BDDK/Öztekin: Faizsiz finansın yükselen yıldızı olmalıyız

İki gün sürecek çalıştayın açılış konuşmasını yapan Syracuse University öğretim görevlisi Yıldıray Yıldırım, katılım bankacılığının Türkiye'de henüz arzu edilen büyüklüğe erişemediğini, konuya daha fazla önem verilmesi gerektiğini kaydetti.

İslami finansı "bir fırsat" olarak nitelendiren Yıldırım, bu doğrultuda sistemin altyapı ve insan kaynağın yapılarının da güçlendirilmesi gerektiğine işaret etti.

Yıldırım, faizsiz finans sistemi potansiyelinin İstanbul'u bir finans merkezi yapma noktasında büyük önem taşıdığına işaret ederek, "Ülkemizin 2023 hedeflerine de çok katkı sağlayacağı düşüncesindeyim" değerlendirmesinde bulundu.

- TKKB Başkanı Uyan

Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) Yönetim Kurulu Başkanı Ufuk Uyan da BDDK ve katılım bankalarının yoğun çalışmaları sonrasında Türkiye'de katılım bankacılığının giderek güçlendiğini ifade etti.

Zaman içinde haklarında oluşan olumsuz ve yanlış algılar nedeniyle katılım bankacılığının kapanma noktasına kadar gelebildiğine dikkati çeken Uyan, "Bu kriz döneminden sektörümüzün sahip olduğu iç dinamikler ve yöneticilerimizin dirayetli kararları neticesinde bu krizden sağ çıkmayı başardık. Bu durum, katılım bankacılığı açısından son derece önemli bir dönüm noktası sayılmalıdır" dedi.

Türkiye'de yaşanan 2001 ekonomik krizinden sonra, katılım bankalarının sektördeki payının giderek yükseldiğini ifade eden Uyan, "2012 sonunda payımız yüzde 5,13'e yükseldi. 30 Eylül 2013 itibariyle ulaşılan nokta toplanan fonlarda 58 milyar lira, kullandırılan fonlarda 64 milyar lira, aktifte de 91 milyar liraya ulaştık. 2013 sonunda aktiflerdeki payımızın yüzde 6'a yaklaşacağı tahmin edilmektedir" diye konuştu.

Faizsiz bankacılık sektöründe 75 ülkede 700 civarında kuruluşun faaliyet gösterdiğini ifade eden Uyan, "Özellikle Malezya'da geliştirilen yeni ürünlerin Türkiye'de de uygulanmasının katılım bankacılığının gelişmesinde önemli rol oynayacağını düşünüyoruz. Bu çerçevede Malezya İslam Bankaları Birliği ile bir işbirliği anlaşması imzaladık. 52 üründen ülkemizde uygulanmayan ürünlerin, katılım bankacılığına kazandırılması önem arz etmektedir. Bunlar, katılım bankacılığını büyütecektir" değerlendirmesinde bulundu.

Uyan, kamunun yeni katılım bankaları kurmasının, katılım bankacılığını güçlendireceğine işaret ederek, çalıştaydan çıkacak sonucun katılım bankalarının gelişiminde çok önemli rol oynayacağını belirtti.

- BDDK Başkanı Öztekin

BDDK Başkanı Mukim Öztekin de kurum olarak finansal sistemin geliştirilmesine önemli projeler gerçekleştirdiklerini ifade ederek, eksiklik gördükleri tüm segmentleri geliştirmek için ayrı ayrı çalışmalar yürütmeye devam ettiklerini dile getirdi.

Küresel finansal krizin 2008 yılından bu yana önemli değişimler başlattığına dikkati çeken Öztekin, "Dünya ekonomisi bugün dar bir boğazdan geçmektedir. Büyük şirketlerin yanı sıra ülkelerin dahi iflas ettiği bir dönemde yaşıyoruz. Bu çerçevede faizsiz finansal model, ülkelerin gündemine ciddi bir şekilde girdi" dedi.

- "6,5 trilyon dolara ulaşması bekleniyor"

Faizsiz finans modelinin tüm dünyada kabul görmeye başladığına dikkati çeken Öztekin, "Sistemin küresel düzeydeki büyüme öngörüleri oldukça umut vericidir. Son 10 yılda yaklaşık 15 kat büyüyen küresel İslami finans sistemi önümüzdeki dönemde de aynı yüksek büyüme trendini sürdürerek, 2020 itibariyle 6,5 trilyon dolarlara ulaşması beklenmektedir. Beklentimiz bunların daha da fazla olacağıdır" diye konuştu.

Katılım bankacılığının 2001 yılından itibaren ciddi büyüme oranlarını yakaladığını ifade eden Öztekin, "Son günlerde sektör 5,5 kat büyüdü ama bu da bizim için yeterli değil" değerlendirmesinde bulundu.

Öztekin, ürün çeşitliliğinin yetersiz olmasının katılım bankacılığının büyümesinde ciddi bir engel olduğunu vurgulayarak, çalıştayda bu konu üzerinde önemle durulması gerektiğini söyledi. Öztekin, şöyle devam etti:

"Ülke olarak, küresel çapta yaşanan gelişmelere seyirci kalmamız düşünülemez. Ülkemizin 2023 yılındaki finansal sistemler vizyonuna göre, İslami bankacılık sisteminin aktif büyüklüğünün 100 milyar dolar seviyesine çıkması hedeflenmektedir. Geçmiş dönemde elde edilen başarıları da dikkate alarak bu hedefe ulaşmanın bizi zorlamayacağını düşünüyoruz. BDDK olarak, faizsiz finans sisteminden çok daha büyük başarılar bekliyoruz. Önümüzdeki dönemde katılım bankacılığında inovatif politikalarının daha fazla önem kazanacak."

- "Faizsiz finansın yükselen yıldızı olmalıyız"

Yayımlanan pek çok ekonomik raporda Türkiye'nin, İslami bölge finans merkezi olarak göründüğünü ifade eden Öztekin, bununla birlikte İslami finansta en büyük piyasa payının İngiltere'ye ait olduğunu kaydetti.

Dünyadaki ekonomik görünümün değiştiğini ve ekonomik gücün batıdan doğuya doğru kaydığını belirten Öztekin, "Dünyanın en hızlı büyüyen 25 piyasanın 10'u Müslüman ülke. Biz de bunların dikkatini ülkemize çekmek durumundayız. Faizsiz finansın yükselen yıldızı olmayı hedeflemeliyiz. Ülkemize son yıllarda artan yabancı ilgisi, bu hedefimiz teyit etmektedir" diye konuştu.

- SPK Başkanı Ertaş

Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) Başkanı Vahdettin Ertaş da faizsiz finans çalışmalarının 1960'lı yıllarda Mısır'da başladığını, Orta Doğu ve Asya'da 1980'li, Avrupa ve Amerika'da ise 2000'li yıllarda hızla yaygınlaştığını ifade etti.

İran, İngiltere, Suudi Arabistan ve Katar'ın bu alanda bölgesel güç olmaya çalışan ülkelerin başında geldiğine dikkati çeken Ertaş, "İngiltere'de 21 banka faizsiz bankacılık hizmeti veriyor. İngiltere bu konuda oldukça iddialı. Bizim de bu konuya daha fazla eğilmemiz gerekiyor" dedi.

Küresel piyasalarda şirketlerin, yatırımcıların ve devletlerin adeta bir "güvenli liman" aradığını belirten Ertaş, "Ekonomik krizin çıkış nedenleri ve tekrarlanmaması konusunda bir arayış var. Bunlardan birisi de faizsiz finansal ürünler. Küresel krizlere karşı daha dayanıklı olduğu raporlarla ispatlanmış durumda" değerlendirmesinde bulundu.

İstanbul'u 2023 yılına kadar bir finans merkezi yapma hedefi olduğunu ve bunun ilk yolunun da faizsiz finans alanında bir merkez olmadan geçtiğini belirten Ertaş, bu kapsamda tek taraflı atılacak adımların bu hedefi yakalamayı zorlaştıracağını kaydetti.

- 4,7 milyar liralık ihraç başvurusu incelemede

SPK olarak, kira sertifikalarına ilişkin düzenlemeler yaptıklarını ifade eden Ertaş, bu çerçevede 2011'de 2 bankanın yaklaşık 1 milyar liralık ihraç gerçekleştirdiğini hatırlattı. Ertaş, "2013 yılında da yoğun bir çalışma yaptık ve kira sertifikası düzenlememizi haziranda tümüyle yeniledik. Bürokratik süreçleri kolaylaştırdık. Halen 4,7 milyar liralık ihraç başvurusu da Kurul'da inceleme aşamasında. Gelişmeler ümit verici gözüküyor" diye konuştu.

Açılış konuşmalarının ardından, BDDK Başkanı Öztekin moderatörlüğünde panele geçildi.

-Ertaş: Bir takım şeyler sağlıklı gitmiyor

Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) Başkanı Vahdettin Ertaş, son yıllarda finansal piyasalarda spekülatörlerin arttığını belirterek, "Borsalar adeta spekülatörlerin, hızlı para kazanmak isteyenlerin olduğu arenalara dönüştü. Sadece borsalarda değil, bankalarda da durum böyle. Bir takım şeyler sağlıklı gitmiyor" dedi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Türkiye Katılım Bankaları Birliğinin (TKBB) Kızılcahamam'da ortaklaşa gerçekleştirdiği "Katılım Bankacılığı ve Faizsiz Finans Çalıştayı", açılış konuşmalarının ardından düzenlenen panelle devam etti.

BDDK Başkanı Mukim Öztekin'in moderatörlüğünde gerçekleştirilen panelde konuşan SPK Başkanı Ertaş, özellikle son yıllarda mali piyasalarda spekülatörlerin arttığını ifade ederek, "Borsalar adeta spekülatörlerin, hızlı para kazanmak isteyenlerin olduğu arenalara dönüştü. Sadece borsalarda değil, bankalarda da durum böyle. Bir takım şeyler sağlıklı gitmiyor" dedi.

Finansal sistemin etik değerlere de sahip olması gerektiğini vurgulayan Ertaş, şöyle devam etti:

"Yeni bir arayış var. Bunun bir adımı da faizsiz finansal ürünler. Bu ürünler sadece dini hassasiyeti olan kesimlerin değil, herkesin dikkatini çekiyor. Biz başkalarından daha fazla ilgilenmeyiz. Çünkü nüfus yapısı itibariyle Müslüman bir ülkede, bu potansiyelimizi mutlaka harekete geçirmemiz gerekiyor."

Türkiye'nin önemli bir finans merkezi olabileceğine işaret eden Ertaş, "Önümüzdeki 10 yıllık süreçte faizsiz finansın dünyanın her yerine yayılacağını ve büyük bir gelişme kaydedeceğini tahmin ediyorum" ifadesini kullandı.

- "Sermayenin yastık altında olması doğru değil"

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu üyesi Ahmet Yaman da insanlık tarihi boyunca gönderilen peygamberlerin temel mesajları arasında haksız kazancın yasaklanması, helallik gibi hususlar olduğunu belirtti. Yaman "Hz. Muhammed'in mesajı içinde de bunlar var. Adalet, hakkaniyet, paylaşım, pazar güvenliği ve helal kazanca dayalı bir iktisadi hayata ilişkin bir mesaj sunmuştur. Buna uygun bir anlayış yerleştiği takdirde, kalkınma sürdürülebilirliği de oluşacaktır" diye konuştu.

Sermayenin yastık altında olmasının doğru bir yaklaşım olmadığını ifade eden Yaman, "Yatırıma aksettirilmeyen sermaye, ayrıca vergilendirilmiş, cezalandırılmıştır. Zekat da bu anlamda bir tür cezadır" değerlendirilmesinde bulundu.

İslami anlayışta zenginliğin bir sorun olmadığını, asıl sorunun bencillik ve sömürü anlayışı olduğunu belirten Yaman, "Bir insanın hırsla dünyada çok şeye sahip olması değil, kendine yetecek ölçüde onurlu bir hayatı sağlayacak mal varlığına sahip olması arzu edilmiştir. Bu iktisadi düşünce, bizim iç değerlerle uyumlu bir yapıyı kendiliğinden doğuracaktır" diye konuştu.

Borsa İstanbul AŞ Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Turhan da "İçinde bulunulan sistem itibariyle çok ciddi bir sorunla karşı karşıya olduğumuz açık. İktisadi sistemlerin kurgulanışı, olması gerekenden farklı değerler, sistemler üzerine kurgulanmış" dedi.

İki gün sürecek çalıştayda katılım bankacılığı ve faizsiz finans alanına ilişkin olarak, kurumsal yönetişim, algı ve itibar yönetimi, ürün çeşitliliği, standartlar ve düzenlemeler, danışma kurulları, piyasalar, sigortacılık ve bireysel emeklilik, strateji, koordinasyon, inovasyon, eğitim, insan kaynağı, sertifikasyon konuları ele alınacak.

AA