TCMB Enflasyon Raporu'nu açıkladı

T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nın (TCMB) yılın ilk enflasyon raporunda, banka tarafından alınan &ouml;nlemlerin, cari a&ccedil;ığın daha makul seviyelere gelmesine destek verdiğini ancak, makro tedbirlerin yanında sekt&ouml;rlere &ouml;zg&uuml; gelişmeleri de dikkate alan mikro tedbirlerin &ouml;nemine işaret edildi.Merkez Bankası Başkanı Erdem Baş&ccedil;ı nın genel &ouml;zetini sunduğu Enflasyon Raporu nda, k&uuml;resel krizin ardından i&ccedil; talebin, genişletici para ve maliye politikalarının etkisiyle g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir bi&ccedil;imde toparlandığı; ne var ki, k&uuml;resel b&uuml;y&uuml;me ve dolayısıyla dış talebin zayıf seyrini s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; kaydetti.2010 yılı sonlarına doğru, gelişmiş ekonomilerdeki aşırı genişletici para ve maliye politikası uygulamaları ile bol likidite koşullarının sermaye girişlerini teşvik etmesinin bir yandan kredi kanalıyla i&ccedil; talebi daha da canlandırırken, diğer yandan TL nin aşırı değerlenmesine yol a&ccedil;arak ithal mallara olan talebi desteklediğine dikkat &ccedil;ekilen raporda, bu ortamda k&uuml;resel talebin zayıf seyretmeye devam etmesinin, i&ccedil; ve dış talebin toparlanma hızlarının ayrışmasına ve dış ticaret dengesinin bozulmasına yol a&ccedil;tığı kaydedildi.-Ulaştırma-haberleşmede yavaşlama-İ&ccedil; ve dış talep arasındaki ayrışmanın ekonomi &uuml;zerinde makro finansal riskler oluşturmasının &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;mek amacıyla Merkez Bankası nın 2010 yılı son &ccedil;eyreğinden itibaren, politika faizi, zorunlu karşılıklar ve diğer likidite ara&ccedil;larının eşg&uuml;d&uuml;ml&uuml; bi&ccedil;imde kullanılmasını kapsayan yeni bir politika bileşimini uygulamaya koyduğu anımsatılan raporda, uygulanan politikanın temel amacının, aşırı kredi kullanımını sınırlayarak ve TL deki spek&uuml;latif sermaye girişi kaynaklı aşırı değerlenmenin &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;erek talep kompozisyonunda dengelenmeyi sağlamak, b&ouml;ylelikle ekonomide yumuşak inişi ve cari a&ccedil;ığın daha makul d&uuml;zeylere inmesini sağlamak olduğu yinelendi.Uygulanan dengeleyici para politikasının i&ccedil; talep &uuml;zerindeki etkilerinin 2011 yılı i&ccedil;inde belirgin bi&ccedil;imde g&ouml;r&uuml;lmeye başlandığını, nitekim, GSYİH deki artış eğilimine karşın, nihai yurt i&ccedil;i talebin 2011 yılının ikinci ve &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; &ccedil;eyreklerinde yataya yakın bir seyir izlediğini, mal ve hizmet ithalatının ise belirgin bi&ccedil;imde gerilediği belirtildi. T&uuml;ketim harcamalarının alt kalemleri incelendiğinde, kur ve finansman koşullarına duyarlı olan, dolayısıyla Merkez Bankası nın sıkılaştırıcı politikalarının doğrudan hedef aldığı i&ccedil; talep bileşenlerinde son d&ouml;nemde belirgin bir yavaşlama eğilimi g&ouml;zlenmektedir ifadelerine yer verilen raporda, bu eğilimin &ouml;zel makine te&ccedil;hizat yatırımları ile mobilya, ev aletleri ve ulaştırma-haberleşme t&uuml;ketiminde a&ccedil;ık bir bi&ccedil;imde g&ouml;zlenebildiği kaydedildi.&Ouml;te yandan, daha &ccedil;ok cari d&ouml;nem gelirine, dolayısıyla istihdam gelişmelerine duyarlı olduğu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;len diğer t&uuml;ketim harcamalarının istikrarlı artış eğilimini koruyup b&uuml;y&uuml;meye katkıda bulunmaya devam ettiğine işaret edilen raporda, ithal bileşeni g&ouml;rece daha y&uuml;ksek olan kalemlerde başta TL deki birikimli değer kaybı olmak &uuml;zere kredi maliyetlerindeki artışın da etkisiyle yavaşlama g&ouml;zlenirken, gıda ve hizmet gibi ithalat bileşeni g&ouml;rece daha d&uuml;ş&uuml;k olan kalemlerde talebin artmaya devam ettiği belirtildi.Raporda, B&ouml;ylece, ithalat hızla azalırken ge&ccedil;miş tecr&uuml;belerin aksine iktisadi faaliyette keskin bir d&uuml;ş&uuml;ş g&ouml;r&uuml;lmeden artış eğilimi devam edebilmiştir. Hal b&ouml;yleyken, son d&ouml;nemde ihracat artışlarının da &uuml;retimi desteklemesi yeniden dengelenmeyi g&uuml;&ccedil;lendirmektedir denildi.-Cari a&ccedil;ık-Raporun başka bir kutusunda Merkez Bankası tarafından makro-finansal risklere karşı alınan &ouml;nlemlerin de etkisiyle cari a&ccedil;ıkta d&uuml;ş&uuml;ş başladığı, cari a&ccedil;ığın konjonkt&uuml;rel etkilerin yanı sıra yapısal unsurlardan da kaynaklandığı, karşılama oranlarının ara malları, yatırım malları ve t&uuml;ketim malları olarak ayrı ayrı değerlendirildiğinde 1989 yılından bu yana ara mallarında karşılama oranının y&uuml;zde 40 civarında hareket ettiğinin g&ouml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml; tespiti yapıldı.Yatırım malları i&ccedil;in karşılama oranının 2001 &ouml;ncesi ve sonrası d&ouml;nemlerde belirgin şekilde farklılaştığı, t&uuml;ketim malları i&ccedil;in ise 2001 sonrası azalış eğilimine dikkat &ccedil;ekilen raporun kutu b&ouml;l&uuml;mlerinde şu değerlendirmeler yer aldı: Enerji ithalatını da i&ccedil;eren ara mallarında ihracatın ithalatı karşılama oranının d&uuml;ş&uuml;k olması beklenen bir durumdur. Buna karşın, yatırım mallarında karşılama oranının enerji ithalatını da i&ccedil;eren ara mallarından dahi d&uuml;ş&uuml;k olabilmesi dikkat &ccedil;ekmektedir. T&uuml;ketim mallarında dış ticaret dengesi pozitif olsa da karşılama oranında d&uuml;ş&uuml;ş eğilimi g&ouml;zlenmektedir.2001 sonrası ekonomimizdeki yapısal d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m dikkate alınarak karşılama oranları 2003-2011 d&ouml;nemi i&ccedil;in daha detaylı analiz edilmiştir. Son d&ouml;nem gelişmelerini sekt&ouml;rel bazda daha detaylı değerlendirebilmek amacıyla, dış ticaret verileri fasıllar &ccedil;er&ccedil;evesinde incelendiğinde, ihracatımızda en y&uuml;ksek paya sahip ilk d&ouml;rt sekt&ouml;r&uuml;n 2011 Ocak-Kasım d&ouml;nemi itibarıyla net ithalat&ccedil;ı konumda olduğu g&ouml;r&uuml;lmektedir. &Ouml;r&uuml;lm&uuml;ş ve &ouml;r&uuml;lmemiş giyim eşyaları, demir veya &ccedil;elikten eşya ve meyve-sebze kalemleri ihracat i&ccedil;inde g&ouml;rece y&uuml;ksek paya sahip olan net ihracat&ccedil;ı kalemlerdir.Kriz sonrası d&ouml;nemde karşılama oranlarındaki d&uuml;ş&uuml;şte ve dolayısıyla dış ticaret a&ccedil;ığındaki artışta, sekt&ouml;rlerin iş &ccedil;evrimlerinden farklı &ouml;l&ccedil;&uuml;de etkilenmesinin de rol&uuml;n&uuml;n olduğu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;lmektedir. &Ouml;rneğin, 2003-2009 d&ouml;neminde net ihracat&ccedil;ı olan yatırım ile ilgili taşımacılık ara&ccedil;ları (hafif ticari gibi) ve binek otomobil sekt&ouml;rlerinin son iki yılda net ithalat&ccedil;ı olmasının s&ouml;z konusu kalemlerin iş &ccedil;evrimlerine g&ouml;rece daha duyarlı olmasından kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Zira, yurt i&ccedil;i talebin g&uuml;&ccedil;l&uuml; seyri gerek ticari gerekse binek ara&ccedil; talebini olumlu etkilerken, k&uuml;resel ekonomideki sorunların devamı bahsedilen sekt&ouml;rlere y&ouml;nelik talebi sınırlamaktadır. Bu durum, i&ccedil; ve dış talep arasındaki ayrışmayı belirginleştirmektedir. Bu bağlamda, Merkez Bankası tarafından alınan dengeleyici &ouml;nlemlerle bu kalemlere y&ouml;nelik yurt i&ccedil;i talep kontrol altına alınmaktadır. &Ouml;te yandan, &ccedil;evrimlere duyarlı olmaları nedeniyle k&uuml;resel kriz ve sonrası d&ouml;nemlerde ihracatımızı &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de sınırlayan bu kalemlerin k&uuml;resel sorunların hafiflemesiyle ihracat artışına olduk&ccedil;a g&uuml;&ccedil;l&uuml; katkı yapma potansiyeli taşıdıkları not edilmelidir. Son yıllarda, T&uuml;rkiye ihracatının yaklaşık beşte birini oluşturan dayanıklı ve yarı dayanıklı t&uuml;ketim kalemlerinin karşılama oranlarında istikrarlı d&uuml;ş&uuml;ş g&ouml;zlenirken, makine te&ccedil;hizat kalemini i&ccedil;eren taşımacılık ara&ccedil;ları hari&ccedil; yatırım mallarında karşılama oranının y&uuml;zde 30 un altında seyrettiği, buna karşın, taşımacılık ara&ccedil;larının par&ccedil;aları ve yatırım ara&ccedil;ları par&ccedil;aları gibi yan sanayi kalemlerinin karşılama oranlarında artış eğilimi g&ouml;zlendiği vurgulandı.-İşsizlikte gerileme-Raporda işsizlik oranlarına ilişkin de son d&ouml;nemde beklentilerin de &ouml;tesinde hızla gerileyerek 2005 yılından bu d&ouml;neme en d&uuml;ş&uuml;k seviyesine ulaştığı belirtildi.Raporda, Bu kutuda, son d&ouml;nemde işsizlik oranlarında g&ouml;zlenen azalmanın nedenleri sekt&ouml;rel kaynakları itibarıyla incelenmektedir. Bu ama&ccedil;la, ekonominin kriz sonrası toparlanma s&uuml;recinin b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;&uuml;de tamamlandığı 2010 yılı ikinci yarısı ve 2011 yılına ilişkin işg&uuml;c&uuml; piyasası hareketleri, işsizlik oranlarının sadece sınırlı miktarda gerilediği 2005-2007 d&ouml;nemi ile kıyaslanmaktadır. Ele alınan iki d&ouml;nemin &ouml;nemli bir ortak &ouml;zelliği her birinde y&uuml;ksek oranda b&uuml;y&uuml;me kaydedilmiş olmasıdır. 2005-2007 d&ouml;neminde yıllıklandırılmış ortalama &ccedil;eyreklik tarım dışı katma değer artış oranı y&uuml;zde 7,2 olurken, 2010 ikinci yarısı ve 2011 yılı i&ccedil;in bu oran y&uuml;zde 8,2 oranında ger&ccedil;ekleşmiştir denildi. Merkez Bankası, y&uuml;zde 5,5 olarak hedeflenen 2011 yılı sonu enflasyonunun y&uuml;zde 10,45 &ccedil;ıkması nedeniyle h&uuml;k&uuml;mete a&ccedil;ık mektup g&ouml;nderdi.Merkez Bankasından mektuba ilişkin yapılan a&ccedil;ıklamaya g&ouml;re, Merkez Bankası Başkanı Erdem Baş&ccedil;ı ve Başkan Yardımcısı Mehmet Y&ouml;r&uuml;koğlu imzalarını taşıyan mektup, h&uuml;k&uuml;met adına Başbakan Yardımcısı Ali Babacan a g&ouml;nderildi.A&ccedil;ıklamada, T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu nun 42 inci maddesi uyarınca, enflasyonun hedeften belirgin olarak sapması durumunda Merkez Bankası nın sapmanın nedenlerini ve alınması gereken &ouml;nlemleri h&uuml;k&uuml;mete yazılı olarak bildirmesi ve kamuoyuna a&ccedil;ıklaması gerektiği hatırlatıldı. 21 Aralık 2010 tarihinde yayımlanan 2011 Yılı Para ve Kur Politikası başlıklı metinde, 2011 yılı i&ccedil;in enflasyon hedefinin h&uuml;k&uuml;metle beraber y&uuml;zde 5,5 olarak belirlendiği anımsatılan a&ccedil;ıklamada, 2011 yılı sonunda enflasyonun y&uuml;zde 10,45 d&uuml;zeyine ulaşarak hedefin belirgin olarak &uuml;zerinde ger&ccedil;ekleştiği i&ccedil;in mektubun yazıldığı bildirildi.-2011 yılında enflasyonu belirleyen unsurlar-2011 yılında enflasyonun hedefin &uuml;zerinde ger&ccedil;ekleşmesine neden olan temel gelişmelerin yıl genelinde ithalat fiyatlarında ve d&ouml;viz kurunda g&ouml;zlenen y&uuml;ksek artışlar olduğu belirtilen mektupta, 2010 yılının son &ccedil;eyreğinden 2011 yılının Aralık ayına kadar T&uuml;rk Lirası cinsinden ithalat fiyatlarının artışının y&uuml;zde 40 ı aştığına ve tek başına bu gelişmenin yıllık enflasyon &uuml;zerindeki etkisinin yaklaşık 5 puana ulaştığının tahmin edildiği kaydedildi.Enflasyonun hedefin &uuml;zerinde &ccedil;ıkmasına etkili olan diğer bir unsurun da ekim ayındaki t&uuml;t&uuml;n &uuml;r&uuml;nleri vergi d&uuml;zenlemesi ve buna bağlı olarak ortaya &ccedil;ıkan fiyat artışları olduğu belirtilen mektupta, t&uuml;t&uuml;n fiyatlarının 2011 yılında y&uuml;zde 18,6 ile enflasyon hedefinin olduk&ccedil;a &uuml;zerinde &ccedil;ıktığı, s&ouml;z konusu artışın ise yıllık enflasyona katkısının 1,1 puan olduğu vurgulandı.İşlenmemiş gıda fiyatlarının enflasyona etkisinin 2 puana yaklaştığına dikkat &ccedil;ekilen mektupta, Sonu&ccedil; olarak ithalat fiyatları, d&ouml;viz kurları, işlenmemiş gıda ve t&uuml;t&uuml;n &uuml;r&uuml;n&uuml; fiyatlarındaki gelişmeler, 2011 yılı sonunda enflasyonun hedefin &uuml;zerinde kalmasında belirleyici olmuştur. Anılan unsurlar i&ccedil;inde Merkez Bankası politikalarından etkilenebilen tek kalem d&ouml;viz kurlarıdır denildi.-Sermaye akımları, para politikası ve finansal istikrar-K&uuml;resel kriz sonrası gelişmiş &uuml;lkelerin uyguladığı olağan&uuml;st&uuml; gevşek para politikalarının bir sonucu olarak ortaya &ccedil;ıkan bol ve ucuz likiditenin 2010 yılından itibaren gelişmekte olan &uuml;lkelere y&ouml;nelik kısa vadeli sermaye akımlarını artırdığı kaydedilen mektupta, artan sermaye girişleri sonucu T&uuml;rk Lirasında g&ouml;zlenen değerlendirme ve hızlı kredi b&uuml;y&uuml;mesinin cari dengede belirgin bir bozulmaya yol a&ccedil;tığı ifade edildi.Mektupta, ge&ccedil;en yılın Ağustos ayından itibaren k&uuml;resel risk iştahının bozulmasıyla birlikte, d&ouml;viz kurundaki değer kaybının &ouml;ng&ouml;r&uuml;len boyutları aşarak enflasyonun beklenenden hızlı artmasına katkıda bulunduğu vurgulandı.-Yıllık enflasyon ne zaman y&uuml;zde 5 d&uuml;zeyine d&uuml;şer?-Merkez Bankasının, enflasyondaki y&uuml;kselişin fiyatlama davranışlarını bozmasını engellemek amacıyla 2011 yılı Ekim ayından bu yana para politikasında &ouml;nemli bir sıkılaştırmaya gittiği belirtilen mektupta, bu kapsamda, faiz koridorunun yukarı doğru genişletildiği ve piyasaya yapılan fonlamanın maliyetinin belirgin şekilde artırıldığı anımsatıldı.Mektupta, ş&ouml;yle denildi: Alınan bu tedbirlerle kredi b&uuml;y&uuml;mesi makul oranlara &ccedil;ekilmiş ve enflasyon beklentileri kontrol altına alınmıştır. Bu &ccedil;er&ccedil;evede, ithalat fiyatları, d&ouml;viz kuru, işlenmemiş gıda ve t&uuml;t&uuml;n fiyatlarından kaynaklanan hareketlerin birikimli etkileri ortadan kalktık&ccedil;a &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde enflasyonun kademeli olarak hedefe doğru ilerlemesi beklenmektedir. Baz etkileri nedeniyle enflasyondaki d&uuml;ş&uuml;ş&uuml;n kısa vadede daha sınırlı olacağı, 2012 yılının son &ccedil;eyreğinde belirginleşeceği belirtilmelidir. Para politikasının mevcut durumda y&uuml;zde 10,45 olan enflasyonu 2012 yılı sonunda y&uuml;zde 5 d&uuml;zeyine d&uuml;ş&uuml;recek şekilde uygulanması iktisadi faaliyette arzu edilmeyen dalgalanmalara yol a&ccedil;acağından hedefe ulaşma s&uuml;recinin yaklaşık 1,5 yıllık bir zaman dilimine yayılması &ouml;ng&ouml;r&uuml;lmektedir. Diğer bir ifadeyle, enflasyonun y&uuml;zde 5 lik hedefe 2013 yılının ortalarında ulaşacağı bir &ccedil;er&ccedil;eve esas alınmaktadır.&Ouml;te yandan, &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde risk iştahının belirgin şekilde artması ve gelişmekte olan &uuml;lkelere y&ouml;nelik sermaye akımlarının tekrar hızlanarak T&uuml;rk Lirasındaki değerlenmenin baz senaryodaki varsayımlara kıyasla daha g&uuml;&ccedil;l&uuml; olması durumunda, 2012 yılının sonunda hedefe ulaşılması m&uuml;mk&uuml;n olabilecektir. -Riskler-Mektupta, enflasyonun y&uuml;ksek seyrini s&uuml;rd&uuml;rmesine neden olacak risklere de değinilirken, &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde enflasyonun ana eğilimi hedefle uyumlu seviyelere gerileyecek olsa dahi, 12 aylık birikimli fiyat artışları ile &ouml;l&ccedil;&uuml;len enflasyonun yılın son aylarına kadar hedefin belirgin olarak &uuml;zerinde seyretmesinin y&uuml;ksek bir olasılık olduğuna dikkat &ccedil;ekildi.Euro B&ouml;lgesine ilişkin s&uuml;regelen sorunlar ve buna y&ouml;nelik tedbirlerin etkinliğine ilişkin belirsizliklerin, &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde k&uuml;resel piyasalardaki oynaklığın s&uuml;reciğine işaret ettiği kaydedilen mektupta, bu g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;n, birden fazla aracın kullanıldığı esnek para politikası yaklaşımını gerekli kıldığı ifade edildi.&Ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nem bir diğer risk unsurunun da petrol fiyatlarına ilişkin belirsizlikler olduğu kaydedilen mektupta, her ne kadar k&uuml;resel iktisadi g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;n seyri emtia fiyatları &uuml;zerinde aşağı y&ouml;nl&uuml; baskı oluştursa da son d&ouml;nemde petrol arzına dair sorunların belirginleşmesi, enerji fiyatlarının g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;ne ilişkin yukarı y&ouml;nl&uuml; bir risk unsuru oluşturduğu bildirildi.Mektubun sonu&ccedil; kısmında, şu değerlendirmelere yer verildi: Enflasyon 2011 yılı sonunda hedefin belirgin olarak &uuml;zerinde ger&ccedil;ekleşmiştir. Bu gelişmede T&uuml;rk Lirasındaki değer kaybının yanı sıra emtia fiyatları, t&uuml;t&uuml;n ve işlenmemiş gıda fiyatları gibi para politikasının kontrol&uuml; dışında kalan unsurlar etkili olmuştur. Merkez bankası enflasyondaki y&uuml;kselişe g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir parasal sıkılaştırma ile karşılık vermiş ve beklentileri kontrol altına almıştır. Bu &ccedil;er&ccedil;evede, &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde enflasyonun kademeli olarak hedefe doğru ilerlemesi beklenmektedir. Merkez Bankası enflasyon g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;ne ilişkin gelişmeleri yakından takip ederek fiyat istikrarı yolunda elde edilen kazanımların kalıcı olması i&ccedil;in gereken tedbirleri almaya devam edecektir.

TCMB Enflasyon Raporu'nu açıkladı

Merkez Bankası, Başkan Başçı'nın sunumu ile yılın ilk enflasyon raporunu açıkladı

Öne Çıkanlar