Türkiye'de yatırımın vadesi nasıl uzar?

2001 krizi sonrası dönemde ekonomi yeniden yapılandı. Yüksek enflasyon tek haneli rakamlara indirildi. Fiyat istikrarı sağlandı.

Kamunun borçlanması azaldı, piyasalar üzerindeki domine edici, dışlayıcı ve vadeyi kısıcı etkisi

kayboldu.

Siyasi istikrarsızlık son buldu.

Kısaca ileriye yönelik öngörülebilirlik arttı. Beraberinde yatırımlar, krediler, doğrudan yabancı sermaye girişleri arttı. Ancak hisse senetlerine yatırımın ve mevduatın vadesi uzamadı. Neden?

■ Ortak neden olarak geçmişten gelen yatırımcı hafızası gösterilebilir. Hemen hemen bir ömür yüksek ve oynak enflasyonla, çok kısa vadecilikle geçti.

■ Ancak mevduatta daha uzun vade teşvik edilmedi ki, hatta daha kısa vadeye daha yüksek faiz söz konusu. Mevduat sahibi zaten alışmış kısa vadeye. Neden vadesini uzatsın ve daha düşük faize razı olsun ki?

■ Hisse senedinde 2011 yılında yatırım vadesi 3 gün uzamış ve 36 güne çıkmış. 1999 sonrasında hisse senedi yatırımcılarının yatırım vadesi bir ay civarında seyrediyor. Normalde uzun vadeli olması gereken hisse senedi mevduattan bile kısa vadeli bir araç haline getirilmiş yerli yatırımcılar tarafından.

■ Yabancı yatırımcıların ortalama vadesi 326 gün. Yerlilerin 11 katı. Geçmiş yıllarda da durum aynı. Çünkü yabancılar, yatırım fonları ve emeklilik fonları gibi kurumsal yatırımcılarla bu piyasaya geliyor. Bireysel yatırımcılar bu kurumsal yatırımcıların müşterileri.

■ Türkiye'de vadenin uzaması için ekonomik ve siyasi ortam gayet uygun. Hem de yıllardır böyle. Eksik olan kurumsal yatırımcı ayağı.

Yani müşterilerine daha uzun vadede daha iyi getiri getirecek yatırım fonlarının veya emeklilik fonlarının olmayışı, olanın da dağıtım kanallarının oligopol yapısından dolayı pazarlama olanağının bulunmaması yerli bireysel yatırımcıları kısa vadeye mahkûm ediyor. Açıkçası yerli yatırımcı da pek yok. Portföyü 10 bin liranın üzerine çıkabilen yatırımcı sayısı sadece 215 bin kişi. 876 bin kişinin hisse senedi varlığı 10 bin liranın altında.

İşte bu küçük tasarrufların kurumsal yatırım şemsiyesi altına girmesi ve piyasanın genel düzeyine paralel bir getiri elde etmesi gerekir ki, borsanın yerli ayağı gelişsin, yatırım vadesi de uzasın.

SONUÇ: "Kar taneleri doğadaki en kırılgan şeylerdendir ama bir araya geldiklerinde bakın neler yapabiliyorlar." Vesta Kelly