Enflasyonda yeni bir dalganın başlangıcı

Aralık ayında t&uuml;ketici fiyatları enflasyonu beklentiler d&uuml;zeyinde ger&ccedil;ekleşti. Yılı, y&uuml;zde 7.4 enflasyonla tamamladık. Enflasyon hem hedeflenen d&uuml;zeyin olduk&ccedil;a &uuml;zerinde hem de Merkez Bankası&rsquo;nın ekim ayında yıl sonu i&ccedil;in yaptığı tahminin &uuml;st sınırının &uuml;zerinde ger&ccedil;ekleşti. Aylık ortalama olarak dolar kurunun 2.00 TL&rsquo;ye &ccedil;ıkmasının yol a&ccedil;tığı enflasyon, eyl&uuml;l ve ekim aylarında g&ouml;zlenmişti. Kasım ve aralık aylarında d&ouml;viz kurları y&uuml;kselmeye devam ettiği halde, ortalama fiyat d&uuml;zeyinde bozulma durmuştu. Şimdi yeni bir platoya gelmiş bulunuyoruz. D&ouml;viz kurları artmaya devam ediyor. Dolar kuru 2.20 TL sınırına geldi. Yılbaşıyla beraber yeni bir fiyatlandırma s&uuml;reci başlıyor. Bunun habercisi de ulaştırma ve konut harcama gruplarındaki fiyat artışlarının aralık ayında ortalamanın olduk&ccedil;a &uuml;zerinde ger&ccedil;ekleşmiş olması. Bundan sonra diğer harcama gruplarındaki ortalama fiyatlara bir yayılma beklemeliyiz. OLUMSUZ BİR G&Ouml;R&Uuml;NT&Uuml; Kasım ve aralık aylarında gıda fiyatlarında bir durulma, hatta bir gerileme bekleniyordu. Bu beklenti kasım ayında ger&ccedil;ekleşti, ama aralık ayı s&uuml;rpriz yaptı. Aralık ayında gıda ve alkols&uuml;z i&ccedil;ecekler harcama grubunda ortalama fiyatlar y&uuml;zde 1.5 civarında arttı. İşlenmemiş gıda maddelerini dışarıda bırakan t&uuml;ketici fiyat endeksindeki artış da ortalama t&uuml;ketici fiyatları endeksindeki artışın yarısı kadar oldu. D&ouml;viz kurlarından gıda fiyatlarına da belli bir ge&ccedil;işin varlığı s&ouml;z konusu. Benzer bir olguyu yaz aylarındaki kur fırlamalarında da yaşamıştık. Ge&ccedil;en yılın ocak ayında ortalama t&uuml;ketici fiyatları enflasyonu y&uuml;zde 1.65 olmuştu. Galiba biraz da buna g&uuml;venerek t&uuml;ketici fiyatlarına doğrudan yansıyacak olan dolaylı vergi oranlarında bazı artışlar yapıldı. Vergi d&uuml;zenlemeleri d&ouml;viz kuru artışlarıyla birleşince, ileriye d&ouml;n&uuml;k enflasyon g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml; olduk&ccedil;a bozuldu. Enflasyon hedefinin daha yılın ilk g&uuml;n&uuml;nde g&ouml;rmezden gelindiği yolunda bir izlenim doğdu. Enflasyon beklentilerinin hedef doğrultusunda y&ouml;nlendirilebilmesi a&ccedil;ısından &ccedil;ok olumsuz bir hava yaratıldı. NASIL BİR DENGE? Dolar kurunun 2.00 TL olmasının ekonomik birimler tarafından kalıcı olarak algılandığı anlaşılıyor. Fiyatlandırmalar da bu kur d&uuml;zeyine g&ouml;re yapıldı, yapılmaya da devam ediyor. Şirketlerin 2014 yılı b&uuml;t&ccedil;elerinde varsaydıkları dolar kuru, daha ocak ayının başında y&uuml;zde 10&rsquo;a yakın aşıldı. B&uuml;y&uuml;k bir olasılıkla, daha anlamlı hedefler oluşturabilmek i&ccedil;in şirketler bu yılki b&uuml;t&ccedil;elerini yeni dolar kuruna g&ouml;re g&uuml;ncellemek zorunda kalacaklar. Bu d&uuml;zeylerde birka&ccedil; hafta kalması durumunda, dolar kurunun 2.20 civarında olması da ekonomik birimler g&ouml;z&uuml;nde kalıcı olarak algılanabilir. O takdirde, yeni bir enflasyon sarmalı başlamış olur. Nasıl bir makro ekonomik dengenin oluşturulmaya &ccedil;alışıldığını bu aşamada anlayabilmek &ccedil;ok zor. Otoriteler d&ouml;viz kurlarındaki fırlamanın ekonomik maliyetini &ouml;l&ccedil;&uuml;p kamuoyu ile paylaşıyorlar, ama bu maliyeti y&uuml;klenmemek i&ccedil;in ne yapılması gerektiği konusunda hi&ccedil;bir ipucu verilmiyor. Aksine, hi&ccedil;bir şey yapmayıp &ldquo;D&ouml;vizdeki hareketlilik ge&ccedil;icidir&rdquo; ya da &ldquo;Arada bir kuru salıvermek lazım&rdquo; gibi deme&ccedil;lerle ekonomik birimlerin ileriye d&ouml;n&uuml;k beklentilerinin daha da bozulmasına yol a&ccedil;ılıyor. Dolaylı vergi oranlarındaki artış, belki kamu finansmanını rahatlatmak a&ccedil;ısından olumlu olsa da, bug&uuml;nk&uuml; ortamda istikrarlı bir makro ekonomik ortam yaratmaya &ccedil;alışmak yerine &ldquo;yangına k&ouml;r&uuml;kle gitmek&rdquo; oluyor.