vizyon meselesi&rsquo;. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Tarımda vizyon meselesi

Diğer Yazılar