ABD ekonomisinde 'borç limiti' gerilimi

ABD &uuml;lke tarihinde bir&ccedil;ok kez sorun haline gelen bor&ccedil; limiti konusu, yeni yılda ABD Kongresinin g&uuml;ndem başlıkları arasında ilk sıralarda yer alıyor. ABD de federal h&uuml;k&uuml;metin bor&ccedil;lanabileceği maksimum tutarı belirleyen bor&ccedil; limiti, &uuml;lkenin borcunun 36,1 trilyon dolara ulaştığı d&ouml;nemde ABD ekonomisi i&ccedil;in &ouml;nemli bir risk oluşturuyor. Bor&ccedil; limiti konusunda Kongrede yeni bir anlaşmaya varılamaması halinde ABD nin temerr&uuml;de d&uuml;şme riski bulunuyor. Bu durumun k&uuml;resel piyasalarda dalgalanmalara, ABD nin kredi notunda d&uuml;ş&uuml;şlere ve ekonomide belirsizliklere yol a&ccedil;abileceğinden endişe ediliyor. Bor&ccedil; limiti yeniden y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe girdi ABD de Demokratlar ile Cumhuriyet&ccedil;iler arasında &ccedil;ekişmeli ge&ccedil;en m&uuml;zakerelerin ardından 2023 te y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe giren bor&ccedil; limitinin askıya alınmasını &ouml;ng&ouml;ren d&uuml;zenlemede belirtilen s&uuml;re doldu. B&ouml;ylece bor&ccedil; limiti, 1 Ocak itibarıyla yeniden y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe girdi. Beyaz Saray daki g&ouml;revini 20 Ocak ta devralacak ABD nin se&ccedil;ilmiş başkanı Donald Trump, 2025 e bor&ccedil; limiti endişesini ortadan kaldırarak başlamak istese de bu girişiminde başarılı olamadı. Bor&ccedil; limitinin kendi g&uuml;ndemini etkilemesine izin vermek istemeyen Trump ın ABD Kongresinde ge&ccedil;en ay kabul edilen ge&ccedil;ici b&uuml;t&ccedil;e tasarısına bor&ccedil; limitine ilişkin bir d&uuml;zenlemeyi de ekleme talebi ger&ccedil;ekleşmedi. Cumhuriyet&ccedil;iler ve Demokratlar, h&uuml;k&uuml;mete mart ayına kadar finansman sağlayarak kapanmasını &ouml;nleyen ge&ccedil;ici b&uuml;t&ccedil;e &uuml;zerinde ancak anlaşabildi. Yellen, ABD Kongresini harekete ge&ccedil;meye &ccedil;ağırdı ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, ge&ccedil;en hafta bor&ccedil; limitine ilişkin Kongreye uyarı niteliğinde bir mektup g&ouml;nderdi. ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson a y&ouml;nelik kaleme alınan mektupta Yellen, &uuml;lkenin tam g&uuml;ven ve itibarının korunması i&ccedil;in bor&ccedil; limiti konusunda Kongreyi harekete ge&ccedil;meye &ccedil;ağırdı. Yellen, 2 Ocak ta yeni bor&ccedil; limitinin bir &ouml;nceki g&uuml;n&uuml;n sonunda yasal limite tabi &ouml;denmemiş bor&ccedil; miktarı olarak belirleneceğini belirtti. Yeni limite Ocak ayı ortasında ulaşılması bekleniyor &Ouml;denmemiş bor&ccedil; tutarında yaklaşık 54 milyar dolarlık d&uuml;ş&uuml;ş beklendiğini ifade eden Yellen, bunun b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;&uuml;de Medicare &ouml;demeleriyle ilişkili bir federal g&uuml;ven fonu tarafından tutulan belirli menkul kıymetlerin planlanan &ouml;demesinden kaynaklanacağını kaydetti. Yellen, bu nedenle borcun ge&ccedil;ici olarak azalmasıyla Hazine nin 2 Ocak itibarıyla olağan&uuml;st&uuml; &ouml;nlemler almaya başlamasına gerek kalmasının beklenmediğini belirterek, Hazine, şu anda yeni limite 14-23 Ocak tarihlerinde ulaşılacağını &ouml;ng&ouml;r&uuml;yor ve bu tarihte Hazinenin olağan&uuml;st&uuml; &ouml;nlemler almaya başlaması gerekecektir ifadesini kullandı. Trump, bor&ccedil; limitinin kendi &ouml;nemine kalmasından rahatsız ABD nin se&ccedil;ilmiş başkanı Trump, hafta sonu Truth Social hesabından yaptığı paylaşımda, bor&ccedil; limiti konusunda eski Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy ye y&uuml;klendi. İyi bir adam ve arkadaşı olarak nitelendirdiği McCarthy yi 2023 te bor&ccedil; tavanının 1 Ocak 2025 e kadar askıya alınması y&ouml;n&uuml;nde oy kullandıkları i&ccedil;in eleştiren Trump, bunun yıllardır alınan en aptalca siyasi kararlardan biri olarak tarihe ge&ccedil;eceğini ifade etti. Trump, bor&ccedil; limitine ilişkin, Bu, Biden ın sorunuydu, bizim değil. Şimdi bizim sorunumuz haline geliyor değerlendirmesinde bulundu. En son 2023 te bor&ccedil; limiti kriziyle karşı karşıya kalınmıştı ABD de federal h&uuml;k&uuml;metin 2023 &uuml;n başlarında 31,4 trilyon dolarlık bor&ccedil; sınırına ulaşması, bor&ccedil; limiti krizine neden olmuştu. ABD Hazine Bakanlığı, &uuml;lkenin temerr&uuml;de d&uuml;şmesini &ouml;nlemek i&ccedil;in o d&ouml;nemde bazı olağan&uuml;st&uuml; &ouml;nlemleri devreye sokmuştu. Bu kapsamda Kamu Hizmeti Emekli ve Engelliler Fonu ile Posta Hizmeti Emekli Sağlık Yardımları Fonu na y&ouml;nelik yeni yatırımlar, bir s&uuml;reliğine askıya alınmıştı. Ayrıca, Federal &Ccedil;alışan Emeklilik Sistemi nin bir par&ccedil;ası olan Tasarruf Fonu nun Devlet Menkul Kıymet Yatırım Fonu na tam olarak yatırım yapılamamıştı. Cumhuriyet&ccedil;iler ile Demokratlar arasında aylarca s&uuml;ren &ccedil;ekişmeli m&uuml;zakerelerin ardından Kongre, Haziran 2023 te bazı harcamaları sınırlandıran ve bor&ccedil; limitini 1 Ocak 2025 e kadar askıya alan yasayı ge&ccedil;irmişti. Bor&ccedil; limiti nedir? ABD de ilk kez 1917 de uygulanmaya başlanan bor&ccedil; tavanı olarak da adlandırılan bor&ccedil; limiti, ABD h&uuml;k&uuml;metinin bor&ccedil;larını &ouml;demek i&ccedil;in &ouml;d&uuml;n&ccedil; alabileceği para miktarının &uuml;st sınırı anlamına geliyor. Kongre, her yıl altyapıya yapılan h&uuml;k&uuml;met harcamalarını, sosyal g&uuml;venlik gibi programları ve federal &ccedil;alışanlar i&ccedil;in maaşları i&ccedil;eren b&uuml;t&ccedil;eyi onaylıyor. T&uuml;m bu harcamalar i&ccedil;in vatandaşlarından vergi de alan h&uuml;k&uuml;met, yıllardır elde ettiği gelirden daha fazlasını harcıyor ve federal b&uuml;t&ccedil;e a&ccedil;ığını artırıyor. H&uuml;k&uuml;metin, Kongrenin halihazırda onayladığı &ouml;demelere devam edebilmesi i&ccedil;in bor&ccedil; para alması gerekiyor. Bor&ccedil; limiti ise ABD h&uuml;k&uuml;metinin faturalarını &ouml;demek i&ccedil;in alabileceği borcu sınırlandırıyor. ABD Kongresinin yasayla belirlediği limite ulaşılıncaya kadar ABD Hazinesi, bor&ccedil;lanma yetkisine sahip bulunuyor. Bor&ccedil; limitine ulaşılırsa ne olur? Bor&ccedil; limitine ulaşılması halinde federal h&uuml;k&uuml;met bor&ccedil; miktarını artıramıyor. Bu nedenle sadece elindeki nakdi ve gelen gelirleri harcayabiliyor. Limitin artırılması i&ccedil;in Kongreden yasa ge&ccedil;irilerek izin alınması gerekiyor. Kongre, bor&ccedil; limitiyle ilgili bir kararla karşı karşıya kaldığında bor&ccedil; limitini artırmayı veya belirli bir s&uuml;re i&ccedil;in askıya almayı se&ccedil;ebiliyor. ABD Hazinesi ise bu s&uuml;re&ccedil;te h&uuml;k&uuml;metin mali y&uuml;k&uuml;ml&uuml;l&uuml;klerini yerine getirmesine devam edebilmesi amacıyla bazı olağan&uuml;st&uuml; &ouml;nlemler alabiliyor. Bu &ouml;nlemler, &ccedil;eşitli devlet hesaplarına ihra&ccedil; edilen ABD Hazine tahvillerinin miktarını ge&ccedil;ici olarak azaltan muhasebe tekniklerini i&ccedil;eriyor. Bu kapsamda emeklilik fonları gibi fonlara yeni yatırımlar askıya alınabiliyor veya menkul kıymetlerin sahibine vadesinden &ouml;nce geri &ouml;deme yapılıyor. Olağan&uuml;st&uuml; &ouml;nlemler, h&uuml;k&uuml;mete sadece zaman kazandırıyor ancak bor&ccedil; limitine ulaşmayı engelleyecek kadar b&uuml;y&uuml;k uygulamaları i&ccedil;ermiyor. Kongre, bor&ccedil; limitini y&uuml;kseltmedik&ccedil;e bu olağan&uuml;st&uuml; &ouml;nlemler, sınırlı bir s&uuml;re i&ccedil;in yeterli nakit sağlıyor. Bor&ccedil; limitinin artırılmaması ve olağan&uuml;st&uuml; &ouml;nlemler olarak bilinen bir dizi nakit tasarruf aracının t&uuml;kenmesi halinde ABD Hazinesi, yeni bor&ccedil;lanma yapamayacağı i&ccedil;in harcamalarını ger&ccedil;ekleştirememe sıkıntısı yaşıyor. T&uuml;m y&uuml;k&uuml;ml&uuml;l&uuml;klerini yerine getiremeyen Hazine, hangi &ouml;demeleri yapacağını se&ccedil;mek zorunda kalıyor. ABD nin bor&ccedil;larının geri &ouml;demesi de sıkıntıya girerken &uuml;lkenin mali y&uuml;k&uuml;ml&uuml;l&uuml;klerini yerine getirememesi durumda temerr&uuml;de d&uuml;şmesi s&ouml;z konusu oluyor. Bor&ccedil; limitini artırmak daha fazla harcamaya izin verir mi? Bor&ccedil; limitinin artırılması, h&uuml;k&uuml;mete harcamaları Kongrenin onayladığı seviyenin &uuml;zerine &ccedil;ıkarma yetkisi vermiyor. Bu durum, sadece h&uuml;k&uuml;metin vatandaşlara ve tahvil sahiplerine karşı mevcut y&uuml;k&uuml;ml&uuml;l&uuml;klerini yerine getirmesine izin veriyor. ABD Hazine Bakanlığı verilerine g&ouml;re, Kongrenin 1960 tan bu yana bor&ccedil; limitini artırmak, ge&ccedil;ici olarak askıya almak ya da tanımını revize etmek i&ccedil;in 78 kez harekete ge&ccedil;tiği kayıtlarda yer alıyor. Bunun 49 unun Cumhuriyet&ccedil;i, 29 unun ise Demokrat başkanlar d&ouml;neminde uygulandığı g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Bor&ccedil; limitini artırmak neden tartışma konusu? Bor&ccedil; limitinin, teknik olarak h&uuml;k&uuml;met harcamalarının seviyesiyle ilgili olmamasına rağmen federal b&uuml;t&ccedil;enin b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;ne ilişkin tartışmalarda kilit bir konu haline geldiği g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. A&ccedil;ıkları azaltmak veya b&uuml;t&ccedil;enin b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; sınırlamak isteyen politikacılar, harcama sınırları veya b&uuml;t&ccedil;e kısıtlamaları konusunda m&uuml;zakere etmek i&ccedil;in bor&ccedil; limitini kullanıyor. Son yıllarda bazı politikacıların, federal harcamaların artışını yavaşlatmaya &ccedil;alışmak i&ccedil;in bor&ccedil; limiti &uuml;zerindeki hesaplaşmasının arttığı belirtiliyor. Bor&ccedil; limitine ulaşmanın ABD ekonomisi i&ccedil;in sonu&ccedil;ları ne olur? Analistler, bor&ccedil; limitinin aşılmasının ABD ekonomisine ciddi zarar vereceği uyarısında bulunuyor. Bor&ccedil; limiti konusundaki belirsizlik bile yatırımcılar ve hisse senetleri &uuml;zerinde baskı oluşturuyor. &Uuml;lke tarihinde bor&ccedil; limiti konusunda son dakikaya kadar beklemenin ne kadar tehlikeli olabileceğini g&ouml;steren &ouml;rnekler de bulunuyor. Bunlardan biri olarak 2011 de eski ABD Başkanı Barack Obama ile Kongredeki Cumhuriyet&ccedil;iler arasındaki harcama tartışmasının uzun s&uuml;reli bir &ccedil;ıkmaza yol a&ccedil;ması g&ouml;steriliyor. O d&ouml;nemde Kongre, Hazinenin nakdinin biteceğini tahmin ettiği tarihten sadece iki g&uuml;n &ouml;nce limiti y&uuml;kseltmek i&ccedil;in bir anlaşmaya varmıştı. Bu durum, ABD piyasalarından 2008 finansal krizinden itibaren en dalgalı haftanın yaşanmasına neden olmuş ve kredi derecelendirme kuruluşu Standard &amp; Poor s un ABD nin kredi notunu ilk kez d&uuml;ş&uuml;rmesine yol a&ccedil;mıştı. Uzmanlar, ABD ekonomisinde olası bir temerr&uuml;d&uuml;n ekonomiyi ve piyasaları alt&uuml;st edebileceğini, tahvil faizlerinin ve bor&ccedil;lanma maliyetlerinin artmasına neden olabileceğini belirtiyor. ABD nin temerr&uuml;de d&uuml;şmesi halinde durumun, sadece &uuml;lke i&ccedil;in değil k&uuml;resel ekonomi i&ccedil;in de ciddi yansımalarının olabileceğine işaret ediliyor.

ABD ekonomisinde 'borç limiti' gerilimi

ABD'de 2025'e kadar askıya alınan borç limitinin yeniden yürürlüğe girmesiyle Washington'daki tartışmaların da alevlenmesi bekleniyor.

ABD'de federal hükümetin borçlanabileceği maksimum tutarı belirleyen borç limiti, ülkenin borcunun 36,1 trilyon dolara ulaştığı dönemde ABD ekonomisi için önemli bir risk oluşturuyor.

Öne Çıkanlar