Başçı: Birden fazla araçla tedbir alıyoruz

T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Erdem Baş&ccedil;ı, 2012 yılında T&uuml;ketici Fiyat Endeksi enflasyonunun son 44 yılın en d&uuml;ş&uuml;k yıl sonu değeri olan 6,2 seviyesinde ger&ccedil;ekleştiğini belirterek, Bu yıl y&uuml;zde 5 olan hedefimize daha yakın bir ger&ccedil;ekleşme bekliyoruz. &Ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki 3 yıl boyunca enflasyonun y&uuml;zde 5 lik hedefe olabildiğince yakın seyretmesini ama&ccedil;lıyor ve b&ouml;ylece fiyat istikrarına bir adım daha yaklaşacağımızı d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yoruz dedi. Baş&ccedil;ı, Merkez Bankası nın 81. Olağan Genel Kurulunun a&ccedil;ılışında yaptığı konuşmada, TCMB Olağan Genel Kurul toplantılarının, tamamlanan takvim yılının para politikaları a&ccedil;ısından değerlendirilmesi y&ouml;n&uuml;yle g&uuml;zel bir fırsat sunduğunu ifade etti. Ge&ccedil;en yıl d&uuml;nyadaki ve T&uuml;rkiye deki &ouml;nemli ekonomik gelişmeleri ve alınan para politikası tedbirlerini &ouml;zetlemek istediğini dile getiren Baş&ccedil;ı, 2012 yılının d&uuml;nya ekonomisinde &ccedil;ok &ouml;nemli gelişmelerin yaşandığı bir yıl olduğuna dikkati &ccedil;ekti. Euro B&ouml;lgesi nin bor&ccedil; krizinin ikinci raundunun bu yılın ilk yarısında yaşandığına işaret eden Baş&ccedil;ı, bu d&ouml;nem zarfında &ouml;zellikle İspanya ve İtalya gibi b&uuml;y&uuml;k ekonomilerin durumunun Avrupa daki endişelerin d&uuml;nya &ccedil;apına yayılmasına yol a&ccedil;tığını s&ouml;yledi. Avrupa Merkez Bankasının 2012 yılı ikinci yarısında aldığı kararlarla para birliğine &uuml;ye devletlere koşullu sınırsız likidite desteği a&ccedil;ıklamasının, kaygıların bir &ouml;l&ccedil;&uuml;de hafiflemesine yol a&ccedil;tığını belirten Baş&ccedil;ı, b&uuml;y&uuml;me hızında beklentilerin gerisinde kalan ABD ekonomisinde ise ABD Merkez Bankasının &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; parasal genişleme paketini yine 2012 yılının sonlarına doğru a&ccedil;ıkladığını, benzer şekilde Japonya Merkez Bankasının da giderek artan bir &ouml;l&ccedil;&uuml;de parasal genişleme programına devam ettiğini anımsattı. Gelişmiş &uuml;lkelerde 2012 yılında kısa vadeli faiz oranları y&uuml;zde 1 in altındaki tarihi d&uuml;ş&uuml;k değerlerini s&uuml;rd&uuml;r&uuml;rken uzun vadeli faiz oranlarının da daha &ouml;nce g&ouml;r&uuml;lmemiş seviyelere indiğini kaydeden Baş&ccedil;ı, ş&ouml;yle devam etti: (Daha &ouml;nce benzeri g&ouml;r&uuml;lmemiş d&uuml;zeydeki bu parasal genişlemenin sebebi nedir) diye sorduğumuzda karşımıza iki cevap &ccedil;ıkıyor. Bunlardan birincisi giderek yavaşlayan ekonomik b&uuml;y&uuml;me hızları, ikincisi ise artık maliye politikasında bir hareket alanı kalmamış olmasıdır. Gelişmiş &uuml;lkelerin uyguladıkları sıra dışı parasal genişleme tedbirlerinin gelişmekte olan &uuml;lkeler &uuml;zerinde de &ouml;nemli etkileri oldu. Bu etkileri kısaca oynak sermaye akımları başlığı altında &ouml;zetleyebiliriz. Gelişmekte olan &uuml;lkelerin hem daha g&uuml;venilir durumda olduklarının anlaşılması hem de bu &uuml;lkelerdeki faiz oranlarının daha y&uuml;ksek seviyelerde bulunması, bu &uuml;lkelere gelen kısa vadeli sermaye akımlarının hem hacmini hem de oynaklığını artırdı. Oynak sermaye akımlarına bazı gelişmekte olan &uuml;lkeler, &ouml;nce sermaye kontrol&uuml; benzeri ara&ccedil;larla karşı durmaya &ccedil;alıştılar. Bu &ccedil;abaların bazı sakıncaları vardı ve bunların tam olarak arzu edilen sonucu vermediği kısa zamanda anlaşıldı. Bu durumda geriye tek bir &ccedil;are kalıyordu, gelişmiş &uuml;lkelerdeki d&uuml;ş&uuml;k faiz ortamına uyum sağlamak. - D&uuml;ş&uuml;k faiz, dengeli b&uuml;y&uuml;me -Merkez Bankası Başkanı Baş&ccedil;ı, sermayeyi &ccedil;eken başlıca fakt&ouml;r olan riske g&ouml;re d&uuml;zeltilmiş faiz farklarının ge&ccedil;en yılın ikinci yarısından itibaren kademeli olarak aşağı &ccedil;ekilmeye başlandığını belirterek, b&ouml;ylece gelişmekte olan &uuml;lkelerde de 2009 yılında &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de d&uuml;ş&uuml;r&uuml;lm&uuml;ş olan faiz oranlarının yeniden kademeli olarak aşağı &ccedil;ekilmeye başlandığını s&ouml;yledi. D&uuml;ş&uuml;k faiz ortamının gelişmekte olan &uuml;lkeler i&ccedil;in pek &ccedil;ok faydası bulunduğuna işaret eden Baş&ccedil;ı, bunların artan istihdam, artan t&uuml;ketim talebi ve artan yatırım talebi olarak &ouml;zetlenebileceğini bildirdi. Baş&ccedil;ı, d&uuml;ş&uuml;k faiz ortamının gelişmekte olan &uuml;lkeler i&ccedil;in beraberinde getirdiği risklerin ise aşırıya ka&ccedil;an ve bu y&uuml;zden istikrarsız seyreden &ouml;zel kesim bor&ccedil;lanma eğilimi ile d&ouml;viz kurlarında g&ouml;zlenebilecek aşırı oynaklıklar olarak &ouml;zetlenebileceğini dile getirdi. Baş&ccedil;ı, bu iki oynaklık t&uuml;r&uuml;n&uuml;n ise kısaca finansal istikrarsızlık olarak adlandırılabileceğini vurguladı. Gelişmekte olan &uuml;lkeler 2008 k&uuml;resel krizini takip eden yıllarda bir yandan faiz oranlarını kademeli olarak aşağı &ccedil;ekerken diğer yandan makro-ihtiyati politika &ccedil;er&ccedil;evelerini g&uuml;&ccedil;lendirerek finansal istikrara ilişkin riskleri y&ouml;netmeye &ccedil;alıştıklarını hatırlatan Baş&ccedil;ı, şunları kaydetti: &Uuml;lkemizin de &ouml;nc&uuml;l&uuml;k ettiği bu yaklaşım artık gelişmekte olan &uuml;lkeler i&ccedil;in bir k&uuml;resel standart haline gelmektedir. Bu yaklaşıma d&uuml;ş&uuml;k faiz, dengeli b&uuml;y&uuml;me adını veriyoruz. Dengeli b&uuml;y&uuml;me, i&ccedil; dengeyi yani fiyat istikrarını, dış dengeyi yani &ouml;demeler dengesini ve finansal istikrarı birlikte g&ouml;zeterek b&uuml;y&uuml;me anlamına gelmektedir. - Belirsizlik aralığı -Baş&ccedil;ı, TCMB nin temel amacının fiyat istikrarını sağlamak olduğunu, Bankanın fiyat istikrarını sağlama amacıyla &ccedil;elişmemek kaydıyla h&uuml;k&uuml;metin b&uuml;y&uuml;me ve istihdam politikalarını desteklediğini anlattı. Baş&ccedil;ı, ş&ouml;yle konuştu: 2012 yılında T&uuml;ketici Fiyat Endeksi enflasyonu son 44 yılın en d&uuml;ş&uuml;k yıl sonu değeri olan 6,2 seviyesinde ger&ccedil;ekleşti. Bu yıl y&uuml;zde 5 olan hedefimize daha yakın bir ger&ccedil;ekleşme bekliyoruz. &Ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki 3 yıl boyunca enflasyonun y&uuml;zde 5 lik hedefe olabildiğince yakın seyretmesini ama&ccedil;lıyor ve b&ouml;ylece fiyat istikrarına bir adım daha yaklaşacağımızı d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yoruz. Başkan Baş&ccedil;ı, Aralık 2012 de 2013 yılına ait belirsizlik aralığını y&uuml;zde 5 lik hedef etrafında 2 y&uuml;zdelik puan olarak koruduklarını ilan ettiklerini hatırlatarak, bu aralığın bazı &uuml;lkelerde daha d&uuml;ş&uuml;k olabildiğini, T&uuml;rkiye de ise bu parametreyi, işlenmemiş gıda ve enerji fiyatlarındaki oynaklık ile d&ouml;viz kurlarında ve kredi b&uuml;y&uuml;me hızındaki oynaklığın belirlediğini vurguladı. Merkez Bankası Başkanı Erdem Baş&ccedil;ı, kısa vadeli sermaye akımlarının kredilerde ve d&ouml;viz kurlarında aşırı oynaklığa neden olarak hem fiyat istikrarını hem de finansal istikrarı bozucu y&ouml;nde etki yapabildiğini belirterek, Birden fazla politika aracı kullanarak buna karşı tedbirler aldık ve alıyoruz dedi. Baş&ccedil;ı, Merkez Bankası nın 81. Olağan Genel Kurulunun a&ccedil;ılışında yaptığı konuşmada, ge&ccedil;miş yıllardaki enflasyon hedefindeki sapmalara bakıldığında, &ouml;nemli bir kısmının d&ouml;viz kurundaki aşırı hareketlerden kaynaklandığını vurguladı. Başkan Baş&ccedil;ı, şunları s&ouml;yledi: 1 yıl i&ccedil;inde y&uuml;zde 20 nin &uuml;zerinde bir değer kaybı olduğunda, y&uuml;zde 15 mertebesinde bir ge&ccedil;işkenlikten dolayı enflasyona 3 puanlık bir sapma gelebiliyor. Bu olduk&ccedil;a &ouml;nemli bir sapma. Merkez Bankası d&ouml;viz kurundaki bu oynaklığı azalttık&ccedil;a fiyat istikrarı a&ccedil;ısından da &ouml;nemli bir mesafe almış olacaktır. Dolayısıyla biz hem fiyat istikrarı hem de finansal istikrar a&ccedil;ılarından iki t&uuml;r oynaklığı mercek altına alıyoruz. Bunlar kredi b&uuml;y&uuml;me hızındaki oynaklık ve reel d&ouml;viz kurundaki oynaklıktır. Her ikisindeki oynaklık, enflasyonda da oynaklığa yol a&ccedil;maktadır, bu y&uuml;zden bunlardaki oynaklığı azaltmak, fiyat istikrarına &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de katkı sağlamaktadır. Merkez Bankası nın temel g&ouml;revlerinden birinin finansal sistemde istikrarı sağlayacak ve para ve d&ouml;viz piyasaları ile ilgili d&uuml;zenleyici tedbirleri almak olduğuna işaret eden Baş&ccedil;ı, TCMB nin finansal istikrardan tek başına sorumlu bir kuruluş olmadığına, &ouml;nemli kuruluşlardan biri olduğuna vurgu yaptı. Aşırı dalgalanmalardan uzak bir sistemin, finansal istikrara sahip olduğunu belirten Baş&ccedil;ı, Dolayısıyla kredi artışlarında aşırı oynaklık finansal istikrara da zarar veriyor. &Ouml;nce &ccedil;ok hızlı bir kredi b&uuml;y&uuml;mesi, arkasından &ccedil;ok yavaş bir kredi b&uuml;y&uuml;mesi istemiyoruz. Benzer şekilde reel efektif d&ouml;viz kurlarında aşırı oynaklık istemiyoruz. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; d&ouml;viz kurlarındaki ani hareketler reel sekt&ouml;r&uuml; de etkiliyor, fiyatlamaları etkiliyor ayrıca aşırı değerli zamanlarda dış dengeye, aşırı değersiz zamanlarda enflasyona zarar veriyor diye konuştu.- 2013-2015 d&ouml;nemi i&ccedil;in hızlı ve s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir b&uuml;y&uuml;menin başlangı&ccedil; koşulları hazır -Baş&ccedil;ı, kredi hızındaki artışla cari a&ccedil;ık arasında g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir ilişki bulunduğunu dile getirerek, kredi hızının cari a&ccedil;ığı bir miktar &ouml;nc&uuml;lediğini anlattı. Lehman krizi &ouml;ncesi bu oranın y&uuml;ksek olduğunu ve krizle birlikte piyasanın bir d&uuml;zeltme yaptığını kaydeden Baş&ccedil;ı, sert bir şekilde yavaşlama olduğunu, TL nin ise bu d&ouml;nemde aşırı değerli olduğunu &ccedil;&uuml;nk&uuml; reel efektif kur endeksinin 130 a geldiğini ve bunun aşırı değerlenmeyi g&ouml;sterdiğini belirtti. Aynı d&ouml;nemde petrol fiyatlarının y&uuml;ksek olduğunu dile getiren Baş&ccedil;ı, petrol ithal eden bir &uuml;lke olduğu i&ccedil;in bu d&ouml;nemde TL nin değerli olmasının beklenmeyeceğine işaret etti. TL nin zaman zaman aşırı değerli olmasının nedeninin kısa vadeli sermaye akımları olduğuna dikkati &ccedil;eken Baş&ccedil;ı, s&ouml;zlerini ş&ouml;yle s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;: Peki, kısa vadeli sermaye akımlarına karşı ne yapılabilir? B&uuml;t&uuml;n &uuml;lkeler, b&uuml;t&uuml;n d&uuml;nya buna &ccedil;&ouml;z&uuml;m arıyor. Buna karşı kayıtsız mı kalalım, yoksa bir şeyler mi yapalım? sorusu soruluyor. Giderek buna karşı tedbir alalım yaklaşımı kabul g&ouml;rmeye başlıyor. Kısa vadeli sermaye akımları kredilerde ve d&ouml;viz kurlarında aşırı oynaklığa neden olarak hem fiyat istikrarını hem de finansal istikrarı bozucu y&ouml;nde etki yapabilmektedir. Buna karşı biz ne yapıyoruz? Birden fazla politika aracı kullanarak buna karşı tedbirler aldık ve alıyoruz. Bu sayede &ouml;nemli bir dış dengesizlik g&ouml;stergesi olan cari işlemler a&ccedil;ığı 2011 sonunda GSYH nin y&uuml;zde 10 undan 2012 yılı sonunda y&uuml;zde 6 nın da altına kadar gerilemiş bulunmaktadır. Aşırı bor&ccedil;lanmaya ilişkin Maliye Bakanlığımız ve BDDK ile eşg&uuml;d&uuml;m i&ccedil;inde aldığımız tedbirlerin ve Euro B&ouml;lgesi nden gelen talep zayıflamasının etkisi ile 2012 yılında GSYH b&uuml;y&uuml;mesi &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de yavaşlamıştır. Burada &ouml;nemle altını &ccedil;izmek isterim ki 2012 yılında sağlanan bu dengelenme sayesinde cari a&ccedil;ığa ilişkin riskler &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de azaltılmış ve 2013-2015 d&ouml;nemi i&ccedil;in daha hızlı ve daha s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir bir b&uuml;y&uuml;menin başlangı&ccedil; koşulları hazırlanmıştır. AA

Başçı: Birden fazla araçla tedbir alıyoruz

Merkez Bankası Başkanı Başçı, "İstikrarsızlığa karşı birden fazla politika aracı kullanarak tedbirler aldık ve alıyoruz" dedi

Öne Çıkanlar