Çiftçi neden para kazanamıyor?

Son d&ouml;nemde T&uuml;rkiye nin d&ouml;rt bir yanındaki &ccedil;ift&ccedil;ilerden gelen mesaj, e-mail ve telefonların sayısı sıklaştı. Haber ajanslarının son 15-20 g&uuml;nde ge&ccedil;tiği b&ouml;lgesel haberler de &ccedil;ift&ccedil;ilerin bize g&ouml;nderdiği mesajlarla &ouml;rt&uuml;ş&uuml;yor. Karadeniz de fındık &uuml;reticisi fiyatların d&uuml;ş&uuml;k seyretmesinden dertli. 2008 den bu yana ilk defa bu kadar tepkili... Gaziantep te &ccedil;ift&ccedil;iler, yoğun emek ve y&uuml;ksek maliyet sonrası hasat edilen sarımsağın kilosunun 70 kuruşa d&uuml;şmesinden yakınıyor. Manisa da &uuml;z&uuml;m &uuml;reticileri maliyetleri karşılamadığı gerek&ccedil;esiyle Toprak Mahsulleri Ofisi nin 4 TL olarak a&ccedil;ıkladığı kuru &uuml;z&uuml;m alım fiyatını yeterli bulmuyor. Mersin de domates para etmediği i&ccedil;in maliyetlerini karşılayamayan &uuml;reticiler mağdur. Manisa da ise sal&ccedil;alık domatesin kilogram fiyatının 18- 23 kuruş aralığına kadar d&uuml;şmesi &uuml;reticiyi d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;r&uuml;yor. Şanlıurfa dan gelen haberlere g&ouml;re ise soğanın tarladaki fiyatı 30 kuruşa kadar d&uuml;ş&uuml;nce &ccedil;ift&ccedil;i zor durumda kaldı. Peki &uuml;retici tarafında fiyatlar bu kadar d&uuml;şerken artan ne var derseniz, orada da ilk karşımıza &ccedil;ıkan şey maliyetler... G&uuml;breden, mazota, zirai ila&ccedil;tan, tohuma kadar bir &ccedil;ok girdi kaleminde fiyat artışları s&ouml;z konusu. Sonu&ccedil;ta s&ouml;z konusu girdilerin &ouml;nemli kısmının hammadesi ithal. Bitkisel &uuml;retimdeki bu tablonun bir benzeri hayvansal &uuml;retim tarafında da var. &Ccedil;iğ s&uuml;t fiyatındaki dengesizliğin yarattığı istikrarsızlık, kanatlı sekt&ouml;r&uuml;nde fason &uuml;retim yapan &uuml;reticilerin sıkıntılarının yarattığı belirsizlikleri daha &ouml;nce g&uuml;ndeme getirmiştik. Kısacası binbir emekle &uuml;rettiği &uuml;r&uuml;nlerini &ccedil;oğu zaman aracılara hak ettiği değerin altında satmak zorunda bırakılan &uuml;retici zor durumda. Aslında mesele yeni değil... Mevcut tablo ge&ccedil;mişte &uuml;st &uuml;ste birikmiş ve bug&uuml;n i&ccedil;i&ccedil;e ge&ccedil;miş yapısal sorunların bir yumağı. &Uuml;retici ne girdi maliyetlerinde s&ouml;z sahibi ne de &uuml;rettiği &uuml;r&uuml;n&uuml;n satış fiyatını belirlemede karar verici noktada. &Uuml;reten &ccedil;ift&ccedil;i ama fiyat oluşumuna karar veren hep başkaları... Adına ister aracı, ister spek&uuml;lat&ouml;r, ne derseniz deyin... Organize olamayan &uuml;reticinin karşısında olduk&ccedil;a organize yapıda bir aracı/perakende sistemi var. Sistem &ouml;yle bir işliyor ki oyunun merkezindeki &uuml;retici ve t&uuml;keticiyi oyunun dışında tutuyor. B&ouml;yle bir ortamda &uuml;retimin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir ve istikrarlı olmasından s&ouml;z edilebilir mi? Sonu&ccedil;ta &ccedil;ift&ccedil;inin motivasyonu d&uuml;ş&uuml;yor. &Uuml;retime k&uuml;s&uuml;yor... Gıda Komitesi nin gıda enflasyonu ile m&uuml;cadele &ccedil;er&ccedil;evesinde arz-talep dengesi ve fiyat istikrarını sağlamak i&ccedil;in yapısal refom niteliğindeki &ccedil;alışmaları s&uuml;r&uuml;yor. Gıdanın tarladan sofraya kadarki zincirde yaşanan toplam kaybın &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;mek adına bazı somut kararların alındığı ve yakında hayata ge&ccedil;irileceği a&ccedil;ık&ccedil;a beyan edildi. Ancak girdi maliyetlerini kontrol etme noktasında şu ana kadar somut bir gelişmeden s&ouml;z etmek m&uuml;mk&uuml;n değil. Ya da pazarlama noktasında &uuml;reticinin daha etkin ve organize olması konusunda bir gelişme hen&uuml;z yok. Hal b&ouml;yle olunca b&uuml;t&uuml;nc&uuml;l &ccedil;&ouml;z&uuml;mden uzak olan bir yaklaşım ile mevcut g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;n değişmesi zor. KIRSAL KALKINMA STRATEJİMİZ VAR MI? Yukarıda değindiğimiz sorunların neticesinde ortaya kırsal kalkınma konusunda &ouml;nemli bir sorunumuz olduğu sonucu &ccedil;ıkıyor. TZOB un FAO dan derlediği verilere g&ouml;re T&uuml;rkiye, kırsalda n&uuml;fus kaybı yaşayan ilk 10 &uuml;lke arasında. T&uuml;rkiye son 10 yılda, 218 &uuml;lke arasında toplam kırsal n&uuml;fus kaybında 1 milyon 507 binle d&uuml;nya 9&rsquo;ncusu oldu. 10 yıllık d&ouml;nemde kırsal n&uuml;fus y&uuml;zde 31&rsquo;den y&uuml;zde 25,6&rsquo;ya indi. Bu oranla T&uuml;rkiye, kırsal n&uuml;fus oranı en fazla azalan 27&rsquo;nci &uuml;lke oldu. Tabii s&ouml;z konusu oranın d&uuml;ş&uuml;ş&uuml;nde B&uuml;y&uuml;kşehir Yasası nın rol&uuml;n&uuml; de not etmek gerek. Doğduğu kırsalda karnını doyuramayan &ccedil;ift&ccedil;i, &ccedil;areyi şehirde asgari &uuml;cretli işlerde arıyor. Kırsalı yeniden cazip hale getirecek, &uuml;retimi yeniden konuştuğumuz bir sosyal politikaya ihtiyacımız var. Tarımla uğraşanların yaş ortalamasının 52 olduğu T&uuml;rkiye de gen&ccedil;leri yeniden kazanmanın yolu yatırımlardan ge&ccedil;iyor. Kırsalda yaşayan kesim i&ccedil;in sağlıktan eğitime, sosyal yaşamdan, altyapı hizmetlerine kadar pek &ccedil;ok alanda &ouml;nemli eksikliklerin giderilmesi i&ccedil;in adımlar atılması gerekiyor. O y&uuml;zden konuya sadece ekonomi penceresinden bakmak eksik ve hatalı olur. &Ouml;zetle, tarımdaki yapısal sorunların &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml; kırsal kalkınma politikaları ve oluşturulacak uzun vadeli stratejilerden ge&ccedil;iyor. TARIM ZİRVESİ NDE NELER KONUŞULACAK? Tarımda zaman zaman sorunları dile getirirken, &ccedil;&ouml;z&uuml;m &ouml;nerilerini de sekt&ouml;r&uuml;n g&ouml;z&uuml;nden g&uuml;ndeme getirmeye &ccedil;alışıyoruz. Bunlardan bir tanesini de bug&uuml;n İstanbul da Bloomberg HT Tarım Zirvesi nde ger&ccedil;ekleştiriyoruz. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba nın a&ccedil;ılış konuşmasını yapacağı zirvede tarımın t&uuml;m paydaşları tek platformda bir araya gelecek. &Ouml;nce sahip olduğumuz toprak, su ve tohum kaynaklarımızı ele alarak tarım ve gıdanın geleceği adına genel bir fotoğraf &ccedil;ekeceğiz. Sonrasında iklimden, zirai hastalıklara, maliyetlerden finansman y&ouml;netimine kadar tarımdaki riskleri analiz edip, nasıl y&ouml;netilebileceği &uuml;zerinde duracağız. Tarımsal planlamada neredeyiz? Verimlilik ve kalite y&ouml;netimindeki durumumuz nasıl? Bu sorunların cevabını hem i&ccedil; hem de dış pazarları g&ouml;z &ouml;n&uuml;ne alarak değerlendireceğiz. Bug&uuml;n&uuml; konuşurken yarının tarımında teknolojinin &uuml;stlendiği rol&uuml; ve etkiyi Ar-Ge ve inovasyon penceresinden ele alacağız. B&ouml;ylece hem d&uuml;nyada hem de T&uuml;rkiye &ouml;zelinde hayvancılık ve bitkisel &uuml;retim tarafındaki yeni yaklaşımları ve modelleri tartışacağız. Zirveden &ouml;ne &ccedil;ıkan anekdotları ve &ouml;nemli bilgileri yine bu k&ouml;şeden sizlerle paylaşacağız. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Çiftçi neden para kazanamıyor?

Diğer Yazılar