Küresel gıda fiyatları 11 aydır aralıksız yükseliyor

İRFAN DONAT - CUMHUR &Ouml;RNEK FAO Gıda Fiyat Endeksi, Nisan ayında aylık bazda y&uuml;zde 1,7 artarken yıllık bazda y&uuml;zde 30.8 y&uuml;kseldi. B&ouml;ylece ge&ccedil;en yıl Nisan ayında 92,4 seviyesinde olan Endeks, 120.9 d&uuml;zeyine &ccedil;ıktı. Endekste en fazla artış şekerde ger&ccedil;ekleşirken, tahıl &uuml;r&uuml;nlerinin fiyatlarındaki tırmanış da devam etti. Yaygın olarak işlem g&ouml;ren gıda &uuml;r&uuml;nlerinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen Endeks, 11 aydır aralık y&uuml;kselişini s&uuml;rd&uuml;r&uuml;yor ve Mayıs 2014 ten bu yana en y&uuml;ksek seviyeye &ccedil;ıktı. Endekste aynı zamanda son 10 yılın en uzun soluklu y&uuml;kselişi yaşanıyor. Endeks en son, Temmuz 2010-Şubat 2011 arasında 8 ay aralıksız y&uuml;kseliş kaydetmişti. Bu arada, Mart ayı i&ccedil;in 118,5 olarak a&ccedil;ıklanan Endeks, 118,9 a revize edildi. FAO nun Tahıl Fiyat Endeksi, Nisan da aylık bazda y&uuml;zde 1,2 artarken, yıllık bazda y&uuml;zde 26 y&uuml;kseldi. Arjantin, Brezilya ve ABD de iklim kaynaklı mahsul koşullarına ilişkin endişeler ve ABD de ekilişlerle ilgili kaygıların etkisiyle mısır fiyatları aylık bazda y&uuml;zde 5,7 y&uuml;kselirken, yıllık bazda da y&uuml;zde 66,7 artırdı. Buğday fiyatları b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;&uuml;de sabit kaldı. &Ouml;te yandan k&uuml;resel pirin&ccedil; fiyatları ise geriledi. Arpa ve sorgum fiyatlarında da kısmi bir gevşeme yaşandı. Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, ana ihracat&ccedil;ı &uuml;lkelerdeki &uuml;retim artışının beklenenden daha az olacağı endişeleriyle artan uluslararası palm yağ fiyatlarının etkisiyle Nisan ayında y&uuml;zde 1.8 arttı. S&ouml;z konusu y&uuml;kselişte soya, kolza tohumu fiyatlarındaki artış da etkili oldu. Ay&ccedil;i&ccedil;ek yağı fiyatında ise sınırlı bir y&uuml;kseliş g&ouml;zlendi. S&uuml;t &Uuml;r&uuml;nleri Fiyat Endeksi, tereyağı, yağsız s&uuml;t tozu ve peynire gelen Asya kaynaklı g&uuml;&ccedil;l&uuml; ithalat talebiyle aylık bazda y&uuml;zde 1,2 y&uuml;kseldi. Et Fiyat Endeksi, Doğu Asya dan gelen yoğun talebin desteklediği b&uuml;y&uuml;kbaş hayvan, k&uuml;&ccedil;&uuml;kbaş ve domuz eti talepleriyle Nisan da y&uuml;zde 1,7 arttı. K&uuml;mes hayvanları et fiyatları ise k&uuml;resel pazarlardaki dengeyi yansıtacak şekilde istikrarını korudu. Şeker Fiyat Endeksi, aylık bazda y&uuml;zde 3,9 artarken, yıllık bazda yaklaşık y&uuml;zde 60 y&uuml;kseldi. Brezilya da şeker hasadının yavaş ilerlemesi ve Fransa da yaşanan don hasarına ilişkin endişeler, k&uuml;resel şeker arzına y&ouml;nelik endişeleri artırıyor. K&Uuml;RESEL TAHIL &Uuml;RETİMİ, KULLANIMI, TİCARETİ VE STOKLARI İ&Ccedil;İN YENİ TAHMİNLER FAO, Tahıl Arz ve Talep &Ouml;zetinde de bir dizi g&uuml;ncellenmeye gitti. 2020 de k&uuml;resel tahıl &uuml;retimi, bir &ouml;nceki yıla g&ouml;re y&uuml;zde 2,1 artışla 2 milyar 767 milyon ton olarak tahmin ediliyor. 2020/21 sezonu i&ccedil;in d&uuml;nya tahıl kullanımı y&uuml;zde 2,7 artışla 2 milyar 783 milyon tona sabitlendi. S&ouml;z konusu artış &ouml;ng&ouml;r&uuml;s&uuml;n&uuml;n temel gerek&ccedil;eleri arasında &Ccedil;in ve ABD nin tahmin edilenden daha fazla yem kullanım talebi g&ouml;steriliyor. FAO, 2021 sezonunun sonunda d&uuml;nya tahıl stokları i&ccedil;in tahminini, &Ccedil;in ve ABD deki mısır stoklarının olası d&uuml;ş&uuml;şleri nedeniyle 805 milyon tona indirdi ve bu da a&ccedil;ılış seviyelerine g&ouml;re y&uuml;zde 2,3 d&uuml;ş&uuml;ş anlamına geliyor. K&uuml;resel tahıl stok-kullanım oranının y&uuml;zde 28,3 ile yedi yılın en d&uuml;ş&uuml;k seviyesinde olması bekleniyor. 2020/21 d&ouml;neminde d&uuml;nya hububat ticaretinin 467 milyon tona ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu da yıllık bazda y&uuml;zde 5,9 luk bir genişleme ile kaba tahıllar, daha sonra pirin&ccedil; ve son olarak buğday i&ccedil;in en hızlı b&uuml;y&uuml;me olarak &ouml;ng&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. FAO, &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki sezonda buğday i&ccedil;in ilk arz ve talep g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;n&uuml; de sundu. 2021/22 de &uuml;retimin 778,8 milyon ton (2020 tahmininden y&uuml;zde 0,5 daha fazla) olacağı &ouml;ng&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. S&ouml;z konusu tahmin, Avrupa Birliği nin &uuml;retiminde beklenen yıllık y&uuml;zde 6 artışla destekleniyor. Yeni sezonda buğday kullanımının y&uuml;zde 0,9 artarak 770 milyon tona &ccedil;ıkması beklenirken, d&uuml;nya buğday stoklarının 2022 de sezon bitimine kadar y&uuml;zde 3,0 b&uuml;y&uuml;yerek 293 milyon tonluk rekor bir seviyeye ulaşacağını &ouml;ng&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Avustralya, Kanada, Rusya Federasyonu ve ABD den azalan sevkiyat beklentileriyle 2020/21 (Temmuz/Haziran) k&uuml;resel buğday ticaretinin yıllık y&uuml;zde 1,8 daralarak 185 milyon tona gerileyeceği tahmin ediliyor. 2021 de k&uuml;resel iri taneli tahıl &uuml;retimine ilişkin erken beklentiler ise Brezilya, &Ccedil;in, Ukrayna ve ABD de beklenen artan ekili alanların yanı sıra AB deki rekoltelerin toparlanmasının da yol a&ccedil;tığı art arda &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; bir b&uuml;y&uuml;me yılına işaret ediyor. G&uuml;ney Afrika ve komşu &uuml;lkelerde de &ouml;nemli &uuml;retim artışları bekleniyor.

Küresel gıda fiyatları 11 aydır aralıksız yükseliyor

FAO Gıda Fiyat Endeksi, aralıksız 11 aydır yükselişini sürdürüyor. Endekste son 10 yılın en uzun soluklu yükselişi yaşanıyor. Yeni tahminler, dünya buğday ve mısır üretiminde büyümeye işaret ediyor.

Öne Çıkanlar