Irak'ın ek vergi hamlesi Türkiye'nin ihracatına nasıl yansır?

Biz, ABD-&Ccedil;in arasındaki ticaret savaşı ve korumacılık &ouml;nlemlerine odaklanmışken, komşumuz Irak&rsquo;tan T&uuml;rkiye&rsquo;nin hayvansal &uuml;r&uuml;n ihracatını olumsuz etkileyebilecek bir adım geldi. Irak h&uuml;k&uuml;meti, 5 Ağustos&rsquo;tan itibaren bazı &uuml;r&uuml;nlerin ithalatında ek g&uuml;mr&uuml;k vergisi uygulayacağını a&ccedil;ıkladı. Irak, ithal edilecek tavuk &uuml;r&uuml;nleri ve tavuk par&ccedil;aları, donmuş kanatlı hayvan etleri ve sakatatlarından alınan ek vergiyi y&uuml;zde 10&rsquo;dan y&uuml;zde 50&rsquo;ye y&uuml;kseltiyor. Irak h&uuml;k&uuml;meti tarafından doğal patates cipsinden alınan ek g&uuml;mr&uuml;k vergisi de y&uuml;zde 10&rsquo;dan y&uuml;zde 85&rsquo;e &ccedil;ıkarıldı. Irak, bu adımı yerel &uuml;r&uuml;nleri koruma ve ulusal sanayii geliştirme anlayışı &ccedil;er&ccedil;evesinde attığını duyururken, ek vergi uygulamasında d&ouml;rt yıl boyunca indirime gidilmeyeceğini a&ccedil;ıkladı. Peki bu karar kanatlı sekt&ouml;r&uuml; a&ccedil;ısından ne anlama geliyor? Tavuk eti ihracatında T&uuml;rkiye&rsquo;nin en b&uuml;y&uuml;k ve &ouml;nemli pazarlarının başında Irak geliyor. Yıllık 6 milyar dolar ciroya sahip olan kanatlı sekt&ouml;r&uuml;, 75 &uuml;lkeye ihracat ger&ccedil;ekleştiriyor ama toplam ihracatının yaklaşık yarısını Irak&rsquo;a yapıyor. Daha net bir ifadeyle ihracatın neredeyse y&uuml;zde 50-55&rsquo;i Irak&rsquo;a ger&ccedil;ekleşiyor ki bu da kanatlı &uuml;r&uuml;nlerinde T&uuml;rkiye&rsquo;yi Irak&rsquo;ın en b&uuml;y&uuml;k tedarik&ccedil;isi yapıyor. Sekt&ouml;r temsilcilerine s&ouml;z konusu kararın nedenlerini ve olası etkilerini sorduk. Has Tavuk Y&ouml;netim Kurulu Başkanı ve aynı zamanda İstanbul Su &Uuml;r&uuml;nleri ve Hayvansal Mamuller İhracat&ccedil;ıları Birliği Y&ouml;netim Kurulu Başkanı M&uuml;jdat Sezer, Irak&rsquo;ın kendi i&ccedil; &uuml;retimlerini desteklemek ve artırmak adına b&ouml;yle bir karar aldığını s&ouml;yledi. Sezer&rsquo;e g&ouml;re bu uygulamanın devam etmesi pek m&uuml;mk&uuml;n değil &ccedil;&uuml;nk&uuml; i&ccedil;erideki &uuml;retim, t&uuml;ketim talebini karşılayacak kapasitede değil. Hatta &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde s&ouml;z konusu ek vergi oranının d&uuml;ş&uuml;r&uuml;lebileceği ya da tamamen kaldırılabileceği konuşuluyor. T&uuml;rkiye&rsquo;nin beyaz et ve yumurta ihracatında artış olduğuna dikkat &ccedil;eken Sezer, &ldquo;&Ouml;zellikle K&ouml;rfez &uuml;lkelerine kanatlı sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n ihracatı arttı. Bazı &uuml;lkelerde Brezilya&rsquo;ya karşı rekabet g&uuml;c&uuml;m&uuml;z biraz daha iyi duruma geldi&rdquo; dedi. Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlık&ccedil;ıları Birliği Derneği (Besd-Bir) Başkanı Dr. Sait Koca ise daha &ouml;ncesinden s&ouml;z konusu karara y&ouml;nelik duyumların kendilerine geldiğini s&ouml;yledi. Koca da tıpkı Sezer gibi Irak&rsquo;ın kendi &uuml;reticisini korumak ve &uuml;retimi artırmak adına b&ouml;yle bir karar aldığını belirtti. S&ouml;z konusu ek vergi uygulaması sonucu ortaya &ccedil;ıkan maliyetlerle Irak&rsquo;ta beyaz et ve diğer yan &uuml;r&uuml;nlerde fiyatların artacağını ifade eden Koca, buna paralel olarak t&uuml;ketimin de kısmen azalabileceğini s&ouml;yledi. Koca, gelişmeyi T&uuml;rkiye a&ccedil;ısından değerlendirirken, &ldquo;İhracat kısmında illa ki olumsuz etkiler g&ouml;r&uuml;lecektir ve &ouml;zellikle kararın uygulanmaya başlayacağı Ağustos olan ilk ay ihracat yavaşlar &ccedil;&uuml;nk&uuml; stoklarını eriteceklerdir. Ama genel anlamda bizim ihracatımızı &ccedil;ok ciddi boyutlarda olumsuz etkileyeceğini d&uuml;ş&uuml;nm&uuml;yorum&rdquo; dedi. Irak&rsquo;ın kendi &uuml;retiminin &ccedil;ok fazla olmadığını belirten Koca, o y&uuml;zden ithalatın ka&ccedil;ınılmaz olduğunu savundu. Sait Koca, son 1-1,5 yıldır Irak&rsquo;a ihracat yaparken yaşadıkları sıkıntıları da şu s&ouml;zlerle &ouml;zetledi: &ldquo;Bazen girişlerde, bazen kontrollerde bazen de izinler konusunda son 1-1,5 yıldır Irak zaten bizlere farklı zorluklar &ccedil;ıkartıyordu.&rdquo; Bu arada bir hatırlatma yapmakta fayda var. Irak&rsquo;ın ek vergi oranının artırılması kararı T&uuml;rkiye&rsquo;ye &ouml;zel bir durum değil. T&uuml;m ihracat&ccedil;ı &uuml;lkeler kapsıyor, buna Brezilya da dahil. PAZAR &Ccedil;EŞİTLİLİĞİ ŞART T&uuml;rkiye, d&uuml;nyada 1.9 milyon ton tavuk eti &uuml;retimi ile 12&rsquo;nci sırada yer alıyor. T&uuml;rkiye nin 2017 yılında beyaz et &uuml;retimi y&uuml;zde 13, ihracatı ise y&uuml;zde 31 artış g&ouml;sterdi. Kanatlı eti ve yumurtada toplam ihracatımız 903 milyon doları buluyor. 2018 yılı i&ccedil;inse ihracat hacminde y&uuml;zde 11&rsquo;lik bir artış bekleniyor. İşte bu tablo karşısında T&uuml;rkiye&rsquo;nin toplam kanatlı &uuml;r&uuml;nleri ihracatının yarısında sadece bir &uuml;lkeye, Irak&rsquo;a bağımlı olması &ouml;nemli bir riski de i&ccedil;inde barındırıyor. Bu pazarda yaşanan her olumsuz durum, zaten kırılgan yapıdaki sekt&ouml;r&uuml; &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de sarsabiliyor. Daha &ouml;nceki yıllarda bu sarsıntılara zaman zaman şahit olduk. Bu riskin, pazar &ccedil;eşitlendirmesine gidilerek azaltılmasına ihtiya&ccedil; var. Bug&uuml;n Irak&rsquo;ta ger&ccedil;ekleşen durum yarın başka bir &uuml;lkede benzer senaryo ile karşımıza &ccedil;ıkabilir. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Irak'ın ek vergi hamlesi Türkiye'nin ihracatına nasıl yansır?

Diğer Yazılar