1 trilyon dolarlık et piyasasının geleceği

Hazır kurban bayramı yaklaşırken d&uuml;nyadaki et piyasasına bir bakalım istedik ama biraz farklı bir a&ccedil;ıdan... D&uuml;nya Ekonomik Forumu&rsquo;nda ge&ccedil;en ay yayınlanan bir makale dikkatimizi &ccedil;ekti. Makaledeki detayları paylaşınca ne demek istediğimiz daha net anlaşılacaktır. D&uuml;nya n&uuml;fusu g&uuml;n ge&ccedil;tik&ccedil;e artıyor ve D&uuml;nya Ekonomik Forumu&rsquo;na g&ouml;re 2050&rsquo;den &ouml;nce ete olan talebin iki katına &ccedil;ıkması bekleniyor. Makaleye g&ouml;re gelecek 10 yıl i&ccedil;erisinde k&uuml;resel et piyasasının yaklaşık &uuml;&ccedil;te birinin yapay etlerden oluşacağı &ouml;ng&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Ve gelecek 20 yıla bakıldığında ise k&uuml;resel et t&uuml;ketiminin yaklaşık y&uuml;zde 60&rsquo;ının yapay etlerden olacağı tahmin ediliyor. Yani 2040 yıllarına ulaştığımızda et t&uuml;ketiminde geleneksel etin payının y&uuml;zde 40&rsquo;a kadar d&uuml;şeceği &ouml;ng&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. K&uuml;resel et t&uuml;ketiminin yıllık y&uuml;zde 3 artarken, geleneksel ete olan talebin y&uuml;zde 3 azalmasına dikkat &ccedil;ekilen A.T. Kearney şirketinin analizine g&ouml;re, 2018 de k&uuml;resel et end&uuml;strisinin pazar b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; 1 trilyon dolar seviyesine ulaştı. &Ouml;zellikle gelişmekte olan &uuml;lkelerde ortalama refah seviyesinin giderek y&uuml;kselmesi ve artan n&uuml;fus, bir yandan bu &uuml;r&uuml;nlerin t&uuml;ketimine ulaşımı kolaylaştırıp, arttırırken; bir yandan da bu artan n&uuml;fusun ve et t&uuml;ketiminin sağlık, &ccedil;evre ve hayvan sağlığı/refahı &uuml;zerindeki etkilerinin nasıl olacağı konusundaki soru işaretleri artıyor. Bunun yanı sıra, g&uuml;nden g&uuml;ne artan vejetaryen ve vegan akımı da geleneksel etin yerini alacak bir&ccedil;ok bitki temelli ikame et &uuml;r&uuml;n&uuml;n &uuml;retim aşamasını da hızlandırmış durumda. &Ouml;zellikle gelişmiş &uuml;lkelerde vegan ve vejeteryan et tercihlerinin market raflarında standart bir yer almaya başladığına dikkat &ccedil;ekilen makalede, son zamanlarda ismi sık&ccedil;a duyulan Impossible Foods, Just Meat ve Beyond Meat gibi start-up şirketler de &ouml;rnek g&ouml;steriliyor. 2010 yıllarında ortaya &ccedil;ıkan bu şirketler, araştırma laboratuvarlarında etin duyusal profilini taklit ederek bitki bazlı vegan et &uuml;reten &ouml;rneklerden sadece bir ka&ccedil;ı. S&ouml;z konusu konseptteki şirketlerin 2018&rsquo;e gelindiğinde 900 milyon dolarlık bir finansmana eriştiği g&ouml;z &ouml;n&uuml;ne alınırsa, fonların bu alandaki iştahı da daha net anlaşılır sanırız. Risk sermayesi fonları ve ulusal fonların yanında, s&ouml;z konusu konseptteki şirketlere halihazırda Cargill, Tyson, Merck, Google, UBS ve PHW Group gibi k&uuml;resel şirketler yatırım yapmış durumda. Bu alana ilgi duyup yatırım yapanlar arasında Richard Branson, Sergey Brin ve Bill Gates gibi isimleri de g&ouml;rmek m&uuml;mk&uuml;n. Şu anda yeni nesil etler d&uuml;nyanın bir&ccedil;ok zincir marketi ve fast food zincirlerinde yerlerini yavaş yavaş almaya başladı. Mesela s&uuml;permarket zincirilerinden Tesco, Beyond Meat şirketinin Beyond Burger &uuml;r&uuml;nlerini raflarda satışa sunmuş durumda. Beyond Meat aynı zamanda Arby&rsquo;s ile de işbirliği yapıyor. Diğer bir &ouml;rnek T&uuml;rkiye&rsquo;de de tanıtımı yapılan bir &uuml;r&uuml;n. Immpossible Meat ve Burger King işbirliği ile Impossible Burger &uuml;r&uuml;n&uuml; t&uuml;ketici i&ccedil;in bir tercih olacak. S&ouml;z konusu &uuml;r&uuml;n T&uuml;rkiye&rsquo;de &ldquo;etsiz whopper&rdquo; olarak biliniyor. YENİ NESİL ET T&uuml;keticiye alternatif olarak sunulan bitki bazlı et &uuml;r&uuml;nlerinin toplam pazarı 2018 de yaklaşık 4.6 milyar dolara ulaştı. Bu rakam şimdilik devede kulak gibi g&ouml;z&uuml;kebilir ama şunu da dikkate alalım: &Ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki yıllarda sekt&ouml;r&uuml;n yıllık b&uuml;y&uuml;me hızının y&uuml;zde 20-30 seviyelerinde olacağı hesaplanıyor. Makalede ayrıca gelişmiş biyoteknoloji ile &uuml;retilen &lsquo;k&uuml;lt&uuml;rlenmiş ete&rsquo; de dikkat &ccedil;ekiliyor. Diğer adıyla h&uuml;cre bazlı et&hellip; Bu da vegan bitki bazlı &ouml;rneklerinin &ouml;tesinde, hayvanlardan alınan h&uuml;crelerin &ouml;z&uuml;nden laboratuvar ortamında geliştirilen ve &uuml;retilen bir et &ouml;rneği. Şimdilik pahalı ve hukuki tarafında soru işaretleri olan bir &uuml;r&uuml;n olsa da t&uuml;m bu gelişmeler, yakın gelecekte k&uuml;resel et end&uuml;strisini hızlı bir şekilde başka bir boyuta taşıyacak gibi g&ouml;z&uuml;k&uuml;yor. Yeni d&ouml;nemde, b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;ekli hayvancılık end&uuml;strisinin arka planda kalırken, &lsquo;yeni nesil&rsquo; etlerin pazar payının artması ve sekt&ouml;rde yeni imk&acirc;n ve fırsatların ortaya &ccedil;ıkması bekleniyor. Araştırmalara g&ouml;re, yeni nesil et &uuml;retiminde kullanılan kaynakların verimi, geleneksel et &uuml;retimindeki kaynak veriminin 5 katı. Yani, 1 kilogram geleneksel y&ouml;ntemle et &uuml;retilmek i&ccedil;in kullanılan tahıl ile 5 kilogram yeni nesil et &uuml;retilebiliyor. Bu sayede d&uuml;nyadaki kaynaklar daha verimli kullanılırken, işlenebilir arazilerdeki daralmaya da &ccedil;&ouml;z&uuml;m olarak sunuluyor. K&uuml;lt&uuml;rlenmiş ve bitki bazlı etlerin raf &ouml;m&uuml;rlerinin daha uzun olmasının yanı sıra deli dana, salmonella ve kuş gribi gibi hastalıkları taşımayacağı savunulurken, bu sayede &uuml;r&uuml;nlerin daha kolay saklanabilir ve daha az soğutma maliyeti ile korunabileceği kaydediliyor. D&uuml;nya Ekonomik Formu&rsquo;nun tahminlerine g&ouml;re, yeni nesil etlerin ge&ccedil;iş aşaması i&ccedil;in bitki bazlı etler daha &ouml;n planda olsa da ilerleyen zamanlarda pazar liderliğini k&uuml;lt&uuml;rlenmiş et alacak. İşin daha da ilgin&ccedil; kısmı ise yeni biyoteknoloji y&ouml;ntemlerinin yıkıcı etkisinin etin &ouml;tesinde s&uuml;t, yumurta ve deniz &uuml;r&uuml;nlerinde de yaşanacak olması. Bug&uuml;n, d&uuml;nyada &uuml;retilen tarım &uuml;r&uuml;nlerinin yaklaşık y&uuml;zde 46&rsquo;sı hayvancılık alanında t&uuml;ketiliyor. Yeni nesil etlerin, artan n&uuml;fus ile birlikte artan t&uuml;ketimi karşılamak i&ccedil;in s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir bir y&ouml;ntem olduğu &ouml;ne s&uuml;r&uuml;l&uuml;yor. Ayrıca &uuml;retilen tarım &uuml;r&uuml;nlerinin kullanım alanlarında da verimlilik sağlaması ve ekolojiye katkı sunacağı iddia ediliyor. Makaledeki fikirleri beğenirsiniz ya da beğenmezsiniz. &Ouml;ng&ouml;r&uuml;lere katılırsınız ya da katılmazsınız. O tamamen sizlere kalmış&hellip; Ama tıpkı bir&ccedil;ok alanda olduğu gibi tarım ve gıda sekt&ouml;r&uuml;nde de hızlı bir değişimin i&ccedil;indeyiz. Biz sadece bu değişimi, makale &uuml;zerinden hatırlatmak istedik. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

1 trilyon dolarlık et piyasasının geleceği

Diğer Yazılar