Pandemi sonrası yeşil toparlanma nasıl olacak?

Koronavir&uuml;s&uuml;n ekonomileri can damarından vurmasıyla birlikte neredeyse t&uuml;m &uuml;lkeler hasarların onarımı i&ccedil;in canlandırma paketleri a&ccedil;ıkladılar. Normal zamanda bu boyutlarda bir parasal genişlemeyi meşrulaştırmak m&uuml;mk&uuml;n değilken, ekonominin durma noktasına gelmesiyle h&uuml;k&uuml;metler ve merkez bankaları t&uuml;m siyasi ve ekonomik imkanlarını &ccedil;arkların durmaması i&ccedil;in harekete ge&ccedil;irebildiler. Asıl &ouml;nemli olansa bu genişlemenin nasıl y&ouml;nlendirileceği. Bazı yatırımcılar bu kadar b&uuml;y&uuml;k bir kaynak kullanma meşruiyeti yakalanmışken bunun &lsquo;Yeşil D&ouml;n&uuml;ş&uuml;m&rsquo;&uuml; başlatmak i&ccedil;in kullanılması gerektiğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yor. Haziran ayı başında, Principles for Responsible Investment, Ceres, Investor Group on Climate Change gibi yatırımcı ağlarının da i&ccedil;inde bulunduğu 109 yatırımcı tarafından AB&rsquo;ye bir mektup yazılarak komisyonun yeşil toparlanma planını kabul etmeleri ve &uuml;lkelerin kendi stratejilerini belirlemeleri gerektiği tavsiye edilmişti. Uluslararası Enerji Ajansı da koronavir&uuml;s sonrası temiz enerji yatırımlarının toparlanmada istihdamı destekleyerek &ouml;nemli bir rol oynayabileceğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yor. 2050&rsquo;deki sıfır karbon hedeflerine ulaşmak i&ccedil;inse &ouml;zel sekt&ouml;r ve kamunun beraber hareket ederek b&uuml;y&uuml;k bir &ccedil;aba harcaması gerektiğinin altını &ccedil;iziyorlar. Yeşil Tahviller ile S&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirliğin Finansmanı İklim ve &ccedil;evre projelerinin finansmanı i&ccedil;in ihra&ccedil; edilen yeşil tahvillerin de b&uuml;t&uuml;nsel bir yeşil toparlanmada &ouml;nemli rol oynaması bekleniyor. Climate Bonds Initiative&rsquo;in verilerine g&ouml;re 2019&rsquo;da ihra&ccedil; edilen yeşil tahviller 257 milyar dolar gibi bir b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğe ulaşıyor, 2020 yılında ise bu tahvillerin 350 milyar dolar seviyelerine ulaşacağı tahmin ediliyor. A&ccedil;ıklanan teşvik miktarlarıyla karşılaştırıldığında bu rakam aslında son derece k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir meblağ olarak kalıyor. Serbest ESG fonu y&ouml;neticisi Christopher Wigley ile konuştuğumuzda pandemi s&uuml;recinde 70 milyar dolar b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;nde, koronavir&uuml;s&uuml;n etkileriyle m&uuml;cadeleyi ama&ccedil;layan, tahvil ihracı hesapladıklarını ve ihra&ccedil; edilen bu tahvillerin Uluslararası Sermaye Piyasaları Birliğinin yayınladığı sosyal ve s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir tahvil prensipleriyle %60 uyumluluk i&ccedil;erisinde bulunduğunu ifade etti. &ldquo;Bunun anlamı, sağlanan finansmanın sağlık, &ccedil;evre, s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir altyapı ve istihdam olanakları i&ccedil;in kullanılarak toparlanmayı destekleyeceği&rdquo; diyen Wigley, AB&rsquo;nin yeşil toparlanma stratejisi hakkındaysa &ldquo;&Uuml;lkeler i&ccedil;in iyi bir &ouml;rnek teşkil ediyor ve iyi bir model sunuyor&rdquo; yorumunda bulundu. AB ve Yatırımcılar &Ouml;nc&uuml;l&uuml;ğ&uuml;nde Yeşil D&ouml;n&uuml;ş&uuml;m AB&rsquo;nin yeşil d&ouml;n&uuml;ş&uuml;mdeki &ouml;nc&uuml; rol&uuml; &ouml;zel sekt&ouml;r ve kamu iş birliği ekseninde şekilleniyor. AB ekonomik ve siyasi kaynaklarını direkt olarak kullanmanın yanında, &ouml;zel sekt&ouml;r&uuml;n de &ouml;n&uuml;n&uuml; a&ccedil;acak şekilde, d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m&uuml;n şirketler tarafından desteklenmesini sağlayabilecek bir hukuki &ccedil;er&ccedil;eve oluşturulması &uuml;zerinde yoğunlaşıyor. &Ouml;zel girişimlerin bu d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m&uuml;n bir par&ccedil;ası olmasındaysa yatırımcılar ve hissedarların da uzun vadeli s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir hedefleri d&uuml;ş&uuml;nerek aldıkları pozisyonlar &ouml;nem kazanıyor. Hissedarlar ile yatırımcıların rol&uuml; ve pandemi sonrası yeşil d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m konularında sorularımızı cevaplayan Birleşmiş Milletler &Ccedil;evre Programı Finans İnisiyatifi Başkanı Eric Usher ise hissedarların bu d&ouml;n&uuml;ş&uuml;mde &ouml;nemli bir rol oynayacağını d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yor. &ldquo;Tabi ki de hissedarların ve yatırımcıların bu d&ouml;n&uuml;ş&uuml;mde &ouml;nemli bir rol&uuml; var&rdquo; diyen Usher, &ldquo;&Ccedil;eşitli gruplar veya tekil yatırımcılar tarafından yapılan a&ccedil;ıklamalarda pandemi sonrası toparlanmaya yapılan vurgu genellikle ekonomiyi yeni bir felakete s&uuml;r&uuml;klemeyecek s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir bir toparlanma istendiği y&ouml;n&uuml;nde&rdquo; diye ekliyor. Ne kadar &ccedil;ok yeşil toparlanma hakkında konuşulsa da, Usher canlandırma paketlerinin ne kadarlık bir kısmının s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir yatırımlar i&ccedil;in kullanılacağının &ouml;l&ccedil;&uuml;lmesinin zor bir g&ouml;rev olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yor. Şu ana kadar a&ccedil;ıklanan desteklerin b&uuml;y&uuml;k b&ouml;l&uuml;m&uuml;n&uuml;n piyasaların devamlılığı i&ccedil;in devreye sokulduğunu s&ouml;yleyen Usher, &ldquo;Desteklerin ne kadarının piyasaların a&ccedil;ık tutulması i&ccedil;in kullanılacağı, ne kadarının s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir ve uzun vadeli hedefler i&ccedil;in kullanılacağını ayırmanın &ccedil;ok g&uuml;&ccedil;&rdquo; olduğunun altını &ccedil;iziyor. S&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir Altyapının Kurulumu ve İstihdam Olanakları UEA Başkanı Fatih Birol ajansın sitesinde yayınladığı bir yazısında, enerji sekt&ouml;r&uuml;nde g&uuml;neş ve r&uuml;zg&acirc;r gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılacak altyapı yatırımlarıyla istihdam olanakları sağlanabileceğini belirtiyor. &ldquo;Karbon salınımını azaltarak ekonomik b&uuml;y&uuml;me yakalamak ger&ccedil;ek&ccedil;i&rdquo; diyen Birol bunun &ccedil;ok uzun zamandan beri yaşandığını ve &ouml;rnek teşkil ettiğini s&ouml;yl&uuml;yor. UNEPFI Başkanı Eric Usher ise yeşil toparlanmanın beklenildiği kadar b&uuml;y&uuml;k bir istihdam yaratamayabileceğini belirtiyor. Beklentilerin ikinci d&uuml;nya savaşı sonrası toparlanma ile koronavir&uuml;s sonrası toparlanma arasında bir paralellik kurulması sonucu şekillendiğini belirten Usher, &ldquo;İkinci d&uuml;nya savaşı sonrasında sıfırdan bir altyapı kuruldu, şu an ise halihazırda kurulu ve &ccedil;evre dostu olmayan bir altyapıya sahibiz, bunu yıkmak elbette daha zor olacaktır&rdquo; dedi. Erol Oytun ERCAN

Pandemi sonrası yeşil toparlanma nasıl olacak?

Yeşil tahviller, yatırımcı gruplarının rolü ve istihdam olanakları yeşil toparlanmayı nasıl şekillendirecek? Yeşil toparlanma fikri gerçeklerle örtüşüyor mu?

Öne Çıkanlar