2024'te yurt içi piyasalarda rekor var, yabancı yok
-
BIST 100 endeksi 2024 yılında TL bazında 11 bin puanın üzerini test ederek yeni rekora imza attı. Türkiye'nin gösterge tahvil faizinde normalleşme eğilimi 2024'ün önemli bölümünde etkili olurken, risk primi de düşüş ivmesi içine girdi. 2024'te borsada yabancı ilgisinin ise sınırlı kaldığı izlendi. Yabancı yatırımcı daha çok carry trade tarafına odaklandı.
Yurt içi piyasalarda sıkı parasal duruşun etkisini hissettirdiği 2024 yılında küresel gelişmelerden, not artışlarına kadar birçok tema öne çıktı.
Bu temaların farklı dönemlerde finansal piyasalarda etkileri olurken, BIST 100 endeksi de TL bazında rekor kaydettiği bir yılı geride bıraktı. Yıla 7 bin 500 puan seviyelerinden başlayan BIST 100 endeksi yılın ilk yarısında genel olarak bir yükseliş eğilimi yaşadı. Bu yükseliş eğiliminin sonucunda endeks ilk kez Mayıs ayında 11 bin puanın üzerini test etti. Temmuz ayında da Mayıs ayında gördüğü zirveyi güncelleyerek yeni rekora uzandı.
Bu dönemde ABD’de açıklanan veriler sonrasında Fed’in indirim patikasına yöneleceği yönündeki küresel beklentilerin olumlu etkilerinin yansıması görüldü. Yapı Kredi’nin yabancı bir bankaya satılacağı gibi tekil haber akışları da endeksteki hareketi destekledi. Yapı Kredi’nin satışı konusu yılın farklı zamanlarında endeks fiyatlamasına yansırken, son açıklamayla satış iddiaları reddedildi.
Yılın ikinci yarısından sonra ise işler tersine döndü. Özellikle politika faizindeki yükseliş ile para piyasası fonları gibi görece risksiz enstrümanların yatırımcıları enflasyona karşı yeterince koruması riskli varlıklardan çıkışları hızlandırdı. Ağustos’ta önce globaldeki resesyon endişeleri ardından ise jeopolitik gerginliklerin artarak devam etmesi BİST’in ilk yarıdaki yükselişini gölgeledi.
Gösterge tahvil faiz tarafında yılın ilk çeyreğinin ardından normalleşme çabası öne çıktı. 2 yıllık tahvil faizi yüzde 43 seviyesi etrafında işlem gördü.
Risk priminde gerileme
Yurt içi piyasa göstergeleri açısından dikkat çekici hareket risk primi tarafından geldi. 2023 yılının ilk yarısında 700 baz puana dayanan 5 yıllık kredi temerrüt takası (CDS) 2024 yılının tamamında genel olarak düşüş ivmesindeydi. Yılın son bölümünde risk primi 250 baz puan altını test ederek dört yılın en düşük seviyesine geldi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, risk priminin gerilemesinin hem kamunun hem de özel sektörün borçlanma maliyetlerini düşürdüğünü ifade etti.
Yabancı borsadan çıktı
2024 yılının tamamında yabancı yatırımcıların Türkiye’deki yatırım tercihi daha çok tahvillerden ve carry trade işlemlerinden yana oldu.
Özellikle yerel seçimlerin ardından tahvil girişlerinde hızlanma dikkat çekti. Sadece Mayıs ayında 6,6 milyar dolarlık giriş görüldü. Yılın tamamına bakıldığında ise tahvillerde toplam giriş 10,5 milyar dolara ulaştı.
Carry trade tarafına bakıldığında ise zaman zaman çıkışlar olsa da yılın tamamında bu işlemlerin devam ettiği görüldü. Birikimli carry trade girişi 24 milyar doların üzerine çıktı.
Borsa tarafında ise tahvil ve carry trade işlemlerinin aksine çıkış yaşandı. Yılın tamamında borsadan yabancı çıkışı yaklaşık 2,2 milyar dolar olarak kaydedildi. Yabancı takas oranı 2024’te yüzde 40’ın altında kaldı.
Halka arzlarda önceki döneme göre gerileme
Piyasa koşulları ve yatırımcı ilgisi halka arzlarla ilgili ivmenin de önceki yıllara kıyasla yavaşladığına işaret etti.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) verilerine göre, 2023 yılında 56 yeni şirket halka açıldı. 2024 yılında ise bu sayı 33’te kaldı. Halka arzlarda yılın sonlarına doğru bir hızlanma dikkat çekti. SPK bülteninde yılın sonlarına doğru yeni başvurular görülmeye başlandı.
BIST 50’de açığa satış yasağı kaldırıldı
Yabancı yatırımcı ilgisi açısından kritik önemdeki gelişmelerden biri olan açığa satışta da önemli bir karar alındı.
SPK, Aralık ayında aldığı kararla BIST 50 endeksindeki hisseler için açığa satış yasağını kaldırma kararı aldı. SPK, açığa satış yasağını 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan depremlerin sonrasında getirmişti.
Açığa satışla birlikte günlük marj gibi konularda yurt içi piyasalarda takip edilen başlıklardan biri oldu. Bloomberg’e konuşan SPK Başkanı Ömer Gönül, borsada yüzde 10 olan günlük işlem marjını değiştirmeye yönelik bir çalışmanın gündemlerinde olmadığını söyledi.
Para piyasası fonlarına DİBS şartı
SPK yatırım fonlarına ilişkin rehberde yaptığı değişikliklerde para piyasası fonlarının portföyünün asgari yüzde 10'una devlet iç borçlanma senetlerinde yatırım düzenlemesi getirdi.
Para piyasası fonları tarafından bu sınırlamaya 28 Şubat 2025 tarihine kadar uyum sağlanmasının zorunlu olduğu belirtildi.
Para piyasasının toplam fon büyüklüğü son verilere göre yaklaşık 1,1 trilyon TL civarında. Uygulamayla devlet iç borçlanma senetlerine 110 milyar TL'lik DİBS talebi olacağı öngörüldü.