Tsunami uyarısı için 6 milyon euro bütçeli çalışma

Avrupa ve T&uuml;rkiye kıyılarında deniz tabanındaki olası depremi ve tsunamiyi tespit edecek erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi ve &ouml;nlem alınması i&ccedil;in 6 milyon euro b&uuml;t&ccedil;eli Avrupa projesi başladı. ASTARTE isimli projeyle Avrupa, Japonya ve Amerika dan y&uuml;zlerce bilim insanı, İspanya da Balear Adaları, Portekiz de Sines limanı, Cezayir de Tangier kıyıları, Fransa da Nice kenti kıyıları, İtalya da Siracuza, Norve&ccedil; te Lingen Fiyordu, T&uuml;rkiye de ise Haydarpaşa Limanı ve G&uuml;ll&uuml;k K&ouml;rfezi nde bilimsel araştırmalar y&uuml;r&uuml;tecek.UNESCO Kuzey Doğu Atlantik ve Akdeniz Tsunami Uyarı Sistemi Başkanı Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yal&ccedil;ıner, tsunami &ccedil;alışmalarına ilişkin AA muhabirine bilgi verdi. 2004 mega-tsunamisinin d&uuml;nya &ccedil;apında operasyonel erken uyarı sistemlerine duyulan ihtiyacı ortaya &ccedil;ıkardığını anlatan Yal&ccedil;ıner, bu durumun UNESCO yu d&uuml;nya okyanusları ve denizlerinde tsunami uyarı merkezlerinin geliştirilmesi y&ouml;n&uuml;nde &ccedil;alışmaya y&ouml;nlendirdiğini s&ouml;yledi. Ge&ccedil;en ay imzaları atılan ve bu ay &ccedil;alışmalarına başlayan Avrupa Birliği &Ccedil;er&ccedil;eve Programları tarafından desteklenen ASTARTE projesinin amacının, Avrupa da &ouml;zellikle Kuzey Doğu Atlantik ve Akdeniz in t&uuml;m kıyılarında tsunami riskini tespit etmek olduğunu anlatan Yal&ccedil;ıner, ş&ouml;yle konuştu: Afetler sonrasında yardım ve kurtarma &ccedil;alışmalarında en &ouml;nemli nokta limanlar, havaalanları ve yaşamsal altyapının dayanıklılığıdır. Bu nedenledir ki limanların b&ouml;ylesi zamanlarda hizmetini aksatmaması gereklidir. Bunu d&uuml;ş&uuml;nerek Marmara da &ouml;nemli bir ulaşım merkezi olan Haydarpaşa Limanı da projeye test alanı olarak dahil edildi. Bunun yanında Ege deki Santorini Adası nda oluşan tsunamilerin tarihte Didim ve G&uuml;ll&uuml;k k&ouml;rfezlerine etkileri dikkate alınarak G&uuml;ll&uuml;k K&ouml;rfezi de proje &ccedil;alışmalarına dahil edildi. B&ouml;ylece tsunamilerin balık &ccedil;iftlikleri gibi denizdeki &uuml;retim tesislerine etkileri de araştırılacak ve bunun da &ouml;nceden incelenmemiş bir konu olması nedeniyle projeye &ouml;zg&uuml;n başka bir nitelik daha kazandırıldı. -Sim&uuml;lasyonlar oluşturulacakProje kapsamında Avrupa yı etkileyebilecek tsunamilerin oluşum mekanizmalarının da araştırılacağına, projede se&ccedil;ilen test alanlarına gelebilecek tsunami etkilerinin saptanacağına işaret eden Yal&ccedil;ıner, b&ouml;ylece tsunami oluşturabilecek b&ouml;lgelerin doğru tahmin edilmesi i&ccedil;in ger&ccedil;ek zamanlı, birbiriyle etkileşimli algoritmalar geliştirileceğini belirtti.Prof. Dr. Yal&ccedil;ıner, projeye ilişkin şu bilgileri verdi: Tsunaminin oluşması, hareketi, kıyılara ilerlemesi, k&ouml;rfez, koy ve limanlardaki hareketleri, kıyılarda yaratacağı y&uuml;kselmeler, tsunami simulasyonları i&ccedil;in kullanılan sayısal modeller, kıyılarda, sığ sularda yaratacağı akıntıların s&uuml;r&uuml;kleme g&uuml;c&uuml;, su d&uuml;zeyi y&uuml;kselmeleri, yapı &ouml;zelliklerine bağlı olarak oluşacak hasar d&uuml;zeylerini hesaplamak i&ccedil;in yeni sayısal modeller geliştirilecek, standartlaştırılacak ve uygulamaya koyulacak. Bu &ccedil;alışmalara paralel olarak test alanlarındaki b&ouml;lgesel, yerel otoriteler ve paydaşların katılımı da sağlanacak. Projenin &ouml;nemli diğer &ouml;zelliği de sosyal altyapının irdelenmesi ve sosyal dayanıklılığın artırılması olarak belirlendi. Kısaca tsunamiye karşı sakınma &ouml;nlemlerini geliştirmeyi ve olası bir felakette can ve mal kaybını en aza indirmeyi istiyoruz. Projenin ortaklarının Portekiz, T&uuml;rkiye, Fransa, İtalya, İspanya, Yunanistan, Almanya, Norve&ccedil;, İrlanda, İngiltere, Danimarka, Rusya ve Fas olduğunu, bunların dışında Amerika ve Japonya dan &uuml;niversite ve enstit&uuml;lerin de projede yer aldığını belirten Yal&ccedil;ıner, proje b&uuml;t&ccedil;esinin de 6 milyon euro olduğunu bildirdi. Yal&ccedil;ıner, projeye T&uuml;rkiye den ODT&Uuml; İnşaat M&uuml;hendisliği, M&uuml;hendislik Bilimleri, Psikoloji, Sosyoloji ve Maden M&uuml;hendisliği B&ouml;l&uuml;m&uuml;nden &ouml;ğretim &uuml;yeleri ve Boğazi&ccedil;i &Uuml;niversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstit&uuml;s&uuml; &uuml;n iki ortak olarak katıldığını s&ouml;zlerine ekledi.

Tsunami uyarısı için 6 milyon euro bütçeli çalışma

Avrupa ve Türkiye kıyılarında deniz tabanındaki olası depremi ve tsunamiyi tespit edecek erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi ve önlem alınması için 6 milyon euro bütçeli Avrupa projesi başladı

Öne Çıkanlar