Bizim devlet, vatandaşı kandırmayı sever

Bizim kanunlarımız, halkı kandırmak &uuml;zerine kurulmuştur. Yıllardır ge&ccedil;erli olan kurallarımıza g&ouml;re her vatandaş, Resmi Gazete&rsquo;de yayımlanmış her mevzuatı okur, bilir ve sonra da hakkını yazılı olarak talep eder. Eğer vatandaşın hakkını kazanmasının &uuml;zerinden 5 yıl ge&ccedil;mişse devlet &ldquo;Ge&ccedil;miş haklarını vermem&rdquo; der Ali Bey, benim size bir sorum olacak. Babam, 2000 yılında vefat etti, SSK&rsquo;sı olduğu halde biz ancak 2007 yılında farkına vardık. Sorum şu: Biz bu 7 yıllık almadığımız maaşları talep edebilir miyiz? L. Aysu Sayın okurum, bizim kanunlarımız vatandaş odaklı değil, devlet odaklıdır. Normalde Batı &uuml;lkelerinde bir vatandaş &ouml;ld&uuml;ğ&uuml;nde, t&uuml;m devlet kurumları geride kalan dul eşi ile &ccedil;ocuklarına mektup yazıp haklarını hatırlatır ve aylıkların hangi bankaya g&ouml;nderilmesini istediklerini sorar. Bizde devlet, geride kalanları uyarmaz, kendilerinin hem de yazılı olarak başvurmasını ister. 5 yıl i&ccedil;inde başvurulmazsa da kendisini k&acirc;rlı sayıp ge&ccedil;mişte vermesi gereken aylıkları vermez. ESKİDEN 5 YIL &Ccedil;OK KATI BİR S&Uuml;REYDİ Eski 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince zamanaşımı 5 yıl idi. Yani &ouml;lenin vefatından itibaren 5 yıl i&ccedil;inde SGK&rsquo;ya başvurulup dul ve yetim aylığı talebi olmazsa, ge&ccedil;miş s&uuml;relerin dul-yetim aylıklarını vermezler, sadece başvurudan sonraki s&uuml;reler i&ccedil;in dul-yetim aylığı verirlerdi. 1.10.2008 g&uuml;n&uuml; y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe giren 5510 sayılı kanun, 5 yıl konusunu biraz vatandaş lehine değiştirdi. Yeni duruma g&ouml;re, &ldquo;5 yıldan sonra &ouml;l&uuml;m maaşı talep edene sadece son 5 yılın maaşı &ouml;denir&rdquo; diyebiliriz. Sosyal G&uuml;venlik Kurumu tarafından sigortalının &ouml;l&uuml;m&uuml; nedeniyle geride kalan hak sahiplerine bağlanan gelir ve aylıklar zamanaşımına tabi olup 5510 sayılı Reform Kanunu&rsquo;nun zamanaşımı s&uuml;re konseptinde sigortalı lehine olan &ouml;nemli değişiklik yapılmıştır. Kanunun, &ldquo;Zamanaşımı, Hakkın D&uuml;şmesi ve Avans&rdquo; başlıklı 97. maddesine g&ouml;re, hak sahiplerinin SGK&rsquo;dan alması gereken gelir ve aylıklara uygulanacak zamanaşımı s&uuml;resi 5 yıl olarak belirlenmiştir. 5510 sayılı Reform Kanunu&rsquo;ndaki yeni d&uuml;zenlemeyle gelir ve aylığa hak kazandığı halde bu hakkı 5 yıldan sonra talep eden sigortalı ve hak sahiplerine, talep tarihinden geriye doğru son 5 yıla ait gelir ve aylıkları &ouml;denmektedir. Bilindiği &uuml;zere, 5510 sayılı Kanun&rsquo;dan &ouml;nce, diğer bir anlatımla 1 Ekim 2008 tarihinden &ouml;nce 5 yıldan sonra talep edilen gelir ve aylıkların talep tarihinden &ouml;nceki kısmı &ouml;denmemekteydi. Kanundaki bu yeni d&uuml;zenleme sigortalılar a&ccedil;ısından son derece &ouml;nemi olan olumlu bir uygulamadır. &Ouml;zellikle belirtelim ki; zamanaşımı s&uuml;resinde, başvuru tarihinden geriye d&ouml;n&uuml;k son 5 yıla ait kısmın &ouml;denmesi, gelir ve aylıklar i&ccedil;in sınırlıdır. Gelir ve aylıkların dışındaki diğer haklar, &ouml;rneğin; hastalık parası, &ccedil;eyiz parası, cenaze yardımı gibi &ouml;demeler i&ccedil;in zamanaşımı, hakkın doğduğu tarihten itibaren 5 yıl i&ccedil;inde istenmezse d&uuml;şmektedir. Dikkat edilirse, burada zamanaşımı değil, hak d&uuml;ş&uuml;r&uuml;c&uuml; s&uuml;re işlemektedir. Gelir ve aylık dışında kalan s&ouml;z konusu haklar 5 yıl i&ccedil;inde istenmezse bu haklar bir daha istenememekte, istense bile &ouml;denmemektedir. Sigortalının &ouml;l&uuml;m&uuml; sonrası geride kalan hak sahiplerinin neden s&uuml;resi i&ccedil;erisinde SGK&rsquo;dan gelir ya da aylıklarını talep etmediği sorusu akla gelebilir. Bunun birden &ccedil;ok sebebi olmakla birlikte, temel neden, geride kalanların sosyal g&uuml;venlik bilgilerinin eksikliği ya da kişilerin yanlış bilgiye sahip olmalarıdır. ZAMANAŞIMINDA MİLAT 1 EKİM 2008 TARİHİDİR Burada &ouml;nemli bulduğumuz bir hususa değinmemiz gerekecek. Hak sahipliğinin 1 Ekim 2008 tarihinden &ouml;nce ger&ccedil;ekleşmesi halinde 5 yıllık zamanaşımı hesabında milat olarak 1 Ekim 2008 tarihi esas alınmaktadır. Sigortalının &ouml;l&uuml;m&uuml; 1 Ekim 2008 tarihinden &ouml;nce ger&ccedil;ekleşmişse, 1 Ekim 2008 tarihi ile hak sahipliğinin (&ouml;l&uuml;m&uuml;n) ger&ccedil;ekleştiği tarihi takip eden s&uuml;re 5 yıldan az, ancak maaş alınması gereken s&uuml;re 5 yıldan fazla ise hak sahiplerine son 5 yıl maaşı &ouml;denir. Bu s&uuml;re 5 yıldan fazla ise bu kez 1 Ekim 2008 tarihi ile m&uuml;racaat tarihi arasında ge&ccedil;en s&uuml;re kadar (en fazla 5 yıl) maaş &ouml;denir. Babanız 1.10.2008 g&uuml;n&uuml;nden &ouml;nce vefat ettiğinden sizin i&ccedil;in eski kural ge&ccedil;erli olup &ouml;l&uuml;m&uuml;n &uuml;zerinden 5 yıl ge&ccedil;tikten sonra aylık istediğinizden SGK size ge&ccedil;miş yılları &ouml;demez.