AK Parti'nin yeni anayasa önerisi

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, Yeni anayasa &ouml;nerimizde başkanlık sistemi elbette tartışılabilir ama &ccedil;ıkış noktamız, bug&uuml;nk&uuml; sistemin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir olmadığı, olmayacağıdır. dediŞentop, AA muhabirinin sorularını yanıtlarken, parti b&uuml;nyesindeki Anayasa Komisyonunun, yeni anayasa &ouml;nerisi &uuml;zerindeki &ccedil;alışmalarını s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; belirterek, &ouml;neride &ouml;nceliğin başkanlık sistemi olacağını ancak yarı başkanlık ve partili cumhurbaşkanı &ouml;nerilerinin de konuşulabileceğini s&ouml;yledi.Mustafa Şentop, &ouml;nerileriyle ilgili, Yeni anayasa &ouml;nerimizde başkanlık sistemi i&ccedil;in &ccedil;ok şey s&ouml;ylenebilir ama &ccedil;ıkış noktamız bug&uuml;nk&uuml; sistemin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir olmadığı, olmayacağıdır. Bu konuda zaten b&uuml;t&uuml;n partiler hemfikir. Cumhurbaşkanı nın halk tarafından se&ccedil;ilmesinden sonra sisteme klasik parlamenter sistem denilemez. ifadesini kullandı. &Ouml;nerilerinin, 24. D&ouml;nem de TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonuna sunulan başkanlık sistemi &uuml;zerinden olacağını, detaylarda değişikliğe gidilebileceğini anlatan Şentop, &Ouml;nceliğimiz başkanlık sistemidir. Bug&uuml;nk&uuml; mevcut durum Fransa daki yarı başkanlık sistemine yakındır. Cumhurbaşkanının yetkilerine dokunmadan Anayasa da 3-4 c&uuml;mlelik değişiklikle, yarı başkanlığı sağlamak m&uuml;mk&uuml;n olacaktır. Partili cumhurbaşkanlığı modeli ise 1960 &ouml;ncesinde zaten vardı. dedi. Siyasi fig&uuml;r olmalı Halk tarafından se&ccedil;ilen cumhurbaşkanının, tarafsız bir kişi olamayacağını ileri s&uuml;ren Şentop, Olursa zaten &ouml;yle bir kişi se&ccedil;ilemez. Tarafsız, siyasi ge&ccedil;mişi olmayan bir b&uuml;rokratı aday g&ouml;stereceksiniz ki 20 milyonun &uuml;zerinde oy alacak. Bu olacak bir şey değil. Cumhurbaşkanı se&ccedil;ilecek kişinin mutlaka siyasi ge&ccedil;mişinin olması, bir siyasi fig&uuml;r olması gerekiyor. Halk tarafından se&ccedil;ilen bir kişiyi, sonra kendisine Sen tarafsız olacaksın demek eşyanın tabiatına aykırı. g&ouml;r&uuml;ş&uuml;n&uuml; ifade etti.T&uuml;rkiye de parlamenter sistemin &ccedil;alışmadığını, 2007 de anayasa değişikliğiyle cumhurbaşkanının halk tarafından se&ccedil;iminin ger&ccedil;ekleşmesiyle sistemin b&uuml;t&uuml;n&uuml;yle parlamenter sistem olmaktan &ccedil;ıktığını anlatan Şentop, Fransa daki sisteme yarı başkanlık ve yarı parlamenter sistem diyenlerin de olduğunu s&ouml;yledi.Şentop, Orada parlamento ve h&uuml;k&uuml;metin parlamentoya karşı sorumluluğu var. Parlamenter sistemin temel &ouml;zeliklerini taşıyor aslında. Ama halk tarafından se&ccedil;ilen cumhurbaşkanı, tabloyu b&uuml;t&uuml;n&uuml;yle değiştiriyor. Bunu anlamak lazım. O zaman niye CHP ve MHP, 24. D&ouml;nem de Parlamentonun se&ccedil;tiği cumhurbaşkanı olsun, sembolik yetkileri olsun diye &ouml;neride bulundu? Bug&uuml;nk&uuml; sistem madem &ccedil;alışıyorsa, sistemin &ccedil;alışmasını engelleyen AK Parti nin tavrıysa niye o zaman sistemin değişmesini istediler? Klasik parlamenter sistem talepleri niye oldu? diye sordu. Melez bir sistem T&uuml;rkiye nin parlamenter sistemle ilgili temel probleminin, sistemin yerleşmemesi ve işlememesi olduğunu savunan Şentop, bunun başka sistem arayışlarının &ccedil;ıkış noktasını oluşturduğunu vurguladı. Parlamenter sistemin 1876 datibaren 140 yıl i&ccedil;inde &ccedil;alıştığı 20-30 yıllık d&ouml;nem bulunmadığını belirten Şentop, ş&ouml;yle konuştu: 1876 da başlamış ve bir yıl sonra 1908 e kadar ara verilmiş. 1908 den 1909 a kadar var yok tartışılır. 1909 da İttihat Terakki nin el koyması, tek parti diktat&ouml;rl&uuml;ğ&uuml;yle birlikte sistem 1920 yılına kadar yine yok. 1920-1924 arasında zaten farklı &ouml;zellikleri olan meclis h&uuml;k&uuml;meti sistemi var. 1924 te b&uuml;t&uuml;n partiler kapatılmış. Tek parti y&ouml;netimine ge&ccedil;ilmiş, 1950 ye kadar yine esasen parlamenter sistem yok. 1950-60 arası uygulanmış. 1961 de darbe olmuş ve 1965 e kadar darbenin art&ccedil;ı sarsıntıları s&uuml;rm&uuml;ş. Sistem 1965 te başlamış, 12 Mart 1971 de tekrar darbe olmuş ve 2 yıl askerin kontrol&uuml;nde ge&ccedil;miş. 1973 te tekrar başlamış, 1980 de darbe ve 3 yıl askerlerin kontrol&uuml;nde ge&ccedil;miş; 1989 a kadar Kenan Evren in Anayasa da &ouml;zel yetkileri var. D&uuml;ş&uuml;k yoğunluklu darbe d&ouml;nemi. Sonrasında 28 Şubat 1997 te tekrar bir m&uuml;dahale. Burada toplasanız parlamenter sistemin iyi k&ouml;t&uuml; işlediği 20 yıldan fazla bir zaman bulamıyorsunuz. Bu, parlamenter sistemin iyi işlediğine mi yoksa işlemediğine, yerleşmediğine mi delildir? Parlamenter sistemin işlememesine dayanan başka arayışlar karşımıza &ccedil;ıkıyor. Şentop, T&uuml;rkiye de 1972 den beri başkanlık sistemi tartışmalarının yapıldığına işaret ederek, Meclis K&uuml;t&uuml;phanesi nde İki Seminer ve Bir Reform &Ouml;nerisi &Ccedil;er&ccedil;evesinde Tartışılan Anayasa adlı bir kitap var. Kitap, Nisan 1982 de basılmış. Osman Balcıgil, kitabın girişinde son 10 yılda T&uuml;rkiye de en &ccedil;ok tartışılan belli başlı konulardan biri, başkanlık sistemidir diyor. O zaman Tayyip Erdoğan yok. AK Parti yok. 10 yıl dediğine g&ouml;re, 1972-1982 arasında en &ccedil;ok başkanlık sistemi tartışılmış. Bu tartışmaların sebebi, parlamenter sistemin bu anlamda doğru d&uuml;zg&uuml;n &ccedil;alışmaması, yerleşmemesi, işlememesidir. Parlamenter sistem ile ilgili b&ouml;yle bir problem var. dedi.1982 Anayasası na g&ouml;re yetkileri &ccedil;ok artırılmış cumhurbaşkanı ve cumhurbaşkanının halk tarafından se&ccedil;ilme durumunun olduğuna dikkati &ccedil;eken Şentop, Bu tablo aslında &ouml;ncesinde parlamenter sistemin işlemediğini, cumhurbaşkanının halk tarafından se&ccedil;ilmesiyle birlikte klasik anlamda parlamenter sistemin artık bulunmadığını g&ouml;steriyor. Mevcut durum, başkanlık sistemine benzemiyor, yarı başkanlığı andıran bazı durumlar var, ama tam olarak yarı başkanlık da diyemeyiz. Tamamen melez bir sistem. Parlamenter sistemden ayrılmış, yarı başkanlık olmamış. T&uuml;rkiye, olamamış bir sistemle karşı karşıya. diye konuştu. &Ouml;nerimiz, ABD deki başkanlık sistemidir &Ouml;nerilerinin ABD deki başkanlık modeli olduğunu belirten Şentop, gerek başkanın se&ccedil;ilmesi, parlamento ile ilişkileri, kamu g&ouml;revlilerinin ve yargı mensuplarının atanması a&ccedil;ısından Amerika daki sisteme benzediğini s&ouml;yledi.

AK Parti'nin yeni anayasa önerisi

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, "Yeni anayasa önerimizde başkanlık sistemi elbette tartışılabilir ama çıkış noktamız, bugünkü sistemin sürdürülebilir olmadığı, olmayacağıdır." dedi

Öne Çıkanlar