Enflasyon 3 yılın zirvesine çıktı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Kasım ayına ilişkin tüketici ve üretici fiyat endekslerini yayımladı. Buna göre tüketici fiyatları Kasım'da yıllık yüzde 21,31 arttı. Böylelikle yıllık tüketici enflasyonunda Kasım 2018'den bu yana en yüksek seviye kaydedildi. Üretici fiyatlarında yıllık artış ise yüzde 54,62 ile 2002'den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Bu rakamların ardından tüketici ve üretici enflasyonu arasındaki fark rekor kırdı.
Tüketici fiyatları Kasım'da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21,31 arttı.
Türkiye İstatistik Kurumu Kasım ayına ilişkin tüketici ve üretici fiyat endekslerini yayımladı.
Buna göre tüketici fiyatlarındaki aylık artış yüzde 3,51 oldu.
Yıllık çekirdek enflasyon ise yüzde 17,62'ye yükseldi.
Üretici enflasyonundaki artış ivmesi de devam etti. Buna göre üretici fiyat endeksi Kasım'da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 54,62 arttı. Aylık bazda artış ise yüzde 9,99 oldu.
Bu rakamların ardından tüketici fiyat endeksiyle üretici fiyat endekslerindeki yıllık artış hızları arasındaki fark da rekor seviyeye yükseldi.
Yıllık bazda en yüksek artış lokanta ve otellerde
Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar sırasıyla, yüzde 28,90 ile lokanta ve oteller, yüzde 27,11 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 25,14 ile ev eşyası oldu.
Yıllık en düşük artış ise yüzde 5,77 ile haberleşme ana grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla yüzde 7,91 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 8,33 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 13,96 ile eğlence ve kültür oldu.
Aylık en yüksek artış ulaştırmada
2021 yılı Kasım ayında artışın önceki aya göre yüksek olduğu ana gruplar sırasıyla, yüzde 6,31 ile ulaştırma, yüzde 5,36 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 4,10 ile lokanta ve oteller oldu.
Ana harcama grupları itibarıyla 2021 yılı Kasım ayında en az artış gösteren ana gruplar yüzde 0,03 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 0,08 ile eğitim ve yüzde 0,58 ile haberleşme oldu.
Beklenti yüzde 20,7 seviyesindeydi
Bloomberg HT’nin enflasyon anketine katılan 24 kurumun medyan beklentisi Kasım ayında enflasyonun yıllık yüzde 20,7; aylık ise yüzde 3 olması yönündeydi.
Ankete katılan kurumlar arasında en düşük beklentiyi paylaşan kurum aylık enflasyonun yüzde 1,80 olacağını belirtirken en yüksek beklentiyi paylaşan kurum enflasyonun Kasım ayında yüzde 3,6 olarak gerçekleşeceğini ifade etmişti.
Yıllık bazda ise en yüksek beklenti yüzde 21,4; en düşük beklenti ise yüzde 19,3 olmuştu.
Üretici fiyatlarında en yüksek artışlar enerji kalemlerinde
Yüzde 50'yi aşan üretici fiyatlarında ise en yüksek artışların enerji kalemlerinde olduğu izlendi.
TÜİK verilerine göre yıllık en yüksek artış kok ve rafine petrol ürünleri yüzde 145,94, ham petrol ve doğalgaz yüzde 116,51, ana metaller yüzde 97,13 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
Yıllık en düşük artış ise yüzde 12,60 ile giyim eşyası, yüzde 19,66 ile deri ve ilgili ürünler, yüzde 22,23 ile diğer madencilik ve taş ocakçılığı ürünleri alt sektörlerinde gerçekleşti.
Aylık bazda da benzer tablo izlendi. Buna bir önceki aya göre ham petrol ve doğalgaz yüzde 20,67, kömür ve linyit yüzde 16,72, tekstil ürünleri yüzde 14,37 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
"Kur 10-11'e gerilemezse kısa süre içinde yüzde 30 seviyeleri görülür"
Bloomberg HT yayınına katılan Gedik Yatırım Ekonomisti Serkan Gönençler Kasım enflasyon verileriyle ilgili şu yorumu yaptı:
Yukarı yönlü risklerin olduğu daha önce belirtilmişti ve bu risklerin gerçekleştiğini görüyoruz. Benim beklentim sene sonu için yüzde 24 civarı. Kur geri gelmezse Ocak ve Şubat için yüzde 30 olmasını bekliyorum. Merkez Bankası'nın öngörüsünün gerçekleşmesi için kurun 10-11 TL civarına gerilemesi gerekiyor. Aksi takdirde kısa süre içinde yüzde 30 seviyelerini göreceğiz gibi görünüyor.”
TCMB politika faizi ile manşet enflasyon farkı rekora çıktı
Verilerin ardından politika faiziyle manşet enflasyon arasındaki makasın 6,3 puana çıktığı görüldü. TCMB'nin dikkate aldığı çekirdek enflasyonla politika faizi arasındaki fark ise 2,6 puan oldu.
Öncü göstergeler yükselişe işaret etmişti
Enflasyon açısından öncü gösterge olarak değerlendirilen İstanbul Ticaret Odası (İTO) perakende ve toptan fiyat endeksleri ile Türk-İş gıda fiyatları endeksi Kasım ayında yükselişe işaret etmişti.
İTO verilerine göre perakende fiyatlardaki artış hızı 18 yılın zirvesine çıkmıştı.
İstanbul'da perakende fiyatlar Kasım'da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 24,05 artış kaydetti. Aylık bazda artış yüzde 4,71 oldu.
Üretici fiyatları açısından öncü göstergelerden biri olan toptan eşya fiyat endeksi ise Kasım'da yıllık yüzde 34,08 arttı. Aylık bazda artış ise yüzde 6,77 olarak kaydedildi.
Türk-İş gıda endeksinde de rekor artış kaydedilmişti.
Türk-İş'in verilerine göre Ankara'da gıda fiyatları Kasım'da aylık yüzde 3,18; yıllık yüzde 26,82 arttı.
Kurda rekor ayı
Kasım ayında dolar/TL kurunda hızlı bir yükseliş yaşanmıştı.
Aya 10 seviyesinde başlayan dolar/TL kuru ay sonunda güniçi işlemlerde 13,95 seviyesini görmüştü.
Kur Kasım'da yüzde 40 artış kaydetmişti. Bu rakam 2001'den sonra bir ayda yaşanan en yüksek kur artışına işaret etmişti.
Yabancıların enflasyon beklentileri yukarı yönlü
Gevşek para politikası tercihi ve petrol fiyatlarındaki artış TÜFE beklentilerinin yukarı yönlü hareketine sebep oluyor.
MUFG Bank EM Araştırma Müdürü Ehsan Khoman bozulan fiyatlamalar, enflasyonun yüksek trendi ve zayıf liranın TCMB’nin öngördüğü enflasyon tahmin patikasından daha zorlu bir enflasyon görünümüne işaret ettiğini söyledi.
Coex Partners Stratejisti Henrik Gullberg’e göre mevcut durumu tersine çevirecek tek şey “agresif” bir faiz artışı yapılması ve enflasyonun aşağı yönlü patikaya girene kadar sıkı para politikası uygulanması.
Gullberg “Ancak bunu yaparak daha zayıf iç talebi ve böylece daha düşük bir büyümeyi kabul etmeniz gerekir. Şu aşamada bunun tolere edilmesi mümkün gözükmüyor” değerlendirmesini yaptı.