Tarım ve gıda zirvesinden akılda kalanlar

Bloomberg HT&rsquo;nin geleneksel hale gelen Tarım ve Gıda Zirvesi&rsquo;nin &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml;s&uuml; geniş bir katılım ile ger&ccedil;ekleştirildi. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba&rsquo;nın a&ccedil;ılış konuşmasıyla başlayan zirvede sekt&ouml;r&uuml;n paydaşları bir araya geldi. G&uuml;n boyu s&uuml;ren panellerden aldığımız notları, tespitleri ve anekdotları sizlerle de paylaşmak istiyoruz. GELECEKTE TARIM NASIL S&Uuml;RD&Uuml;R&Uuml;LECEK? Tarım ve Gıda Zirvesinin ilk panelinde konuklarla Gelecekte Tarım Nasıl S&uuml;rd&uuml;r&uuml;lecek? sorusuna yanıt aradık. Panelin konuşmacılarından S&uuml;persol Kurucu Ortağı Rafael De Toledo, bu işin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirliği a&ccedil;ısından bilin&ccedil;li &uuml;retim ve eğitim konusunun her alanda olduğu gibi tarımda da kritik &ouml;nemde olduğuna vurgu yaptı. T&uuml;rkiye de 5 bin tane biyolojik bitki koruma &uuml;r&uuml;n&uuml; &ccedil;alışması yapılmasına rağmen bir tane &uuml;r&uuml;n&uuml;n bile ruhsatlandırılmamış olmasına dikkat &ccedil;eken De Toledo, &ldquo;Niye? &Uuml;r&uuml;n ruhsatlandırılacak ki &uuml;r&uuml;n satılabilsin. &Uuml;r&uuml;n satılabilsin ki &ccedil;ift&ccedil;imiz onları satın alabilsin&rdquo; dedi. &ldquo;T&uuml;rkiye de organik olarak daha ucuza tarım &uuml;r&uuml;nleri &uuml;retmenin imkanları var&rdquo; diyen De Toledo, &ldquo;Bitkisel entegre zararlı m&uuml;cadelesi ile hem daha ucuza hem sıfır kalıntı ile tarım yapabiliriz. Bu konuda &ccedil;ok iddialıyım&rdquo; ifadelerini kullandı. &ldquo;Ne yediğimiz, ne i&ccedil;tiğimiz &ccedil;ok &ouml;nemli. Farkındalık yaratmak lazım&rdquo; diyerek toplumdaki kaygılara da dikkat &ccedil;eken De Toledo, buna karşın sekt&ouml;r olarak h&acirc;l&acirc; mevzuatlarla boğuşmak zorunda kaldıklarını dile getirdi. Mikrobiyal g&uuml;bre ve azot dengeleyen bakterilerin kullanımının &ouml;nemine dikkat &ccedil;eken De Toledo, &ldquo;Biz denemeler yaptık. Y&uuml;zde 20 kimyasal azot ve artı bu bakterileri kullandığımızda eksik &uuml;r&uuml;n almadık. Y&uuml;zde 40 fazla &uuml;r&uuml;n verdi&rdquo; dedi. De Toledo&rsquo;ya g&ouml;re organik tarımın desteklenerek konvansiyonel tarıma alternatif bazı &ccedil;&ouml;z&uuml;mler geliştirilmesi gerekiyor. Toledo, Kimyasal g&uuml;breler ve tuzluluk toprağı bozuyor. Topraklarımızı kirletmemek adına organik tarım desteklenmeli. Biopestisitlerin kullanımı &ouml;nemli. T&uuml;rkiye de toksitlerin &ouml;l&ccedil;&uuml;mlenebileceği laboratuar kurulmalı &ouml;nerisinde bulundu. Panelin bir diğer konuşmacısı olan T&uuml;rkTrakt&ouml;r Satış Sonrası Direkt&ouml;r&uuml; Oktay Yıldırım ise s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir tarım i&ccedil;in teknoloji ve mekanizasyon tarafındaki gelişmelere dikkat &ccedil;ekti. Tarımın sosyo-ekonomik değişim ve iklim değişikliklerinden &ouml;nemli şekilde etkilendiğine dikkat &ccedil;eken Yıldırım, &ldquo;Şu ana kadar toplam 6,1 milyon hektar alan toplulaştırıldı. Verimin artırılması, maliyetlerin aşağı &ccedil;ekilmesi a&ccedil;ısından bunun s&uuml;rmesi lazım&rdquo; dedi. T&uuml;rkiye de 1 milyon 838 bin trakt&ouml;r bulunduğunu ve bunların 850 bin adedinin 24 yaşın &uuml;zerinde olduğunu hatırlatan Yıldırım, &ldquo;İş g&uuml;c&uuml;, yakıt, ekipman, zaman, girdi kayıpları trakt&ouml;r başına yıllık yaklaşık 12 bin TL&rsquo;ye denk geliyor. Bu da yıllık 9,8 milyar TL ye denk gelen bir kayıp&rdquo; ifadelerini kullandı. Yıldırım, tarım işletmelerinde &uuml;r&uuml;nlerin yenilenmesiyle verimliliğin ve kalitenin artacağını savundu. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; İsmail Kemaloğlu ise &ouml;nce tarımın d&uuml;nyadaki değişime uyumu noktasında &ouml;nemli tespitler ortaya koydu. &ldquo;D&uuml;nyada daha az kitle, &ccedil;ok daha fazla kitle i&ccedil;in &uuml;retmek zorunda kalıyor&rdquo; diyen Kemaloğlu son 50 yılda d&uuml;nyada n&uuml;fus artış y&uuml;zde 121 iken T&uuml;rkiye&rsquo;de bu oranın y&uuml;zde 151 olduğuna dikkat &ccedil;ekti. D&uuml;nyada kentleşme oranı &uuml;&ccedil;te iki oranında iken T&uuml;rkiye&rsquo;de bunun 4&rsquo;te 3 olduğunu belirten Kemaloğlu, son 50 yılda d&uuml;nyada ortalama yaşam s&uuml;resinin 55&rsquo;ten 71&rsquo;e &ccedil;ıkarken T&uuml;rkiye&rsquo;de 49&rsquo;dan 75&rsquo;e y&uuml;kseldiğini hatırlattı. T&uuml;ketim tarafındaki alışkanlıkların da değişimden ge&ccedil;tiğini s&ouml;yleyen Kemaloğlu, son 50 yılda g&uuml;nl&uuml;k kalori miktarı y&uuml;zde 25 artarken, karkas et t&uuml;ketiminin y&uuml;zde 71 arttığının altını &ccedil;izdi. K&uuml;resel tarımsal &uuml;retim hacminin 3,9 trilyon dolar seviyelerine &ccedil;ıktığını dile getiren Kemaloğlu, tarım ve gıdada &ouml;ne &ccedil;ıkan riskleri ise iklim değişimi, tarım topraklarının azalması ve &ccedil;ift&ccedil;i sayısında gerileme olarak sıraladı. Panelde, kamunun gelecekte tarıma bakış a&ccedil;ısı ve yaklaşımını da değerlendiren Kemaloğlu, tarımın &uuml;retimden t&uuml;ketime temel alt yapı sorunlarına değindi. Kemaloğlu, TMO&rsquo;nun tarım &uuml;r&uuml;nleri piyasası d&uuml;zenleyici kurum yapısına d&ouml;n&uuml;şt&uuml;r&uuml;lmesi hakkında da bilgi verdi. &Ccedil;İFT&Ccedil;İNİN FİNANSMAN VE RİSK Y&Ouml;NETİMİ Zirvenin ikinci panelinde &Ccedil;ift&ccedil;inin Finansman ve Risk Y&ouml;netimi konuşuldu. Ziraat Bankası Kredi Politikaları Genel M&uuml;d&uuml;r Yardımcısı Cengiz G&ouml;ğebakan, tarım kredilerinin yaklaşık &uuml;&ccedil;te birinin yatırım kredisi, &uuml;&ccedil;te ikisinin ise işletme kredisi olduğunu hatırlatarak, T&uuml;rkiye&rsquo;nin &ouml;nemli ihtiyacının yeni tarımsal yatırımlar olduğunu s&ouml;yledi Tarımsal &uuml;reticilerin optimum &ouml;l&ccedil;ek ekonomisinden uzak olduğunu kaydeden G&ouml;ğebakan, &ldquo;Mevcut &uuml;reticilerimizin finansal a&ccedil;ıdan bakıldığında optimum kapasitesi olmadığı i&ccedil;in makul bir kredi analizi yapılıp da bunun kredi d&ouml;n&uuml;ş&uuml; yapılamıyor. Burada kavramlar biraz karışıyor. K&uuml;&ccedil;&uuml;k ya da aile işletmesi dendiğinde bunun T&uuml;rkiye&rsquo;deki tanımı net değil&rdquo; dedi. &ldquo;K&uuml;&ccedil;&uuml;k olmak zorunda değiliz&rdquo; diyen G&ouml;ğebakan, &ldquo;Bizim b&uuml;t&uuml;n teşvik ve destekleme y&ouml;ntemlerimiz de k&uuml;&ccedil;&uuml;ğ&uuml; b&uuml;y&uuml;tmeye y&ouml;nelik olmak zorunda. K&uuml;&ccedil;&uuml;ğ&uuml; k&uuml;&ccedil;&uuml;k kalsın diye devlet teşvik ve destekleme yapıyorsa yanlış yapıyoruz ki &ouml;yledir. Bunu b&uuml;y&uuml;tmek zorundayız. B&uuml;y&uuml;temediğimiz yerde, k&uuml;&ccedil;&uuml;k &uuml;reticilerimizin g&uuml;&ccedil;lerini birleştirmek, daha medeni makul uygulanabilir kooperatif kanunu geliştirmek durulmandayız. B&ouml;ylece &ouml;l&ccedil;ek ekonomisini sağlayabiliriz&rdquo; diye konuştu. &Ouml;l&ccedil;ek ekonomisinin yakalanamadığı yerlerde s&ouml;zleşmeli &uuml;retim modelini &ouml;neren G&ouml;ğebakan, bu modelin de &ccedil;ok daha fazla geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması gerektiğini savundu. Bu arada bir not d&uuml;şmekte fayda var. Mevcut s&ouml;zleşmeli &uuml;retim modeli &ccedil;ift&ccedil;ilerin zaman zaman aleyhine de işleyebiliyor. Bunun farkında olan G&ouml;ğebakan, s&ouml;zlerine ş&ouml;yle a&ccedil;ıklık getirdi: &ldquo;Bunu bug&uuml;nk&uuml; mevcut işleyişten &ouml;te, k&acirc;r ortaklığı şeklinde bir s&ouml;zleşmeli &uuml;retim modeline d&ouml;n&uuml;şt&uuml;rmemiz lazım&rdquo; dedi. G&ouml;ğebakan&rsquo;ın sekt&ouml;re y&ouml;nelik bir diğer &ouml;nerisi ise girdi tedarik sistemi kurulması &uuml;zerine. Tarımda hem bitkisel hem de hayvansal &uuml;retim tarafına bakıldığında girdi tedarik sisteminin tam yerine oturmadığını kaydeden G&ouml;ğebakan, &ldquo;Ne &uuml;r&uuml;n&uuml;n fiyatı &ouml;ng&ouml;r&uuml;lebiliyor ne de girdinin fiyatı. Bunu d&uuml;zenleyen bir mekanizma yok. &Ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilirliği artıramazsak orada yatırım olmaz&rdquo; yorumunda bulundu. Bir diğer panelist TARSİM Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Yusuf Cemil Satoğlu ise &uuml;reticilerin algısını değiştirip sigortalılığın bir maliyet unsuru değil bir ihtiya&ccedil; olduğunun daha iyi anlatılması gerektiğini s&ouml;yledi. &Ouml;l&ccedil;ek konusunun tarım sigortacılığı i&ccedil;in bir problem olduğuna değinen Satoğlu, &Ouml;l&ccedil;ek k&uuml;&ccedil;&uuml;ld&uuml;k&ccedil;e sigortaya bakış a&ccedil;ısı da değişiyor. Sigortalılık oranı aşağı d&uuml;ş&uuml;yor. Sigorta poli&ccedil;esi, ihtiyacınız olduğunda alamayacağınız tek &uuml;r&uuml;n&rdquo; diyerek &ccedil;ift&ccedil;inin farkındalığının artırılmasının &ouml;nemine vurgu yaptı. TARIMIN GELECEĞİNDE GEN&Ccedil;LER VE İŞBİRLİĞİ MODELLERİ Tarımın Geleceğinde Gen&ccedil;ler ve İşbirliği Modelleri başlıklı &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; panelde konuşan Ziraat Bankası Tarım Politikaları Başkanı Ferhat Pişmaf, gen&ccedil;lerin tarıma y&ouml;nelirken bilgiyle buluşturulmasının kritik &ouml;nemine dikkat &ccedil;ekti. Pişmaf, &ldquo;Bu işlere, &lsquo;tarıma teşvik ve destek var&rsquo; diye y&ouml;nelenlerin yerine, bu işi g&ouml;n&uuml;lden yapacak, sebat eden ve kendine g&uuml;venenlerin girmesi lazım. Bu işlere, &ouml;l&ccedil;ek ekonomisine uygun olarak girmek lazım&rdquo; dedi. T&uuml;rkiye de ortalama yaş 31 iken tarımdaki yaş ortalamasının 52 olduğunu hatırlatan Pişmaf, &ldquo;Gen&ccedil;leri ne kadar bu alana &ccedil;ekersek, tarımın geleceği o kadar g&uuml;vende olacaktır&ldquo; dedi. Pişmaf, imece usul&uuml;yle iş yapabilen bir millet olarak birlikte iş yapamıyor olmanın &ccedil;ok garip olduğuna vurgu yaptı. &ldquo;Hep birlikte &uuml;retip, hep birlikte bunu satma anlayışı maalesef oturmamış&rdquo; diyen Pişmaf, etkin bir kooperatif&ccedil;iliğin sekt&ouml;r a&ccedil;ısından &ouml;nemine değindi. Pişmaf, &ldquo;Kooperatif&ccedil;ilik doğru planlandığında, doğru kurgulanıp, doğru denetlenerek doğru şekilde uygulandığında k&uuml;&ccedil;&uuml;k &uuml;retim birimlerinin birlikte para kazanmaları a&ccedil;ısından &ccedil;ok faydalı model olacaktır&rdquo; dedi. &ldquo;Yalnız taş, duvar olmaz&rdquo; Bir yerde okuduğu &ldquo;Yalnız taş, duvar olmaz&rdquo; s&ouml;z&uuml;n&uuml; paylaşan Pişmaf, &ldquo;Taşları birleştirip bir duvar yapmamız ve g&uuml;&ccedil;lerimizi birleştirmemiz lazım. Ama aynı k&ouml;yde 2-3 kooperatifin olduğu, bir hayvancının &uuml;ye olmak zorunda olduğu 5-6 birliğin olduğu bir d&uuml;zenlemeyle bunu y&ouml;netmemiz &ccedil;ok zor. Kooperatif&ccedil;iliği d&uuml;zenleyebilmek i&ccedil;in aynı BDDK benzeri kooperatif&ccedil;iliğin denetlenmesinden ve d&uuml;zenlenmesinden sorumlu bir &uuml;st kurul kurularak, belki de kuruluş iznini bile onların verdiği bir yapı gerekli. Bu da işbirliği k&uuml;lt&uuml;n&uuml; ciddileştirerek başarılabilir&rdquo; tespitinde bulundu. Panelde tarım sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n gen&ccedil; paydaşları da yer aldı. &Ccedil;ağlayanlar Entegre Besi ve Et &Uuml;retim Direkt&ouml;r&uuml; M&uuml;fit &Ccedil;ağlayan, tarım dışındakileri bu alana &ccedil;ekmekten &ccedil;ok, tarım yapan ailelerin &ccedil;ocuklarını bu işte muhafaza edebilmenin &ccedil;ok daha sağlıklı olacağına vurgu yaptı. &Ccedil;ağlayan&rsquo;ın tespiti &ouml;nemli: &ldquo;Tarımla uğraşan ailelerin &ccedil;ocukları bu işle iştigal etmekten ka&ccedil;ınıyor. Bunun sebeplerini ortadan kaldırırsak dışarıdan insan &ccedil;ekmek yerine mevcut insanları bu işte y&ouml;nlendirmek ve b&uuml;y&uuml;tmek &ccedil;ok daha kolay olur. Tarımsal &uuml;retimin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirliği a&ccedil;ısından &uuml;retici ve t&uuml;ketici arasında da işbirliğine ihtiya&ccedil; var.&rdquo; Bir diğer gen&ccedil; panelist ise Yaşa Fide M&uuml;d&uuml;r&uuml; Ethem Yaşa idi. Ethem Yaşa, bir ziraat m&uuml;hendisi olarak şu tespiti yaptı: &ldquo;Ziraat fak&uuml;ltesinde okuyan &ouml;ğrencilerin y&uuml;zde 80 i sınavlarda başka bir b&ouml;l&uuml;m tutturamadığı i&ccedil;in ziraat b&ouml;l&uuml;m&uuml;n&uuml; se&ccedil;miş durumda. &Uuml;niversitelerden &ccedil;ok donanımlı ziraat m&uuml;hendislerinin yetiştiğini d&uuml;ş&uuml;nm&uuml;yorum. &Uuml;niversitelerin fak&uuml;lteleri b&ouml;lgesel bazda belirli &uuml;r&uuml;nlere y&ouml;nelik spesifik eğitimlere odaklanmalı. Her &uuml;niversitede bir ziraat fak&uuml;ltesi olmak zorunda değil. Bir b&ouml;lgede bağcılık varsa orada eğitim ona odaklanmalı. Bir yerde hayvancılık &ouml;ne &ccedil;ıkıyorsa b&ouml;l&uuml;m ona g&ouml;re y&ouml;nlendirilmeli.&rdquo; TARIM-GIDA ENTEGRASYONU VE YENİ YAKLAŞIMLAR Tarım-Gıda Entegrasyonu ve Yeni Yaklaşımlar isimli d&ouml;rd&uuml;nc&uuml; panelde M&Uuml;SİAD Gıda Tarım Hayvancılık &Uuml;st Kurul Başkanı Dr. Halim Aydın, tarım ve gıdanın entegrasyonunu ş&ouml;yle &ouml;zetledi: &ldquo;İnsanoğlunun 2 temel gıda kaynağı var. Bitkisel kaynaklı gıdalar ve hayvansal kaynaklı gıdalar. Eğer sağlıklı bitki yetiştiremezseniz, sağlıklı hayvan da yetiştiremezsiniz. O zaman bunları t&uuml;ketenlerden sağlıklı bir nesil yetiştiremezsiniz. Tarım ve gıdanın entegrasyonu bu a&ccedil;ıdan &ccedil;ok &ouml;nemli.&rdquo; Bitki beslemeci olduğunu belirterek konunun sağlık a&ccedil;ısından entegrasyonuna da bir &ouml;rnek veren Aydın, &ldquo;Topraklarımız kire&ccedil; dolu ama yaşlılarımızda kalsiyum eksikliğine bağlı kemik erimesi var. Demek ki biz bu entegrasyonu da tam yapamıyoruz. Yani kireci &ouml;nce bitki alacak, bitkiden hayvana ge&ccedil;ecek, hayvandan s&uuml;te ge&ccedil;ecek ve insanlar da kalsiyumlu s&uuml;t alınca işte bu sağlıklı halka devam etmiş olacak. Burada bilin&ccedil;li &uuml;reticinin bilin&ccedil;li &uuml;retim yapması ve t&uuml;keticinin bilin&ccedil;li olması gerekiyor&rdquo; dedi. T&Uuml;SİAD Y&ouml;netim Kurulu &Uuml;yesi ve S&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir Kalkınma Yuvarlak Masa Başkanı Metin Akman ise tarım ve gıdanın entegrasyonuna iki perspektiften baktı. Akman, &ldquo;Bunlardan birisi iktisadi anlamda bir entegrasyon, diğeri ise gıda g&uuml;venliği ve g&uuml;venilirliği a&ccedil;ısından bir entegrasyon. İktisadi anlamda tarım ve gıdayı birlikte en iyi anlatan c&uuml;mle, &lsquo;&ccedil;ift&ccedil;inin refahı eşittir gıda sanayinin rekabet g&uuml;c&uuml;&rsquo;. &Ccedil;ift&ccedil;inin refahı artmadan gıda sanayinin rekabet g&uuml;c&uuml; artmaz. T&uuml;m gelişmiş &uuml;lkelerin tarımına baktığınızda &ccedil;ift&ccedil;isinin refahı &ccedil;ok y&uuml;ksektedir ve katma değerli &uuml;retim yapan gıda sanayi de gelişmiştir&rdquo; dedi. &ldquo;T&uuml;rkiye de &ccedil;ift&ccedil;inin refah d&uuml;zeyi nerede?&rdquo; ve &ldquo;Bunu nasıl artırabiliriz?&rdquo; sorularına da yanıt arayan Akman, &ldquo;&Ccedil;ift&ccedil;inin en b&uuml;y&uuml;k iki hammaddesi toprak ve su. Bunları &ccedil;ok etkin kullanmayı bilmeliyiz&rdquo; diye konuştu. Akman, &ldquo;Rasyonel umursamazlık&rdquo; ve &ldquo;bedavacılık sendromu&rdquo;na da değinerek devlet m&uuml;dahaleleri ve desteklerde &ccedil;ok karmaşık bir yapı olduğunu savundu. Bu destek ve m&uuml;dahalelerin karmaşıklığı arttık&ccedil;a verimliliğin d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;n&uuml; kaydeden Akman, &ldquo;&Ccedil;ift&ccedil;inin refahını artırmamız i&ccedil;in devlet m&uuml;dahalesi ve desteklerini basit, anlaşılır ve dinamik etkinliği yani yenilik&ccedil;iliği, inovasyonu sağlayan bir noktaya getirmemiz gerekiyor&rdquo; dedi. &ldquo;Sorun &ccedil;ift&ccedil;ide değil, devlet politikalarında&rdquo; Gıda enflasyonu meselesine de değinen Akman, &ldquo;Gıda enflasyonu problemini &ccedil;&ouml;zmek istiyorsak sorunu &ccedil;ift&ccedil;ide aramamalı, uzun vadeli devlet politikalarında aramalıyız&rdquo; dedi. Girişimcinin iştahını yok etmemek adına bir karar verilmesi gerektiğini kaydeden Akman, &ldquo;Biz tarım politikasında karma ekonomik sistemi mi benimsiyoruz yoksa serbest piyasa ekonomisini mi benimsiyoruz? Buralarda net olmamız lazım&rdquo; diye konuştu. Akman, tarımda b&uuml;t&uuml;nc&uuml;l ve multidisipliner yaklaşımın &ouml;nemine de değindi. Hayvansal atıklar konusunda Enerji Bakanlığı ile birlikte &ccedil;alışılması gerektiğinin altını &ccedil;izen Akman, &ldquo;D&uuml;nyanın 10 uncu b&uuml;y&uuml;k hayvansal varlığına sahibiz. Eğer bunların g&uuml;brelerini değerlendiremezsek, tarıma pozitif katkı sağlayamazsak, g&uuml;brelerden gelen nitrat toprak ve suyumuzu yok edebilir&rdquo; uyarısında bulundu. Metin Akman a katılıyoruz. Bir tarafta risk, diğer tarafta bir fırsat var. Riski krize değil fırsata &ccedil;evirmenin yolu da b&uuml;t&uuml;nc&uuml;l politikalardan ge&ccedil;iyor. Panelin bir diğer konuşmacısı olan Gıda M&uuml;hendisleri Odası Başkanı Genel Başkanı Zeki Taydaş ise planlı &uuml;retim noksanlığından dolayı gıda enflasyonunun g&uuml;ndemden d&uuml;şmediğini belirtti. Taydaş, &ccedil;ift&ccedil;inin &uuml;rettiğinden para kazanamaması &uuml;zerine tarımdan koptuğunu s&ouml;yledi. Gıda sekt&ouml;r&uuml;nde kayıt dışılık sorununa da değinen Taydaş, T&uuml;rkiye de kayıtlı gıda işletmesi kadar kayıtlı olmayan gıda işletmesinin bulunduğunu s&ouml;yledi. Ulusal hububat Konseyi Başkanı &Ouml;zkan Taşpınar ise T&uuml;rkiye nin ge&ccedil;en yıl 21,5 milyon ton seviyesinde buğday &uuml;retimi ger&ccedil;ekleştirdiğini hatırlatarak, bu yıla bakıldığında ekim alanlarında &ouml;nemli derecede d&uuml;ş&uuml;şler yaşandığını s&ouml;yledi. Taşpınar, &ldquo;&Ccedil;ift&ccedil;i para kazanamadığı gerek&ccedil;esiyle buğday &uuml;retiminden biraz uzaklaşıyor. İ&ccedil; Anadolu&rsquo;da mısır ve ay&ccedil;i&ccedil;eğine kaymalar var. G&uuml;ney ve G&uuml;neydoğu Anadolu b&ouml;lgesinde &ouml;nemli derecede pamuğa kayma var. Pamuğa kayarken buğday, mısır ve soyadan belirli derecede kaymalar ger&ccedil;ekleşiyor. Ekim alanlarında y&uuml;zde 8-10 luk &ouml;nemli derecede bir daralmamız var&rdquo; uyarılarında bulundu. Taşpınar, bu yılki buğday rekoltesinin, verimdeki artıştan dolayı yine 21,5 milyon ton seviyesinde olmasının beklendiğini s&ouml;yledi. Buğdaya 8 yıldır 50 TL gibi bir desteğin verildiğini hatırlatan Taşpınar, &ldquo;Buğday desteğinin acilen artırılması lazım ki bundan sonraki s&uuml;re&ccedil;te herhangi bir sıkıntı olmasın&rdquo; dedi. Tarımsal &uuml;retimde d&ouml;rtl&uuml; bir m&uuml;navebe şartı getirilmesi teklifini bakanlığa sunduklarını belirten Taşpınar, &ldquo;&Ccedil;KS de kayıtlı bir &ccedil;ift&ccedil;i 4 yıllık m&uuml;navebesini belirleyerek 1 yıl buğday, bir yıl mısır, sonraki yıl ay&ccedil;i&ccedil;eği ekip, son yıl da şeker pancarı ekmek &uuml;zere bakanlığa bir plan verdiği zaman &uuml;r&uuml;nlerin yıllık rekoltelerini tahmin etme şansımız olur&rdquo; derken devletin teşvik ve desteğinin buna g&ouml;re şekillenmesinin &ouml;nemine vurgu yaptı. &ldquo;KATMA DEĞERLİ TARIMSSAL &Uuml;RETİM VE GIDADA MARKALAŞMA&ldquo; Son oturumda ise bu işin başarı hikayeleri ve tarımdaki potansiyeller ve fırsatlar ele alındı. Kaledonya Dış Ticaret Y&ouml;netim Kurulu Başkanı Murat Bayizit, meyve ve sebzenin taze, kurutulmuş, dondurulmuş ve konserve olarak d&ouml;rt halini d&uuml;nyanın d&ouml;rt bir yanına ihra&ccedil; etme &ccedil;abasında olduklarını belirterek, T&uuml;rkiye nin end&uuml;striyel anlamda hammadde &uuml;retme problemi olduğuna dikkat &ccedil;ekti. T&uuml;rkiye de yaklaşık 45 tane dondurulmuş gıda tesisi olduğunu belirten Bayizit, &ldquo;Bu tesislerin ortak problemi hammadde. Tarla boyutunda maalesef uygun &ccedil;eşit, yeterli randıman ve gıda g&uuml;venliğine uygun &uuml;retim yapamadığımızdan dolayı potansiyelimizin &ccedil;ok &ccedil;ok altında ihracatlar yapıyoruz. Bunun dışında taze tarafında da problemler var. Bunların başında da &ccedil;eşit ve verimlilik a&ccedil;ısından yaşadığımız eksiklikler geliyor&rdquo; dedi. Bayizit, bahsettiği sorunlara şu somut &ouml;rneği verdi: &ldquo;Bursa, T&uuml;rkiye deki taze ahududunun y&uuml;zde 99 unun &uuml;retildiği bir b&ouml;lge. Bosna Hersek te her yıl 30 bin ton ahududu &uuml;retilir, Sırbistan da ge&ccedil;en yıl 79 bin ton &uuml;retildi. T&uuml;rkiye nin toplam ahududu &uuml;retimi ise sadece 2 bin ton. Buna ek olarak Bursa daki ahududu &uuml;reticisi kilogramı 4 liradan &uuml;r&uuml;n&uuml;n&uuml; satamazken, ben kendim bizzat bu yıl Sırbistan ın Belgrad şehrinden u&ccedil;akla Dubai ye 100 gramlık ambalajlarla taze ahududunu kilogramı 8 Euro&rsquo;dan sattım. Yani Bursa dan kilogramı 4 liradan satamadığımız ahududunu Belgrad 40 TL ye Dubai ye satıyor. 10 kat fark var. Katma değerden konuşacaksak bunu konuşmamız lazım.&rdquo; İhra&ccedil; &uuml;r&uuml;nlerinde h&acirc;l&acirc; pestisit problemi olduğuna da dikkat &ccedil;eken Bayizit, &ldquo;Her ne kadar giderek azalsa da hala zaman zaman &uuml;r&uuml;nlerimiz yurt dışından d&ouml;nebiliyor&rdquo; uyarısında bulundu. T&uuml;m g&uuml;n s&uuml;ren panellerde toplam 20 konuşmacı sekt&ouml;r&uuml;n bug&uuml;n&uuml; ve yarınına farklı a&ccedil;ılardan yaklaştı. Hepsine burada yer veremiyoruz ancak bu konuları yazı ve televizyon yayınlarımızda işlemeye ve g&uuml;ndemde tutmaya devam edeceğiz. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Tarım ve gıda zirvesinden akılda kalanlar

Diğer Yazılar