5 soruda 2015'te petrol piyasası

Petrol fiyatlarındaki d&uuml;ş&uuml;ş 2014 te t&uuml;m jeopolitik hesapları alt &uuml;st etti. Bu durumdan kimin toparlanarak 2015 te yeniden egemen olacağı sorusu ise belirsizliğini koruyor. OPEC, Vladimir Putin veya ABD li kaya gazı petrol&uuml; &uuml;reticileri mi &uuml;st&uuml;n gelecek? D&uuml;nya genelindeki g&ouml;sterge petrol fiyatı bu yıl y&uuml;zde 49 d&uuml;şt&uuml;. Fiyatların s&uuml;ratle toparlanmasını bekleyenler hayal kırıklığı yaşayabilir. Zira d&uuml;nya genelinde t&uuml;ketim artışı 2009 dan bu yana en d&uuml;ş&uuml;k seviyeye gerilerken, ABD li şirketler 1980 den bu yana en y&uuml;ksek &uuml;retimi ger&ccedil;ekleştirdiler. &Ouml;te yandan Petrol İhracat&ccedil;ısı &Uuml;lkeler &Ouml;rg&uuml;t&uuml; (OPEC) de kendi i&ccedil;inde bir fiyat savaşı yaşıyor. İşte 2015 te petrol piyasası i&ccedil;in &ouml;ne &ccedil;ıkan 5 soru: 1. OPEC birlikte kalabilecek mi? T&uuml;m d&uuml;nyadaki petrol &uuml;retiminin y&uuml;zde 40 ını yapan gruptan farklı sesler &ccedil;ıkmaya başladı. &Ouml;zellikle Kasım ayında Suudi Arabistan ın &ouml;nderliğinde alınan &uuml;retim seviyesini sabit bırakma kararı ve fiyatların iki &uuml;lke dışında t&uuml;m &uuml;yelerin b&uuml;t&ccedil;elerini dengelemek i&ccedil;in ihtiyacı olan seviyeden d&uuml;ş&uuml;k olması endişeleri artırıyor. Citigroup a g&ouml;re &ouml;rg&uuml;t&uuml;n en b&uuml;y&uuml;k &uuml;yesi Suudi Arabistan d&uuml;ş&uuml;k fiyatlarla başa &ccedil;ıkabilecek rezervlere sahip ancak bu durum OPEC in bir&ccedil;ok &uuml;yesi i&ccedil;in olduk&ccedil;a maliyetli olabilir. OPEC in talep tahminin 12 yılın en d&uuml;ş&uuml;k seviyesinde olduğunu ve hali hazırdaki &uuml;retim hedefinin g&uuml;nl&uuml;k 1 milyon varil &uuml;st&uuml;nde olduğunu da hatırlamak gerekiyor. 2. K&uuml;resel talep toparlanacak mı? Avrupa ve Asya da ekonomik b&uuml;y&uuml;me noktasında yaşanan sıkıntılar petrol talebini azalttı ve fiyatların ayı piyasasına girmesine neden oldu. Citigroup ve Goldman Sachs, d&uuml;ş&uuml;k fiyatların piyasayı hareketlendirebileceği tahmininde bulunuyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) petrol t&uuml;ketiminin 2014 teki g&uuml;nl&uuml;k 700.00 varilden 2015 te 900 bin varile &ccedil;ıkmasını bekliyor. ABD başta olmak &uuml;zere farklı yakıt t&uuml;keten ara&ccedil;ların bir&ccedil;ok &uuml;lkede yaygınlaşması da talebin ciddi bir artış g&ouml;stermeyeceğine işaret ediyor. Nasdaq enerji analisti Tamar Essner de verimli ara&ccedil; kullananların d&uuml;ş&uuml;k fiyatlar nedeniyle geri gelmeyeceğini ve yakın zamanda talepte ciddi bir artış olmayacağını d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yor. 3. Siyasi istikrarsızlık &uuml;retimi aksatacak mı? Haziran ayında Ukrayna da gerilimin tırmanması ve Irak ta IŞİD militanlarının Bağdat ı tehdit etmesi, analistlerin petrol fiyatlarının varil başına 114 doların ne kadar &uuml;st&uuml;ne &ccedil;ıkabileceğini d&uuml;ş&uuml;nmelerine neden olmuştu. Ancak şu an &ccedil;ok farklı bir soru ile karşı karşıyayız, o da 60 dolarlık petrol&uuml;n hali hazırda istikrarsız &uuml;lkeleri nasıl etkileyeceği. Enflasyon ve sermaye &ccedil;ıkışı ile sıkıntı yaşayan Venezuela nın sorunlarına, yatırımcıların iflas riskini değerlendirmeleri ile artan faiz oranları da eklendi. Libya da &ccedil;atışmaların azaldığı Nisan ve Ekim arasında &uuml;retim 3 kat artarken, Kasım da yeniden y&uuml;zde 32 geriledi. Irak taki &uuml;retim ise, merkezi h&uuml;k&uuml;metin K&uuml;rt B&ouml;lgesel Y&ouml;netimi ile daha fazla petrol satışı i&ccedil;in anlaşmasının ardından, 13 yılın en y&uuml;ksek seviyesine &ccedil;ıktı. Eğer İran yaptırımların azaltılması karşılığında n&uuml;kleer programını d&uuml;zenlemeyi kabul ederse, petrol bakanlığının 9 Aralık ta a&ccedil;ıkladığı &uuml;zere &uuml;retimi iki katına &ccedil;ıkarmayı planlıyor. Rusya ise Kırım ı ilhakı nedeniyle Avrupa Birliği ve ABD tarafından uygulanan yaptırımların &uuml;zerine en &ouml;nemli gelir kaynağı olan petrolde fiyatların sert d&uuml;şmesi ile iyice sarsıldı. Moskova nın 2015 te resesyona girmesine neredeyse kesin g&ouml;z&uuml;yle bakılırken, rubledeki d&uuml;ş&uuml;ş ve enflasyondaki olası artış endişeleri artırıyor. 4. Petrol fiyatları T&uuml;rkiye yi nasıl etkileyecek? Analistler petrol fiyatlarındaki d&uuml;ş&uuml;ş&uuml;n, enerjide dışa bağımlı olan T&uuml;rkiye yi genel anlamda olumlu etkileyeceğini belirtirken, en &ouml;nemli etkinin cari a&ccedil;ık ve enflasyon alanında olacağı ifade ediliyor. IEA Başekonomisti Fatih Birol, petrol fiyatlarındaki d&uuml;ş&uuml;şten T&uuml;rkiye nin olumlu y&ouml;nde etkileneceğini belirterek Bunun hem T&uuml;rkiye deki cari a&ccedil;ığa olumlu bir etkisi olacak, hem de d&uuml;nyadaki T&uuml;rkiye gibi petrol ve doğalgaz ithal eden &uuml;lkelerin cari a&ccedil;ığını olumlu bir seviyeye getirecek. T&uuml;rkiye i&ccedil;in bu, hem petrol fiyatlarının d&uuml;şmesi hem de petrole endeksli olan doğalgaz ithalatında da bir rahatlama, d&uuml;ş&uuml;ş getirecek diye konuştu. Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ise petrol fiyatlarında her 10 dolarlık d&uuml;ş&uuml;ş&uuml;n enflasyona etkisinin yarım puan olduğunu belirterek, Petrol gelecek yıl 102 dolar değil de 72 dolar olursa bu enflasyonun beklediğimizden 1,5 puan daha aşağıda oluşmasını sağlar a&ccedil;ıklamalarını yapmıştı. Petrol fiyatlarında g&ouml;r&uuml;len d&uuml;ş&uuml;ş&uuml;n T&uuml;rkiye ye &ccedil;ok y&ouml;nl&uuml; faydaları olduğunu belirten Babacan, Petrol fiyatları 10 dolar d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;nde bizim cari a&ccedil;ığımız milli gelire oranla yarım puan d&uuml;ş&uuml;yor, Cari a&ccedil;ık a&ccedil;ısından yaklaşık 4,4 milyar dolarlık tasarrufumuz var bu işten diye konuştu. Bu konuda benzer bir a&ccedil;ıklama da Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ten gelmişti. Şimşek Petrol fiyatlarındaki 10 dolarlık d&uuml;ş&uuml;ş T&uuml;rkiye nin cari a&ccedil;ığını neredeyse 5 milyar dolara kadar daraltabiliyor. Dolayısıyla petrol, doğalgaz fiyatlarının d&uuml;şmesi, bizim cari a&ccedil;ığımızı, orta-uzun vadeli ekonomi g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;m&uuml;z&uuml; olumlu etkileyecek dedi. 5. ABD deki kaya gazı devrimi nasıl etkilenecek? Traderlar ve analistler Suudi Arabistan ın fiyatların d&uuml;şmesine izin vermesini giderleri daha fazla olan ABD li kaya gazı petrol&uuml; &uuml;reticilerine bir meydan okuma olarak yorumlamışlardı. Amerika daki bir&ccedil;ok petrol şirketi &uuml;retim hedeflerini azalttı. ABD Enerji Enformasyon Kurumu da &uuml;retim tahminini d&uuml;ş&uuml;rd&uuml;. Enerji şirketleri ABD hisse senedi piyasalarındaki en ciddi kayıpları yaşarken, bu sorunun sı&ccedil;rama etkisi yapabileceğine ilişkin endişeler var.

5 soruda 2015'te petrol piyasası

Petrol fiyatlarında yıl ortasından itibaren yaşanan sert düşüş, tüm gözleri bu alana çevirmişti. Bu durumun 2015'te de sürmesi bekleniyor

Öne Çıkanlar