Bir fincan salep için orkideler yok oluyor

T&uuml;rk Fitoterapi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik, T&uuml;rkiye de yılda yaklaşık 60 ton salep elde edildiğini belirterek, Bir salep yumrusunun ortalama ağırlığı 2 gram olduğuna g&ouml;re her yıl 120 milyon orkide yok oluyor. Her ge&ccedil;en yıl sayılarının azalması bir yana, bazı orkide t&uuml;rleri uzun aramalara rağmen artık bulunamıyor dedi.Sezik, AA muhabirine yaptığı a&ccedil;ıklamada, kış mevsiminde &ccedil;ok t&uuml;ketilen salep uğruna orkidelerin sayılarının giderek azaldığını, hatta bazı t&uuml;rlerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını s&ouml;yledi.Orkide denilince, &ccedil;i&ccedil;ek&ccedil;ilerde g&ouml;r&uuml;len son derece g&uuml;zel, g&ouml;sterişli, uzun &ouml;m&uuml;rl&uuml;, pahalı &ccedil;i&ccedil;eklerin akla geldiğini kaydeden Sezik, T&uuml;rkiye nin orta kuşak orkideleri bakımından Avrupa ve Ortadoğu nun en zengin &uuml;lkelerinden biri olduğunu vurguladı. Sezik, T&uuml;rkiye de 160 civarında orkide t&uuml;r&uuml; bulunduğunu, orkideler bakımından en zengin b&ouml;lgenin Muğla-Antalya &ccedil;evresi olduğunu, T&uuml;rkiye orkidelerinin yarıdan fazlasının bu b&ouml;lgede yetiştiğini anlattı. Halkın, orkideleri genellikle salep veya salep otu diye isimlendirdiğini, bu ismin, orkide yumrularından asırlardır salep elde edilmesinden ileri geldiğini aktaran Sezik, ş&ouml;yle devam etti: Yumrulu orkidelerin toprak altında iki yumrusu bulunur. Kışı, bir &ouml;nceki sene meydana gelen yumrunun aracılığıyla ge&ccedil;iren bitkinin, bahara doğru ek k&ouml;klerden biri kalınlaşmaya başlar ve ucunda bir yumru daha meydana gelir. Bu yumru gelişirken, yukarı doğru da bir tomurcuk vasıtasıyla yeni yılın g&ouml;vdesi meydana gelmeye başlar. Bir s&uuml;re sonra bu g&ouml;vdede g&uuml;zel &ccedil;i&ccedil;ekler meydana gelir. Bitkinin gelişmesi ilerledik&ccedil;e yeni yumru da gelişir. Eski yumru ise yeni yumrunun yanında ona yapışık ve i&ccedil;i boşalmış halde bulunur. Salep elde edilişinde yeni yumru kullanılır. Genellikle bitkiler &ccedil;i&ccedil;ek a&ccedil;tığında veya bazen taban yaprakları belirgin hale gelince salep toplayıcılar bitkinin etrafını kazar, yumruları &ccedil;ıkarır, yeni yumruları alır, geri kalan kısımları ise bir kenara atarlar. Bir kenara atılan, yeni orkidenin tohumlarını verecek olan &ccedil;i&ccedil;ekli bitkilerdir. Bitki hen&uuml;z tohuma ge&ccedil;memiştir. B&ouml;ylece bu orkide ve ondan meydana gelecek fertlerin &uuml;remesi durdurulmuş olmaktadır. Anadolu nun değişik b&ouml;lgelerinde 100 kadar yumrulu orkidenin salep elde edilişinde kullanıldığını anlatan Sezik, Trakya , Marmara ve Karadeniz b&ouml;lgelerinin bazı kısımları hari&ccedil;, &uuml;lkenin hemen her b&ouml;lgesinde salep elde edildiğini kaydetti. Sezik, bu saleplerin, piyasada elde edildikleri b&ouml;lgelere g&ouml;re Kastamonu, Muğla, Silifke, Maraş, Van, Siirt salebi gibi isimlerle, g&ouml;ğ&uuml;s yumuşatıcı olarak kullanıldığını, salebin, yazın dondurma, kışın ise sıcak s&uuml;tl&uuml; i&ccedil;ecek hazırlanmasında t&uuml;ketildiğini belirtti. T&uuml;rkiye de asırlardır salep &uuml;retildiğini dile getiren Sezik, T&Uuml;BİTAK i&ccedil;in yaptığı son araştırmada T&uuml;rkiye deki salep &uuml;retiminin miktarının ortaya &ccedil;ıktığını kaydetti. Sezik, &Uuml;lkemizde yılda 60 ton civarında salep elde ediliyor. Bir salep yumrusunun ortalama ağırlığı 2 gram olduğuna g&ouml;re her yıl 120 milyon orkide yok oluyor. Bu soykırıma orkideler dayanamadı! Her ge&ccedil;en yıl sayılarının azalması bir yana, bazı orkide t&uuml;rleri uzun aramalara rağmen artık bulunamıyor şeklinde konuştu. Avrupa ve Amerika da 50 nin &uuml;zerinde orkide derneği bulunduğunu ifade eden Sezik, bu &ccedil;i&ccedil;eği seven, merak eden kimyacıdan eczacı ve m&uuml;hendislere kadar değişik mesleklerdeki insanların, orkide sevgisini paylaşmak ve geliştirmek &uuml;zere bu derneklerde buluştuklarını anlattı. Sezik, Avrupa daki orkidelerin, koruma altına alınmış bitkiler grubunda yer aldığını vurgulayarak, şunları kaydetti: Bu &uuml;lkelerde değil yumruların s&ouml;k&uuml;lmesi, &ccedil;i&ccedil;eklerinin koparılması bile cezayı gerektiren bir kabahattir. &Uuml;lkemiz de korumayla ilgili anlaşmalara imza atmıştır ama T&uuml;rkiye de salep elde etmek &uuml;zere her yıl milyonlarca orkidenin yumrusu toplanmakta ve dolayısıyla orkideler yok edilmektedir. Salep yerine başka maddelerle dondurma hazırlanabilir, s&uuml;tl&uuml; bir i&ccedil;ecek yapılabilir fakat salep elde edilsin diye nesli t&uuml;ketilen bir orkideyi tekrar yaratmak insan g&uuml;c&uuml;n&uuml;n dışındadır.

Bir fincan salep için orkideler yok oluyor

Türk Fitoterapi Derneği Başkanı Prof. Dr. Sezik, "Ülkemizde yılda 60 ton civarında salep elde ediliyor. Bir salep yumrusunun ortalama ağırlığı 2 gram olduğuna göre her yıl 120 milyon orkide yok oluyor" açıklamasında bulundu

Öne Çıkanlar