"Domates ihracatının kısıtlanması üretimi vurur, fiyatı artırır"

İRFAN DONAT T&uuml;rkiye İhracat&ccedil;ılar Meclisi (TİM) Yaş Sebze Meyve Sekt&ouml;r Y&ouml;netim Kurulu, domates ihracatına getirilen kısıtlamanın sekt&ouml;rel etkisini ortaya koyan a&ccedil;ıklama yaptı. Bazı tarımsal &uuml;r&uuml;nlerin ihracatına y&ouml;nelik kısıtlama yetkisinin Tarım Bakanlığına verilmesiyle birlikte planlama, ihracat&ccedil;ı ve &uuml;retici ile istişare yapılmadan alınan kararın olumsuz etkileri olduğuna dikkat &ccedil;ekilen a&ccedil;ıklamda, şu ifadelere yer verildi: Hali hazırda tek ekim domates &uuml;retiminin aşırı y&uuml;ksek hasat d&ouml;neminde, mevsimsel olarak havalarında ısınmasıyla domates miktarlarının &ccedil;oğalacağı bir d&ouml;nemdeyiz. &Uuml;retim maliyetlerinin kilogram başına yaklaşık 8-10 TL olduğu bu d&ouml;nemde ihracatın durması &uuml;reticilerin sera bakım masraflarını &ccedil;ıkarabilmesi ve ayakta kalabilmesi i&ccedil;in minimum fiyat &ouml;ng&ouml;r&uuml;s&uuml;d&uuml;r. Bunun altına d&uuml;şecek domates fiyatları ve bu kararla ihracat pazarlarının kaybedilmesinin etkisiyle Nisan-Mayıs d&ouml;neminde de &uuml;reticilerin &uuml;r&uuml;n kaybı, bakımsızlık veya seralardaki &uuml;r&uuml;nlerin s&ouml;k&uuml;lmesiyle Nisan ve Mayıs ta da mevsim normallerinin altında &uuml;retim miktarı olacak, &uuml;reticilerin ağır zararlarının yanı sıra fiyatlarda mevsim şartlarının &uuml;st&uuml;nde olmak zorunda kalacaktır. TİM Yaş Sebze Meyve Sekt&ouml;r Y&ouml;netim Kurulu, deprem felaketinden &ouml;t&uuml;r&uuml; ağır tahribat g&ouml;ren Hatay, Adıyaman b&ouml;lgesinden ihracat paketleme evlerine ve seralarda toplama faaliyetlerinde onbinlerce iş&ccedil;i istihdam edildiğini hatırlatarak, Bu şekilde bir nebze yaralara merhem olunmaktadır. İhracatın kısıtlanması sonucu &ccedil;alışamayacak olan işletmeler iş&ccedil;ilerini &ccedil;ıkarmak zorunda kalacak ve ağır yaralarımız daha da ağırlaşacaktır ifadelerine yer verdi. A&ccedil;ıklamada, Yıllarca rakip &uuml;retici &uuml;lkelerden g&uuml;&ccedil;l&uuml;kle elde edilen pazarların bir g&uuml;nde kaybedilmesi s&ouml;z konusudur. Bu pazarların kaybı bir sonraki senenin &uuml;retim planlamasını ciddi şekilde olumsuz etkileyecektir. İhracat kısıtı 14 Nisan&rsquo;da kalksa dahi yabancı zincir marketler başka tedarik&ccedil;i &uuml;lkelerle anlaşmalar yaparak taahh&uuml;t verecektir ve T&uuml;rkiye i&ccedil;in kaybedeceği pazarlara d&ouml;n&uuml;ş&uuml; uzun yıllar alacaktır. Kaldıki rakip &uuml;retici &uuml;lkeler &ouml;zel ve uzun s&uuml;reli anlaşmalar yapmadan &uuml;r&uuml;nlerini vermeyeceklerdir. Bağlayıcı olmak i&ccedil;in durumu fırsata &ccedil;evireceklerdir&ldquo; uyarısında bulunuldu. Yurtdışındaki zincir marketlere verilen taahh&uuml;tlerin T&uuml;rkiye&rsquo;deki ihracat&ccedil;ı ve &uuml;reticilere ağır sorumluluklar y&uuml;klediği hatırlatılan a&ccedil;ıklamada, İhracat izni verildiğinde ihracat yapacak maddi g&uuml;&ccedil;te ihracat&ccedil;ı sayısı ciddi azalacaktır. Sekt&ouml;r ağır tahribat g&ouml;recektir. Ayrıca devam etmeyen ticari faaliyette ticari alacaklar ciddi tahsilat kaybına neden olacaktır denildi. Hali hazırda tahh&uuml;t edilmiş işletmelerde yabancı marketlere hazırlanmış &uuml;r&uuml;nlerin an itibariyle yasak kapsamına girdiği belirtilen a&ccedil;ıklamada, bunun milyon dolarlarla ifade edilen değer kaybı anlamına geldiği kaydedildi. TİM Yaş Sebze Meyve Sekt&ouml;r Y&ouml;netim Kurulu, Acilen bu karardan geri d&ouml;n&uuml;lmelidir. Veya hi&ccedil;bir d&ouml;n&uuml;ş&uuml; yoksa yumuşatılmalıdır. İhracat&ccedil;ı firma bazında kotalı bir satış y&ouml;ntemi sunulmalıdır. Aksi halde geri d&ouml;n&uuml;ş&uuml; olmayan yaralar a&ccedil;ılacaktır uyarısında bulundu. Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracat&ccedil;ıları Birliği (UYMSİB) Y&ouml;netim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Senih Yazgan ise domates ihracatına kısıtlama kararının, &uuml;reticiler, ilgili sekt&ouml;rler ve ihracat&ccedil;ılarla bilgi paylaşılmadan alındığına dikkat &ccedil;ekerek, kararın olası etkilerini &ouml;yle sıraladı: Mevsim olarak geldiğimiz şu g&uuml;nlerde, tek ekim domates &uuml;retiminin aşırı y&uuml;ksek hasat d&ouml;neminde ve mevsimsel olarak havaların da ısınmasıyla domates &uuml;retim miktarlarının &ccedil;oğalacağı bir d&ouml;nemdeyiz. &Uuml;retim artan girdi maliyetlerine bağlı olarak 1 kg domatesin kazan&ccedil;sız yaklaşık 8-10 TL&rsquo;dir. Bu rakama hasat iş&ccedil;iliği, paketleme, nakliye ve diğer girdiler eklendiğinde &uuml;reticilerimizin &uuml;r&uuml;nlerini piyasaya arz edeceği rakamlar ortaya &ccedil;ıkacaktır. Oluşan bu maliyetler karşısında &uuml;reticilerimizi ayakta tutabilecek tek alternatif, &uuml;rettikleri &uuml;r&uuml;n&uuml;n bir b&ouml;l&uuml;m&uuml;n&uuml; ihra&ccedil; etmekten ge&ccedil;tiği bu d&ouml;nemde, ihracatın yasaklanması &uuml;retimden ka&ccedil;ışı hızlandıracaktır. Bunun altına d&uuml;şecek domates fiyatları ve bu kararla ihracat pazarlarının kaybedilmesinin etkisiyle Nisan-Mayıs d&ouml;neminde de &uuml;reticilerin &uuml;r&uuml;n kaybı, bakımsızlık veya seralardaki &uuml;r&uuml;nlerin s&ouml;k&uuml;lmesiyle Nisan ve Mayıs ta da mevsim normallerinin altında &uuml;retim miktarı olacak, &uuml;reticilerin ağır zararlarının yanı sıra fiyatlarda mevsim şartlarının &uuml;st&uuml;nde olmak zorunda kalacaktır dedi. Uzun uğraşlarla kazanılan uluslararası pazarlarda en &ouml;nemli beklentinin tedarik&ccedil;i &uuml;lkelerin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir arzı olduğunu hatırlatan Yazgan, Alınan kararla elde edilen pazarların bir g&uuml;nde kaybedilmesi s&ouml;z konusudur. Kaldı ki &uuml;lkemize rakip olan &uuml;lkeler başta İspanya, Yunanistan, Fas ve Tunus bu pazarlarımıza girdiklerinde tekrar yer alabilmemiz m&uuml;mk&uuml;n olmayacaktır. Bu pazarların kaybı bir sonraki senenin &uuml;retim planlamasını ciddi etkileyecektir. İhracat 14 Nisan&rsquo;da yeniden a&ccedil;ılsa dahi yabancı zincir marketler başka tedarik&ccedil;i &uuml;lkelerle anlaşmalar yaparak taahh&uuml;t verecektir ve T&uuml;rkiye i&ccedil;in d&ouml;n&uuml;ş&uuml; uzun yıllar alacaktır dedi. Yazgan, ya s&ouml;z konusu ihracat yasağından acilen vazge&ccedil;ilmesi ya da firmalara ihracat kapasitesi oranında ihracat kotası konularak &uuml;retici ve elde edilmiş olan pazarların korunması gerektiğini s&ouml;yledi.

"Domates ihracatının kısıtlanması üretimi vurur, fiyatı artırır"

Öne Çıkanlar