TCMB: Fed'in faiz artırımına karşı yeterli araç var

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetinde, küresel ekonomide belirginleşen yavaşlama işaretleri, küresel para politikalarına ilişkin belirsizlikler ve jeopolitik gelişmelerin büyüme üzerinde aşağı yönlü risk oluşturduğu belirtilerek, "Bu görünüm altında, talep koşullarının enflasyondaki düşüşü destekleyeceği değerlendirilmektedir" denildi.

Kurulun, 20 Kasım tarihli toplantısına ilişkin yayımladığı toplantı özetinde, kasım ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,18 arttığı, yıllık enflasyonun ise 0,19 puan yükselerek yüzde 9,15'e çıktığı anımsatılarak, yıllık enflasyondaki bu artışın büyük ölçüde gıda fiyatlarından kaynaklandığı kaydedildi.

Özette, diğer taraftan enerji grubu enflasyonunun uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşlerle uyumlu olarak belirgin bir oranda gerilediği belirtilerek, ana eğilim itibarıyla temel mal enflasyonu bir miktar yükselirken, hizmet enflasyonunun gerileyen enerji fiyatlarının da olumlu yansımalarıyla yavaşladığı aktarıldı.

Gıda grubu yıllık enflasyonunun 1,81 puan artışla yüzde 14,37'ye yükseldiği ifade edilen özette, bu gelişmede yıllık enflasyonu baz etkisiyle önemli oranda yükselen taze meyve sebze grubu fiyatlarının etkili olduğu dile getirildi.

Özette, mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerle işlenmemiş gıda grubu fiyatlarında son üç aylık dönemde kısmi bir düzeltme eğilimi olduğuna işaret edilerek, şu ifadelere yer verildi:

"Buna karşılık, işlenmiş gıda fiyatlarında alt gruplar geneline yayılmış olan olumsuz görünüm kasım ayında da devam etmiş ve bu grupta yıllık enflasyon yüzde 13,61'e yükselmiştir. Aralık ayına ilişkin göstergeler, gıda yıllık enflasyonunun işlenmemiş gıda grubu kaynaklı olarak yavaşlayabileceği yönünde sinyal vermektedir. Enerji fiyatları kasım ayında yüzde 1,44 azalmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 2,68 seviyesine gerilemiştir. Petrol fiyatlarındaki düşüşlerin enerji ve dolayısıyla tüketici enflasyonu üzerindeki ilk etkileri akaryakıt ve tüpgaz fiyatları üzerinde gözlenmektedir.

Temmuz-kasım döneminde Brent tipi ham petrol fiyatı yaklaşık 30 dolar gerilerken bu düşüşün anılan dönemde tüketici enflasyonuna akaryakıt ve tüpgaz fiyatları kaynaklı doğrudan etkisi -0,5 puan civarında oldu. Aralık ayına ilişkin göstergeler, petrol fiyatlarındaki düşüş doğrultusunda, bahsedilen iki kalemde gözlenen aşağı yönlü seyrin bilhassa akaryakıt kaleminde güçlü olmak üzere devam ettiğine işaret etmektedir. Bu doğrultuda aralık ayında yıllık enerji enflasyonunun kayda değer bir oranda gerileyeceği öngörülmektedir."

- "Petrol fiyatlarındaki düşüşün olumlu etkisinin devam edeceği tahmin edilmektedir"

PPK özetinde, temel mal grubunda yıllık enflasyonun kasımda yaklaşık 0,4 puanlık bir artışla yüzde 9,36'ya yükseldiği hatırlatılarak, yıllık enflasyonun giyim ve dayanıklı tüketim mallarında yükselirken bu gruplar dışında kalan temel mallarda yavaşlamaya devam ettiğinin altı çizildi.

Hizmet fiyatlarının bu dönemde bir önceki aya göre kayda değer bir değişim göstermediği, grup yıllık enflasyonunun da 0,36 puan azalışla yüzde 8,81'e gerilediği aktarılan özette, "Özellikle petrol fiyatlarındaki düşüşlerin ulaştırma hizmetleri ve paket tur gibi akaryakıt ile ilişkili gruplara olumlu yansıdığı gözlenmiştir. Söz konusu etkinin önümüzdeki dönemde devam edeceği tahmin edilmektedir" denildi.

Özette, mevsimsellikten arındırılmış verilerin çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimindeki iyileşmenin devam ettiğine işaret ettiği vurgulanarak, bu gelişmede akaryakıt fiyatlarıyla yakından ilişkili kalemler kanalıyla hizmet enflasyonu ana eğiliminde kaydedilen düşüşün etkili olduğu dile getirildi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan milli gelir verilerine göre, 2014 yılının üçüncü çeyreğinde Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'nın (GSYH) yıllık bazda yüzde 1,7 gibi düşük oranlı bir artış sergilediği anımsatılan özette, şunlar kaydedildi:

"Milli gelir bileşenleri üretim yönünden incelendiğinde, tarım katma değerinin yıllık bazda belirgin oranda daralmasının milli gelirin düşük oranlı büyümesinde önemli bir faktör olduğu görülmektedir. Milli gelir verileri harcama yönünden incelendiğinde, nihai yurt içi talebin bir önceki çeyrekteki olumsuz katkısının ardından yıllık büyümeye olumlu katkı yaptığı, net ihracatın ise yıllık bazdaki büyümenin temel belirleyicisi olduğu görülmektedir. Yurt içi talebin bileşenleri incelendiğinde ise özel kesim talebi katkısının kamu kesimine kıyasla daha sınırlı olduğu göze çarpmaktadır."

- "Son çeyrekte tarım dışı istihdamda ılımlı bir artış eğilimi olabileceği değerlendirilmektedir"

Özette, 2014 yılının son çeyreğine ilişkin açıklanan verilerin iktisadi faaliyette bir önceki çeyreğe kıyasla daha olumlu bir görünüm çizdiği işaret edilerek, "Sanayi üretimi ekimde aylık bazda yüzde 1,8 azalış göstermiş olsa da bu gerçekleşmede önceki aylara ilişkin bir düzeltme hareketiyle kayan bayramların mevsimsellikten arındırma işlemine etkilerinin büyük ölçüde belirleyici olduğu düşünülmektedir. Nitekim PMI ve İYA göstergeleri ekim-kasım dönemi verileri son çeyrekte iktisadi faaliyette artışa işaret etmektedir. Anket göstergelerinde iç piyasaya ilişkin beklentiler ihracat beklentilerinden daha güçlü seyretmektedir. Bu çerçevede, son çeyrekte iç talepteki toparlanmanın desteğiyle üretimde ılımlı bir artış beklenmektedir" ifadelerine yer verildi.

Harcama tarafına ilişkin öncü verilerin yurt içi özel kesim talebinin son çeyrekte ılımlı bir toparlanma sergilediğine işaret ettiği aktarılan özette, ekim-kasım döneminde otomobil satışlarının dönemlik bazda güçlü artış eğilimini sürdürdüğü dila getirildi.

Özette, kredilerin ise ılımlı artış eğilimine devam ettiği belirtilerek, bunun yanı sıra yatırım beklentisinde son üç aydır gözlenen toparlanmanın dikkat çektiği ifade edildi.

Öte yandan tüketici güveninin son üç aydır zayıf seyrettiği ve tüketim üzerinde aşağı yönlü risklerin canlılığını koruduğuna işaret ettiği kaydedilen özette, şu değerlendirmelere yer verildi:

"Dış talep göstergeleri, 2014 yılı üçüncü çeyreğinde duraklayan altın hariç mal bazında dengelenme sürecinde yılın son çeyreğinde de iyileşme olmadığına işaret etmektedir. Avrupa ekonomisinde gözlenen yavaşlama ve jeopolitik gelişmeler çerçevesinde ihracatta bir miktar ivme kaybı gözlenmektedir. Bununla birlikte, dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmelerin ve tüketici kredilerinin ılımlı seyrinin cari dengedeki iyileşmeye destekleyeceği değerlendirilmektedir. Mevsimsel etkilerden arındırılmış verilere göre toplam ve tarım dışı işsizlik oranları, eylül döneminde bir önceki döneme göre artış göstermiştir.

Bu dönemde işsizlik oranlarının yükselmesi tarım dışı iş gücünün çalışma çağındaki nüfusa oranının hızla artmasından kaynaklanmıştır. Başta hizmetler sektörü olmak üzere tüm tarım dışı alt sektörler istihdam artışına katkı sağlamıştır. İYA göstergeleri arasında yer alan toplam istihdam beklentisi iyimser beklentiler yönündeki hareketini yılın son çeyreğinde artarak sürdürmektedir. Bu çerçevede, yılın son çeyreğinde tarım dışı istihdamda ılımlı bir artış eğilimi olabileceği değerlendirilmektedir."

Özette, yılın son çeyreğine ilişkin verilerin iktisadi faaliyette ılımlı bir toparlanmaya işaret ettiği dile getirilerek, bu dönemde dış talep zayıflarken, iç talebin büyümeye ılımlı düzeyde katkı verdiğinin öngörüldüğü aktarıldı.

Ancak, küresel ekonomide belirginleşen yavaşlama işaretleri, küresel para politikalarına ilişkin belirsizlikler ve jeopolitik gelişmelerin büyüme üzerinde aşağı yönlü risk oluşturduğuna işaret edilen PPK özetinde, bu görünüm altında, talep koşullarının enflasyondaki düşüşü destekleyeceğinin değerlendirildiği ifade edildi.