Almanya kömüre dönüyor
Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın ardından beklenilmeyen bir enerji krizine giren Almanya'da 3. çeyrekte kömür kaynaklı elektrik üretimi, geçtiğimiz senenin aynı dönemine kıyasla yüzde 13,3 arttı. Kapalı olan kömür santrallerini tekrar kullanıma açan ülkede, kömüre dönüşün en büyük iki nedeni olarak kömürün doğalgazdan daha ucuz olması ve nükleer santrallerinde sorunlar yaşayan Fransa'nın enerji talebinin artması gösteriliyor.
Beklenilmeyen bir enerji kriziyle karşı karşıya kalan Almanya, iklim değişikliği ile ilgili iddialı hedeflerine rağmen kömür kullanımı artırıyor. Bloomberg’in verilerine göre Almanya, elektrik üretimi için son 6 yıla kıyasla en hızlı biçimde fosil yakıt kullanıyor.
Dünya çapında çevreyi kirletme oranı yüksek ve görece ucuz kömüre olan talep, ülkelerin yükselen enerji fiyatlarının ekonomilerine olan olumsuz etkisini en aza indirmeye çalışmasıyla artıyor. Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın ardından başlayan krizin özellikle Avrupa’daki etkisi büyük. Almanya ise uzun dönemde sıfır salınım hedefinin yerine kısa dönemde enerji konusunda güvenliği sağlama hedefine öncelik veriyor.
Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) analisti Carlos Fernandez Alvarez, “Herkes iklim hedeflerini sabit tutuyor. Fakat ışıkları açık tutma ile karbon salınımlarını azaltma arasında kaldığınızda, ışıkları açık tutmayı seçersiniz” dedi.
Almanya 2038 itibariyle kömür kullanımı sıfırlamayı planlıyor. Ülkeyi yöneten koalisyon da bu hedefi 2030’a çekmeyi istiyor. Fakat mevcut kriz ile başa çıkmak için, ülke kapalı olan kömür santrallerini geçici olarak tekrar kullanıma açıyor. Birçok ülkede tekrar kullanıma alınan kömür santrali kapasitesi sınırlı kalırken, UEA’nın raporuna göre 10 gigavat ile sadece Almanya’nın tekrar kullanıma açtığı kapasite dikkate değer boyutta.
Almanya Federal İstatistik Ofisi’ne (Destatis) göre ülke, elektriğinin üçte birinden daha fazlasını kömür ile üretiyor. Üçüncü çeyrekte ülkenin kömür kaynaklı elektrik üretimi, geçtiğimiz senenin aynı dönemine kıyasla yüzde 13,3 artış gösterdi.
Almanya Ekonomi Bakanlığı’nın bir sözcüsü yaptığı açıklamada, “Kriz sırasında önemli olan, 2022’de özellikle doğalgazda dikkate değer miktarda daha az enerji tüketmeyi başarmamız. Almanya’nın salınımlarda artışa yol açan enerji piyasası müdahaleleri kısıtlı zaman için geçerli. Ülke yenilenebilir enerji konusundaki gelişmeleri hızlandırdı ” dedi.
Kömüre geri dönüşün nedenleri
Almanya’nın kömüre dönüşünün iki ana nedeni bulunmakta. Bunlardan ilki yakıt olarak pahalılaşan doğalgazın tercih edilmemesi, ikincisi ise nükleer santrallerinde sorunlar yaşayan Fransa’nın enerji talebinin artması. Destatis’e göre bu yıl Almanya, 1990’dan beri ilk defa Fransa’ya net enerji ithali gerçekleştirecek.
Avrupa’da yaz aylarında rekor seviyelere çıkan doğalgaz fiyatları, mevcut dönemde beş yıllık ortalamanın üzerinde seyrediyor. Bu yılın başında aralarında Steag’ın da bulunduğu Alman enerji şirketleri, artan doğalgaz fiyatları nedeniyle kömür kapasitelerini tekrar kullanıma aldı. Volkswagen da Wolfsburg’daki fabrikasında kömür kullanımını sonlandırma planını iptal etti.
Sadece Türkiye ve AB’nin 2023’te kömür ithalatını artırması bekleniyor
Enerji danışmanlığı hizmeti veren Perret Associates’in kurucusu Guillaume Perret, “Kömür temel enerji üretim kaynaklarından biri olarak geri geliyor. Kömür doğalgaza kıyasla çok daha kârlı olmaya devam ettikçe ve doğalgaz yoksunluğu sürdükçe, yaz, ilkbahar ve sonbaharda daha fazla kömürün yakılacağını düşünüyoruz. Almanya’nın acil durum kömür santralleri hükümetin planladığı tarihten 9 ay sonra olan Aralık 2024’e kadar açık tutulabilir” derken, “Büyük enerji tüketicileri arasında sadece Avrupa Birliği ve Türkiye’nin 2023’te kömür ithalatını artırması bekleniyor” şeklinde konuştu.
Bu ayın belirli dönemlerinde, rüzgar hızlarının düşmesinin yenilenebilir elektrik üretimini olumsuz etkilemesi ve kömür tüketiminin artmasıyla, Almanya’nın elektrik üretimi Güney Afrika ve Hindistan’daki elektrik üretimi kadar çevreyi kirletir hale geldi.
Avrupa’da kömür ithalatı artıyor
Bunlara rağmen, doğalgaz fiyatlarının yaz ayına kıyasla düşmesi ve Avrupa’nın rekor seviyelerde LNG ithal etmesi ile doğalgaz depolarının doluluk oranlarının mevsimsel ortalamanın üstünde olmasının Avrupa’nın kömür yakmaktan kaçınmasına yardımcı olacağı düşünülüyor.
Bunun yanında Fransa’daki nükleer santraller de tekrar devreye giriyor. Bazı gecikmelerin devam etmesine rağmen, Kasım ayında yüzde 50 olan nükleer santral hazırlılık oranı, yaklaşık yüzde 68’e yükseldi. Almanya da nükleer santrallerini önceden planlananın ötesinde olarak Nisan ayının ortasına kadar açık tutmayı planlıyor.
Avrupa’nın kömür ithalatının artacağı düşünülürken, bu kömürün ne kadarının enerji üretimi için yakılacağı bilinmiyor. Destatis’e göre ülke, yenilenebilir elektrik üretimini de üçüncü çeyrekte yıllık yüzde 2,9’a yükseltti.
Düşünce kuruluşu Agora Energiewende’de AB politikaları proje müdürü olan Fabian Hein, “Yenilenebilir enerji kullanımının hızlanması, hem bu dönemde enerji bağımsızlığını kazanmak için hem de 2030 iklim hedeflerimize ulaşmamız için çok önemli” dedi.