Çiftçinin desteklemeleri unutuldu mu?
Ülkenin sıcak gündemi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinin yenilenmesine ilişkin karar ve süreç.
Ekonomideki öncelikler ve yoğunlaşılması gereken ana gündem maddeleri yine arka planda kaldı.
Tarım sektörü de bu durumdan nasibini alıyor.
Döviz kurunda yaşanan yukarı yönlü hareket sektörü her geçen gün daha kırılgan bir hale getirirken, söz konusu durum çiftçiyi, üretim maliyetleri ile satış fiyatları arasında sıkıştırmaya devam ediyor.
Şubat başında 5,16 seviyelerine kadar gevşeyen dolar kurunda bugün yeniden 6,18 seviyelerindeyiz.
İşte böyle bir ortamda çiftçinin önünü bir nebze de olsa görebilmesi, üretim kararını verebilmesi ve tarımdaki planlama sorununun kısmi çözümünde desteklemeler kilit önemde.
2019 DESTEKLEMELERİ HÂLÂ AÇIKLANMADI
Ancak Mayıs ayının ilk haftasını geride bırakmamıza rağmen 2019 yılına dair 16,1 milyar TL olarak belirlenen tarımsal desteklemeler hâlâ açıklanmadı.
Geçen yıl çiftçilere yapılacak tarımsal desteklemelere dair 21 Şubat 2018 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı, 26 Şubat 2018 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Uzun bir aradan sonra ilk defa desteklemelerin açıklanma tarihi çiftçinin beklentisine paralel olarak erken yapılmıştı.
Ama devamı gelmedi…
2019 yılında yapılacak tarımsal desteklemelere ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hâlâ yayınlanmadı.
Tarımsal üretimin her geçen gün zorlaştığı ve belirsizleştiği bir ortamda çiftçiye nefes olabilecek desteklemelerin hâlâ açıklanmaması kırsaldaki üretim motivasyonunu olumsuz etkiliyor.
Çiftçinin, üretim desenine karar vermesinde maalesef desteklemeler değil, yüksek girdi maliyetleri ve ürün satış fiyatları belirleyici oluyor.
Tarımsal üretimde planlama sorununu konuştuğumuz ve desteklemelerin bu noktada daha da kritik önem hale geldiği bir ortamda bu enstrümanı kullanmak için bakanlık halen neyi bekliyor?
Prim ve birim alana alacağı desteği bilmeyen çiftçi ne maliyetini hesaplayabiliyor ne de sağlıklı şekilde ürün desenini belirleyebiliyor.
Hatırlarsanız bundan yaklaşık 2,5 yıl önce Milli Tarım Projesi lansmanında desteklemelerin 3 yıllık periyodlarda açıklanacağı ve dolayısıyla çiftçilerin önünü görebileceği dile getirilmişti.
Ama maalesef bu karar da hayata geçirilemedi ve desteklemeler bırakın 3 yıllık periyodu yıllık bazda dahi zamanında açıklanamıyor.
Dolayısıyla bu yıl da destekleme politikaları ekim deseninin belirlenmesinde bir fayda sağlamayacak.
Bu arada sektörde bir de söylenti var.
Tasarruf tedbirleri kapsamında özellikle iyi tarım uygulamaları ve organik tarıma verilen desteklerin tamamen kaldırılacağı yönünde iddialar var.
Umarız bu alanda üretim yapan üreticileri mağdur edecek bir karar alınmaz.
YAĞLI TOHUMLARDA 2018’İN RPİM DESTEKLERİ DE ÖDENMEDİ
Gerçi bu yılın destekleme rakamlarını konuşuyoruz ama daha geçen yılın prim desteklerinden ödenmeyenler de var.
Mesela 2018 yılına dair pamuk, soya ve ayçiçeği prim destekleri hâlâ çiftçilere ödenmiş değil.
Çiftçilerimizden bu konuda çok sayıda mesaj geliyor ve ödemelerin ne zaman yapılacağına dair sorulara muhatap oluyoruz.
Adana, Adıyaman, Şanlıurfa bölgelerinde pamuk ve yazlık soya ekimleri başlamış durumda.
Çiftçi hâlâ geçen yıldan alacaklı durumdayken, Tarım Bakanlığı 2018 yağlı tohumlar prim desteğinin ödenmesi için neyi bekliyor?
Üretici, Ramazan Bayramına kalmadan biran önce bu desteklemelerin ödenmesini istiyor ki ihtiyacı olan girdilerini bu destekleme ödemeleriyle alsın.
Aksi takdirde nakit sıkıntısı çeken üreticiler girdilerini yine vadeye yayarak ve yüksek faiz ödeyerek almak zorunda kalacak ki bu da zaten finansman tarafında sorun yaşayan çiftçiye ek bir maliyet getirecek.
PANCAR FİYATI 6 AYDIR BELLİ DEĞİL
Geçtiğimiz hafta çiftçilerle birlikte şeker pancarı ekimi yapmak üzere Kayseri’deydik.
2019 yılında ekilecek pancarın fiyatının en geç 31 Ekim 2018’e kadar belli olması gerekiyordu ama Mayıs ayına girdiğimiz halde burada da fiyat belli değil.
Yani pancar çiftçisinin gözü kulağı 6 aydır pancar fiyatlarının açıklanmasında.
Sonuçta pancar ekilecek tarlaların ekim öncesi bir hazırlık süreci var. Bunun 6 ay öncesinden planlanması lazım ve çiftçinin hangi ürünü ekeceğine karar vermesinde açıklanacak olan fiyat belirleyici bir faktör.
Bu fiyat belirsizliği nedeniyle Türkiye’nin bazı bölgelerinde çiftçi pancar ekiminden vazgeçiyor.
Dolayısıyla geçen sezon yaşanan pancar üretimindeki gerilemenin bu sezon da devam etme riski var.
Bahsettiğimiz ürün herhangi bir gıda ürünü değil. Şeker, tıpkı buğday gibi stratejik ürünlerin başında geliyor.
Kısacası tarım gündemde kendine çok fazla yer bulamıyor ama ihmal edildikçe 82 milyona maliyeti çok yüksek oluyor.
Bizden hatırlatması…
İrfan Donat
Bloomberg HT Tarım Editörü
