ABD'nin İran'a yaptırımları ve muhtemel etkileri

Hayata geçen ikinci yaptırım paketi çerçevesinde ülkenin liman işletmecileri, tersaneleri ve deniz taşımacılığı sektörü ambargo kapsamına alınırken, İran İslam Cumhuriyeti Gemicilik Şirketi (IRISL), İran Güney Gemicilik Hattı Şirketi ve iştirakleri ABD Hazine Bakanlığı’nın kara listesine eklendi.

İLK YAPTIRIM PAKETİ 7 AĞUSTOS'TA YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

ABD Başkanı Trump, selefi Barack Obama tarafından 2015 yılında İngiltere, Almanya, Fransa, Rusya ve Çin ile birlikte imzalanan nükleer anlaşmadan, ülkesini 8 Mayıs'ta çekmişti. Bu kararın ardından Washington yönetimi, İran'a yönelik ilk yaptırım paketini 7 Ağustos’ta yürürlüğe koymuştu.

İlk yaptırım paketi, İran'ın ABD dolarına erişimini, devlet tahvili satmasını, altın ve diğer değerli madenler ile çelik, alüminyum ve kömür gibi metallerle ticaret yapmasını ve yolcu uçağı ya da parçalarını ithal etmesini yaptırımlara tabi hale getirmişti.

TRUMP: EN GÜÇLÜ YAPTIRIMLARI GETİRDİK

İran yaptırımlarına ilişkin açıklamalarda bulunan ABD Başkanı Donald Trump, yaptırımların bütünü ile İran'ın petrol ihracatı konusunu birbirinden ayrı değerlendirdiğine işaret etti.

İran'a karşı çok güçlü ve sert bir pozisyon aldıklarını belirten Trump, "(İran'a yönelik) Bugüne kadarki en güçlü yaptırımları getirdik fakat petrol konusunda biraz yavaş gitmek istiyoruz, dünyada petrol fiyatlarının yükselmesini istemem." ifadesini kullandı.

Petrol fiyatları konusunda ABD'nin temkinli bir tavır izleyeceği sinyalini veren Trump, "Bunun İran ile bir ilgisi yok, İran'ın petrolünü (ihracatını) hemen sıfıra indirebilirim ancak o zaman piyasalarda bir şoka neden olur. Petrol fiyatlarının yükselmesini istemem." değerlendirmesini yaptı.

RUHANİ: YAPTIRIMLARI KIRACAĞIZ!

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, "ABD’nin ülkemizdeki enerji ve dövizlere uyguladığı yaptırımları kıracağız ve petrolümüzü satmaya devam edeceğiz" dedi. Ruhani, "ABD, İran petrolünün fiyatını sıfıra indirmek istedi. Ancak biz petrolümüzü satmaya devam edeceğiz" diyerek ambargonun delineceğini tekrarladı.

Binlerce İranlı düzenledikleri gösterilerde 'Amerika'ya ölüm' sloganları attı. ABD'nin Tahran Büyükelçiliği'ne yönelik baskınının 39'uncu yılı nedeniyle düzenlenen gösteride Trump’ın kuklasını meydanda taşıyan göstericiler Washington, Tel Aviv ve Riyad yönetimleri aleyhinde sloganlar attı.

İSRAİL'DEN TRUMP'A TEŞEKKÜR

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Başkanı Donald Trump’ın ülkesinin İran’a yönelik yaptırımları konusunda "cesur bir karar" aldığını söyledi.

ABD'nin İran'a yönelik ikinci yaptırım paketinin devreye girmesi sebebiyle "tarihi bir gün olduğunu" söyleyen Netanyahu, "ABD Başkanı Trump'a bu cesur ve önemli kararından dolayı bir kez daha teşekkür etmek istiyorum. Bu kararın, istikrar ve barışın yanı sıra güvenliğe de katkı sağlayacağını düşünüyorum." ifadelerini kullandı.

İsrail Savunma Bakanı Avigdor Liberman, İran'a karşı uygulamaya giren yaptırımlardan dolayı ABD Başkanı Donald Trump'a teşekkür etti.

Liberman, Twitter hesabından yayınladığı mesajda, bugün itibariyle uygulamaya başlanan ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarının ikinci bölümüne dair değerlendirmelerde bulundu.

Başkan Trump'ın İran'a yönelik aldığı yaptırım kararını "cesurca" olarak niteleyen Liberman, "Ortadoğu'nun bu kararı beklediğini" ileri sürdü. Liberman ayrıca İran'a uygulanmaya başlanan yaptırımdan dolayı Trump'a teşekkür ederek, "ABD tek bir hareketle İran'ın Suriye, Lübnan, Gazze, Irak ve Yemen'e yerleşmesine büyük darbe vurdu. Başkan Trump yine yaptın." ifadelerini kullandı.

AB, YAPTIRIMLARI ONAYLAMIYOR

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Ekonomik ve Mali İşlerden Sorumlu Üyesi Pierre Moscovici, ABD'nin İran'a tekrar yaptırım uygulama kararını onaylamadığını söyledi. Moscovici, "Avrupa Birliği, ABD'nin İran'a tekrar yaptırım uygulamasını onaylamıyor." ifadesini kullandı.

BOLTON TEHDİT ETTİ: DAHA FAZLASINI UYGULAYACAĞIZ

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton,devreye giren İran'a yönelik ikinci yaptırım paketini, "İran’a şu anda uyguladığımız yaptırımlardan daha fazlasını uygulayacağız. Eski Başkan Barack Obama döneminde getirilen yaptırım seviyesiyle sınırlı kalmayacağız." sözleriyle değerlendirdi.

TÜRKİYE, YAPTIRIMLARDAN MUAF

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, İran'a uygulanacak ikinci yaptırım paketinde petrol ithalatına ilişkin Türkiye'nin de dahil olduğu 8 ülkeye geçici muafiyet tanınacağını açıkladı.

Pompeo Açıklamasında, Çin, Hindistan, İtalya, Yunanistan, Japonya, Güney Kore, Tayvan ve Türkiye'ye İran yaptırımlarına ilişkin muafiyet tanıyacaklarını belirten Pompeo, "Bu ülkelerin her biri son altı ayda İran'la ticaretini büyük ölçüde azalttı, hatta ikisi İran'dan ürün alımını tamamen bitirdi." ifadesini kullandı.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, basın toplantısının ardından İran yaptırımlarına ilişkin Twitter’da Arapça açıklama yaptı. Pompeo yaptığı açıklamada, "ABD, İran halkıyla dayanışma içinde. Yaklaşık 40 yıllık kötü ekonomik yönetim ve yolsuzluğun acısını en çok İran halkı çekmiştir. İran rejiminin söylediklerinin aksine, yaptırımlar gıda, tarım, ilaç ve tıbbi ekipman satın almayı kapsamıyor" dedi.

SWIFT, İRAN YAPTIRIMLARINA UYACAK

Dünya çapında bankalar arasında elektronik fon transferi sağlayan SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication), ABD'nin yaptırımlarına uyacağını ve bazı İran bankalarının sisteme erişimini askıya aldığını duyurdu.

Merkezi Belçika'da bulunan SWIFT, yazılı açıklama yaptı. SWIFT'in, küresel finans sisteminde tarafsız bir hizmet sağlayıcı olduğu belirtilen açıklamada, "SWIFT, bazı İran bankalarının sisteme erişimini askıya aldı." ifadesi kullanıldı. Açıklamada, söz konusu uygulamaya, küresel finansal sistemin istikrar ve bütünlüğü için gidildiği kaydedildi.

ABD, İRAN'A YÖNELİK YENİ AMBARGO LİSTESİNİ YAYIMLADI

ABD Hazine Bakanlığı, İran yaptırımlarının ikinci paketi kapsamında ambargo uygulanacak 700'ü aşkın kişi, kurum, uçak ve geminin isimlerini yayımladı.

Hazine Bakanlığının sitesinde yayımlanan listede, 300'den fazla İran vatandaşı, enerji taşımacılık sektörlerinde faaliyet gösteren 100'den fazla kurum ve 200'ün üstünde gemi, 50’si İranlı bankalar olmak üzere 70 finans kuruluşu, İran Havayolları ve 67 uçağı da yer aldı.

Yaptırım uygulanacak bankalar arasında İran İhracat Kalkınma Bankası, Bank Melli, Arian Bank, Future Bank, Ghavamin Bank, Bank Sepah, Endüstri ve Maden Bankası, Post Bank, Bank Tejarat, Ayendah Bank, Europaisch-Iranische Handelsbank AG ve Day Bank öne çıktı. ABD Hazinesi, bu bankaların yurt içi ve yurt dışı iştiraklerini de yaptırım kapsamına aldı.

İran Ulusal Petrol Şirketi'nin de eklendiği listede, kuruluşun İran dışında faaliyet gösteren onlarca iştirakinin de yaptırımlara tabi tutulacağı görüldü.

İran İslam Cumhuriyeti Gemicilik Şirketi (IRISL), İran Ulusal Tanker Şirketi (NITC) ve kontrol ettikleri 211 gemi ve ilişkili oldukları 65 özel ve tüzel kişiye de ambargo uygulanacağı bildirildi. Valfair, Hafez Darya Arya, Safiran Payam Darya isimli taşımacılık şirketleri de IRISL ve NITC'nin iştirakleri oldukları gerekçesiyle yaptırım listesine alındı.

ÜÇ SİVİL NÜKLEER PROGRAMA İZİN

ABD Dışişleri Bakanlığı, İran'a yönelik yaptırımların ikinci aşamasının da başladığını duyurmasının ardından ülke içinde sivil amaçla kurulan nükleer tesislere ilişkin yazılı bir açıklama yaptı.

Bakanlık, açıklamasında, İran'ın Arak, Busher ve Fordow kentlerinde bulunan sivil nükleer tesislerin çalışmalarına devam etmesine izin vereceklerini belirtti ve bundaki amacı "şeffaflığı sağlamak ve İran'ın bu tesislerde zenginleştirdiği uranyum stoklarını kontrol altında tutmak" şeklinde nitelendirdi.

Ayrıca İran yönetiminin askeri amaçlar için bu tesislerde geliştirme yapmasının önlenmesine vurgu yapılan açıklamada, "Bu karar bize, yeni ve daha güçlü bir anlaşma yapana kadar, İran'ın nükleer programını kısıtlama ve rejim üzerindeki baskıyı koruma imkanı veriyor." ifadesi kullanıldı.

İRAN İÇİN KRİTİK EŞİK 1 MİLYON VARİL

Ekim 2018 itibarıyla İran’ın günlük petrol ihracatı 1,7-1,9 milyon bandında gerçekleşti. Muafiyetleri de dikkate aldığımızda kasım ayında petrol ihracatı bir miktar daha gerilese de 1,3-1,5 milyon varil bandında seyredeceği öngörülebilir. İran ekonomisinin derinden sıkıntıya düşürecek miktar 1 milyon varilin altı gibi görünüyor. Eğer satışlar 1 milyon varilin ciddi şekilde altına düşerse İran ekonomisinin uzun dönemde ayakta kalması çok zor.

haberturk.com