Friedman: Bölgenin yeni lideri Erdoğan

Bloomberg HT nin sorularını yanıtlayan Stratfor Enstit&uuml;s&uuml; Başkanı George Friedman, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın T&uuml;rkiye yi yeni bir d&ouml;neme taşıdığını belirterek Ortadoğu da halkın rol modeli olduğuna dikkat &ccedil;ekti.T&uuml;rkiye nin ekonomik g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;ne ilişkin de bilgi veren Friedman, gelecek yıl yavaşlama beklense de b&uuml;y&uuml;me ivmesinin tekrar yakalanacağını s&ouml;yledi. H.B:Sizce krize &ccedil;&ouml;z&uuml;m noktasında hen&uuml;z tam işbirliği sağlayamamış olmanın etkisi ile global ekonomiler bir kara deliğe doğru mu ilerliyor? Avrupa bor&ccedil; krizi ile ilgili hangi &ouml;nlemleri almalı? G.F:Her &uuml;lkenin farklı ekonomisi var.T&uuml;rkiye de durum farklı, ABD deki durum Avrupa daki durumdan &ccedil;ok daha farklı.Euro B&ouml;lgesinde kriz yaşanıyor.Burada d&uuml;nyanın ikinci b&uuml;y&uuml;k ihracat&ccedil;ısı konumundaki Almanya &uuml;r&uuml;nlerini Avrupa nın her noktasına ihra&ccedil; ediyor.Avrupa daki para birimini kontrol altında tutuyor.Br&uuml;ksel de kuralları bu &uuml;lke koyuyor.Dolayısı ile b&uuml;t&uuml;n diğer &uuml;lkeleri de dezavantajlı duruma sokan bir Almanya var karşımızda.Bu eskiden problem değildi ancak şimdi ciddi sonu&ccedil;lar doğuruyor.Avrupa nın kendi i&ccedil;erisinde yapısal değişikliklere gitmesi gerekiyor. H.B: Enerji arzında ortaya &ccedil;ıkabilecek sorunların &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml;ne y&ouml;nelik &uuml;lkeler ne yapmalı? G.F: &Ouml;zellkle doğalgaz kaynaklarının artırılması piyasalar a&ccedil;ısından &ccedil;ok &ouml;nemli.Benim kişisel g&ouml;r&uuml;ş&uuml;m uzun vadede g&uuml;neş enerjisinden faydalanmak.Ancak bunu uzay &ccedil;apında ger&ccedil;ekleştirmek lazım sadece d&uuml;nya &uuml;zerinde değil.&Ccedil;in in &ccedil;alıştığı &ouml;nemli bir projesi var.Japonya da g&uuml;neş enerjisine 22 milyar dolarlık yatırım yaptı.NASA ise bu konu ile ilgili program y&uuml;r&uuml;t&uuml;yor. G&uuml;neş enerjisi 20 yıl i&ccedil;erisinde &ccedil;&ouml;z&uuml;m olabilir, ancak şu an i&ccedil;in elimizdeki tek se&ccedil;enek doğalgaz.H.B: Sizce enerji fiyatları y&uuml;kselişini s&uuml;rd&uuml;recek mi? G.F: Eğer enerji fiyatlarını izlersek son 10 yıldır inişli &ccedil;ıkşlı olduğunu g&ouml;r&uuml;yoruz.Bunu başlıca sebebi de spek&uuml;lasyon.Ger&ccedil;ek talep aslında fiyatları &ccedil;ok da etkilemiyor.Enerji piyasalarında &ccedil;&ouml;z&uuml;lmeyi bekleyen ciddi problemler duruyor. H.B:T&uuml;rkiye ile İsrail arasında yaşanan gerginliği nasıl değerlendiriyorsunuz? Gerginlik daha da tırmanırsa yolun sonunda savaş g&ouml;z&uuml;k&uuml;r m&uuml;? G.F: Soğuk savaş sırasında T&uuml;rkiye ile İsrail arasında yakın bir ilişki vardı.&Ccedil;&uuml;nk&uuml; İsrail, Sovyetlere karşı korku besliyordu.Yıllar ilerledik&ccedil;e &ccedil;ıkar farklılığı doğdu.Bug&uuml;n T&uuml;rkiye nin pozisyonu İslam d&uuml;nyası i&ccedil;in model konumunda.Buradaki &ouml;nemli nokta T&uuml;rkiye ile İsrail arasındaki değil T&uuml;rkiye ile ABD arasındaki ilişkiler.T&uuml;rkiye nin ABD ile g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir ilişkisi var.Son zamanlarda bu ilişki daha da gelişti ve T&uuml;rkiye ile İsrail arasında savaş olasılığını ortadan kaldırdı.Ne İsrail ne de T&uuml;rkiye nin savaş isteyeceğini zannetmiyorum. H.B: T&uuml;rkiye nin &ccedil;evre &uuml;lkelerle dış politikasına baktığımızda son d&ouml;nemde ciddi riskler alıyor mu? G.F: Aslında hi&ccedil;bir şey yapmamak b&uuml;y&uuml;k risktir.T&uuml;rkiye gelişmekte olan bir &uuml;lke ve b&ouml;lgesel bir g&uuml;&ccedil; olma yolunda ilerliyor.10 yıl &ouml;ncesine g&ouml;re T&uuml;rkiye 20 yıl sonra &ccedil;ok farklı bir yerde olacak.Dinamik bir ekonomiye ve kuvvetli askeri g&uuml;ce sahip olmak tabi ki yeni riskler &ccedil;ıkaracaktır.Bundan kimlerin zarar g&ouml;receğini vegelişmeleri zamanla g&ouml;receğiz. H.B:T&uuml;rkiye konumu itibarı ile &ouml;nemli enerji hatlarının ge&ccedil;iş noktasında kritik &ouml;neme sahip bir &uuml;lke.Peki bu stratejik &ouml;zelliği ile T&uuml;rkiye gelecek yıllarda farklıbir konuma oturabilecek mi? G.F: T&uuml;rkiye enerji piyasasında global değil hen&uuml;z yerel bir oyuncu.Sizin s&ouml;ylediğiniz gibi T&uuml;rkiye enerji hatlarıda ge&ccedil;iş noktasında kritik bir &ouml;nemesahip.Avrupa, Ortadoğu ve Rusya arasında enerji alanında ilişkileri daha da &ouml;nem kazanacak.Ancak sadece ge&ccedil;iş noktası olmak &ouml;nemli değil &ccedil;&uuml;nk&uuml; herzaman yeni hatlar inşa edilebiliniyor. H.B:T&uuml;rkiye nin ekonomik g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;n&uuml; nasıl değerlendiriyorsunuz? Artan b&uuml;y&uuml;me hızı s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir mi? G.F:T&uuml;rkiye ekonomi alanında 10 yıldır b&uuml;y&uuml;k işlere imza atıyor.Ekonominiz son 6-7 yıldır iyi bir b&uuml;y&uuml;me kaydetti.Gelecek yıl i&ccedil;in yavaşlama beklentisi olsa da takibi yıllarda b&uuml;y&uuml;me tekrar yukarı y&ouml;nde ivme kazanacaktır.H.B:T&uuml;rkiye nin AB ye &uuml;yelik s&uuml;recinde bir yavaşlama s&ouml;zkonusu mu? G.F:Ben en başından beri T&uuml;rkiye nin AB ye &uuml;ye olma konusunun k&ouml;t&uuml; bir fiki olduğunu s&ouml;ylemiştim.T&uuml;rkiye nin yaptığı en iyi şeylerden biri de AB &uuml;ye olmaması.&Ccedil;&uuml;nk&uuml; AB de devam eden problemler hala var ve &ccedil;&ouml;z&uuml;me kavuşturulmuş değil.Yunanistan ı fonlama konusunda sıkıntı yaşanıyor ve bu s&uuml;recin kısa vadede &ccedil;&ouml;z&uuml;me kavuşturulabileceğini zannetmiyorum. H.B: Sizce Başbakan Recep Tayyip Erdoğan b&ouml;lgesel bir lider olur mu? G.F:Recep Tayyip Erdoğan zaten bu b&ouml;lgenin lideri.Kendisini rol model alan &ccedil;ok insan var.Kuzey Afrika da yaptığı konuşma &ouml;nemliydi ve &ccedil;ok ihtiyatlı davrandı.Erdoğan T&uuml;rkiye yi yeni bir d&ouml;neme taşıdı.Tabii ki pop&uuml;laritesi inişli &ccedil;ıkışlı olacak. H.B:Son olarak Wall Street te yaşananları nasıl değerlendiriyorsunuz? G.F: NewYork da herzaman g&ouml;steriler olacaktır.Esas olan Amerikan halkının finansal sitemden mutsuz olması.G&ouml;stericilerin değil halkın problemini yakından g&ouml;rmemiz lazım. Hande Berktanhberktan @ bloomberght.com

Friedman: Bölgenin yeni lideri Erdoğan

Bloomberg HT'nin sorularını yanıtlayan Stratfor Enstitüsü Başkanı George Friedman, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye'yi yeni bir döneme taşıdığını söyledi

Öne Çıkanlar