Taşköprü sarımsağı mı yoksa Çin sarımsağı mı tüketmek istersiniz?

Tarım-Analiz programında &lsquo;Yerli Malı Haftası&rsquo; dolayısıyla Taşk&ouml;pr&uuml; sarımsağının hikayesini g&uuml;ndeme getirdik. &Uuml;n&uuml; yurtdışına kadar taşmış, T&uuml;rkiye&rsquo;nin marka olmuş bir tarım &uuml;r&uuml;n&uuml; dururken, neden &Ccedil;in&rsquo;den ithal edilmek zorunda kalındığını sorguladık. Bildiğiniz &uuml;zere doğal antibiyotik olarak nitelenen sarımsak, gıda olarak t&uuml;ketilmesinin yanı sıra ila&ccedil;, kimya ve kozmetik sanayinde de geniş bir kullanım alanı olan &ccedil;ok kıymetli bir &uuml;r&uuml;n. Ancak tıpkı diğer tarımsal &uuml;r&uuml;nlerdeki gibi sarımsakta da &uuml;retimden, işlenmesi ve hatta pazarlanmasına kadar bir&ccedil;ok sorun yaşanıyor. Kastamonu Taşk&ouml;pr&uuml;&rsquo;de hem sarımsak &uuml;retimi yapan hem de kurduğu işleme tesisiyle bu &uuml;r&uuml;n&uuml; katma değerli hale getiren G&ouml;ksoy Gıda şirketinin sahibi Ş&uuml;kr&uuml; G&ouml;ksoy, zincirin t&uuml;m halkalarındaki sorunları tek tek sıraladı. T&uuml;rkiye&rsquo;de sarımsak &uuml;retiminin yetersiz olmasının temel sebepleri arasında tarım arazilerinin par&ccedil;alı olmasının yanı sıra plansızlık, tarımsal girdilerin pahalılığı, d&uuml;ş&uuml;k verim, &ouml;rg&uuml;tlenme ve pazarlama/fiyat sorunlarının geldiğini belirten G&ouml;ksoy, &ldquo;Tarımsal &uuml;retimin tek par&ccedil;a ve geniş arazilerde yapılması, mekanizasyonun etkin kullanımı ve kooperatifleşme ile &uuml;r&uuml;n spesifikasyonu ve fiyatında istikrar sağlanabilir. &Uuml;retimin arttırılmasındaki ama&ccedil; ilk olarak ithalatı engellemek, ikinci aşamada ihracata y&ouml;nelmektir&rdquo; diyor. Dekar başına sarımsak veriminin d&uuml;ş&uuml;k olmasına da dikkat &ccedil;eken G&ouml;ksoy, resmi verilere g&ouml;re ortalamanın 800 kilogram olduğunu hatırlatıyor. G&ouml;ksoy, Mısır&rsquo;da bu rakamın 2 bin 400 kilogramı bulurken, &Ccedil;in ve ABD gibi &uuml;lkelerde 1,800 kilogramı ge&ccedil;tiğini belirtiyor. Hasat edilen &uuml;r&uuml;nlerin planlı olarak stok y&ouml;netiminin yapılabilmesi durumunda yıl boyunca depolanabilmesiyle ithalatın &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;ebileceklerini kaydeden G&ouml;ksoy, &ldquo;Diğer t&uuml;rl&uuml; &uuml;r&uuml;nler sağlıksız ve uygun olmayan şartlarda depolandığı i&ccedil;in ciddi bir &uuml;r&uuml;n kaybı da s&ouml;z konusu&rdquo; diyor. G&ouml;ksoy&rsquo;a g&ouml;re lisanslı depoculuk altyapısı oluşturulursa, &ccedil;ift&ccedil;iler s&ouml;zleşmeli olarak &uuml;retime teşvik edilebilir. T&uuml;rkiye&rsquo;de sarımsağın &ouml;zellikle gıda sanayi a&ccedil;ısından katma değerli &uuml;retime m&uuml;sait bir &uuml;r&uuml;n olduğunu kaydeden G&ouml;ksoy, yeni &uuml;r&uuml;n geliştirilmesi sayesinde pazarın da &ccedil;eşitlendirilebileceği g&ouml;r&uuml;ş&uuml;nde. &Ouml;rnek mi? Soyulmuş sarımsak, sarımsak salamura, yağda k&ouml;zlenmiş, kekikli, kuru domatesli, beyaz peynirli sarımsak, sarımsak p&uuml;resi, sarımsak gran&uuml;l, k&ouml;zlenmiş ya da tek kullanımlık sarımsak p&uuml;resi bunlardan bazıları&hellip; Ancak bu alanda da her şey tozpembe değil. Ham kuru sarımsak ithalatında alınan verginin y&uuml;zde 53 olduğunu hatırlatan G&ouml;ksoy, işlenmiş sarımsaktan alınan verginin ise y&uuml;zde 19 olmasına, &ldquo;Bu durum i&ccedil;eride yerli sanayi oluşumunu baltalamaktadır. Sarımsakta bu gibi konular konuşulmalı ve &ccedil;&ouml;z&uuml;me kavuşturulmalı&rdquo; yorumunda bulunuyor. Katma değerli &uuml;retim kadar &uuml;r&uuml;n&uuml;n hak ettiği değerde pazarlanabilmesi de &ouml;nemli&hellip; Sarımsağın sağlığa faydaları konusunda t&uuml;ketici bilinci arttık&ccedil;a sarımsağa talebin her yıl arttığını ve daha da artacağını ifade eden G&ouml;ksoy, sarımsak ihracatında &ouml;ncelikli hedef pazar olabilecek Avrupa &uuml;lkelerinin &Ccedil;in ve İspanya&rsquo;dan sarımsak ithal ettiğini belirtiyor. &Ouml;rneğin İspanya&hellip; G&ouml;ksoy&rsquo;un paylaştığı verilere g&ouml;re 2015/2016 sezonunda 21 bin hektar ekili arazide 200 bin ton sarımsak &uuml;reten İspanya, 100 bin tonu Avrupa &uuml;lkelerine olmak &uuml;zere toplamda 150 bin tondan fazla ihracat ger&ccedil;ekleştiriyor. Birim fiyatı 2,30 Euro&rsquo;dan toplamda 350 milyon Euro sarımsak ihracat hacmi var. &Ccedil;in ise 20 milyon ton sarımsak &uuml;retimi ile ilk sırada yer alıyor ve d&uuml;nya sarımsak &uuml;retiminin y&uuml;zde 70&rsquo;ini karşılıyor. 2015/2016 sezonunda ihracat birim fiyatı ise 2,75 dolar seviyesinde. D&ouml;nelim T&uuml;rkiye&rsquo;ye&hellip; Sarımsakta arz talebi karşılamadığı i&ccedil;in a&ccedil;ığı ithalatla kapatmaya &ccedil;alışıyoruz. T&uuml;rkiye, ge&ccedil;en yıl 3 bin 867 ton sarımsak ithalatına 11 milyon dolar &ouml;dedi. Ton başına 1,500 dolar g&uuml;mr&uuml;k vergisini de eklediğinizde ithal sarımsağın maliyeti yerli sarımsağın &uuml;st&uuml;ne &ccedil;ıkıyor. G&ouml;ksoy neredeyse resmi ihracat rakamına yakın denebilecek hacimde de ka&ccedil;ak yollarla T&uuml;rkiye&rsquo;ye getirilen sarımsakların olduğunu iddia ediyor. İthalatın b&uuml;y&uuml;k kısmının T&uuml;rkiye&rsquo;de yerli sarımsağın raf &ouml;mr&uuml;n&uuml;n sona erdiği tarihten sonra yapıldığını hatırlatan G&ouml;ksoy, &ldquo;İthalat ihtiyacını doğuran sebep T&uuml;rkiye&rsquo;de &uuml;retimin d&uuml;ş&uuml;k olması ve sarımsağın sezon boyunca raf &ouml;mr&uuml;n&uuml;n yetersiz kalması. Sezonda hasat edilen sarımsaklar planlı bir şekilde soğuk hava depolarında muhafaza edilirse yeni sezona kadar yetecek sarımsak stoklanmış olur. Sarımsağın tarımsal &uuml;retimi arttırılıp, uzun s&uuml;reli depolaması yapılarak ithalatın &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;ilebilir&rdquo; yorumunda bulunuyor. Yani sorunun temelinde yine planlama eksikliği ve &uuml;retimden pazarlamaya kadarki s&uuml;recin sağlıklı y&ouml;netilememesi var. Sarımsak ithalatımız miktarsal ve rakamsal a&ccedil;ıdan az g&ouml;z&uuml;kebilir ama unutmayın ki bug&uuml;n net ithalat&ccedil;ı olduğumuz bir&ccedil;ok kalemde s&uuml;re&ccedil; benzer şekilde ilerliyor. Sorunlu alanlarla ilgili yapıcı politika geliştirilmediği zaman ilk etapta ufak miktar ve rakamlarla başlayan ithalat sonrasında katlanarak artıyor. Yazımız sarımsakla ilgili olsa da sorunlar bir&ccedil;ok tarım &uuml;r&uuml;n&uuml; i&ccedil;in neredeyse aynı sayılır. Sarımsağı &ccedil;ıkarıp yerine başka bir tarım &uuml;r&uuml;n&uuml;n&uuml; koysak da sekt&ouml;r temsilcilerinin benzer sıkıntıları dile getireceğinden eminiz. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Taşköprü sarımsağı mı yoksa Çin sarımsağı mı tüketmek istersiniz?

Diğer Yazılar