2013'te büyüme beklentiler paralelinde

Ge&ccedil;en yılın son &uuml;&ccedil; ayında bir &ouml;nceki yılın aynı d&ouml;nemine g&ouml;re T&uuml;rkiye ekonomisi reel olarak y&uuml;zde 4.4 b&uuml;y&uuml;d&uuml;. Beklentiler de bu y&ouml;ndeydi. Her zaman olduğu gibi, ekonomik b&uuml;y&uuml;me yine i&ccedil; talepten kaynaklandı. Net dış talebin b&uuml;y&uuml;meye katkısı eksi oldu. İ&ccedil; talebin katkısı i&ccedil;inde &ouml;zel kesim katkısı egemen oldu. Kamu kesiminin i&ccedil; talebe katkısı b&uuml;t&uuml;n yıl pozitif olmaya devam etti. 2013 yılının t&uuml;m&uuml;nde T&uuml;rkiye ekonomisi reel olarak y&uuml;zde 4 b&uuml;y&uuml;d&uuml;. Her ne kadar Orta Vadeli Program yılın başında y&uuml;zde 3.6 gibi bir hedef koyduysa da, yılın ortasında ekonominin hedeflenenin &uuml;zerinde b&uuml;y&uuml;yebileceği y&ouml;n&uuml;nde işaretler gelmeye başlamıştı. Bu a&ccedil;ıdan, 2103 yılı b&uuml;y&uuml;mesi de şaşırtıcı olmadı. Yılın t&uuml;m&uuml;nde de b&uuml;y&uuml;meyi tetikleyen i&ccedil; talep b&uuml;y&uuml;mesiydi. Net dış talebin katkısı eksi oldu. Kamu sekt&ouml;r&uuml; talebinin b&uuml;y&uuml;meye katkısı t&uuml;m yıl olumluydu. DEĞİŞEN ROLLER Yılın ikinci &uuml;&ccedil; ayı ile beraber i&ccedil; talepte ciddi bir toparlanma yaşandı. Bir &ouml;nceki yılın aynı d&ouml;nemlerine g&ouml;re, ilk &uuml;&ccedil; ayda reel olarak y&uuml;zde 3.5 artan i&ccedil; talep yılın geri kalan b&ouml;l&uuml;m&uuml;nde hızlandı; i&ccedil; talep ikinci &uuml;&ccedil; ayda y&uuml;zde 7.8, &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; &uuml;&ccedil; ayda y&uuml;zde 6.5 ve son &uuml;&ccedil; ayda y&uuml;zde 7.4 arttı. Yılın ilk yarısında kamu sekt&ouml;r&uuml; talebindeki artış dikkat &ccedil;ekiciydi. Kamu sekt&ouml;r&uuml; talebi ilk &uuml;&ccedil; ayda reel olarak y&uuml;zde 17.1, ikinci &uuml;&ccedil; ayda y&uuml;zde 13.2 artmıştı. Yılın ikinci yarısında kamu sekt&ouml;r&uuml; talebindeki artış ortalama 7 civarında oldu. &Ouml;zel kesim talebi yılın ilk &uuml;&ccedil; ayında reel olarak y&uuml;zde 1.7 artarak zayıf kaldı. Yılın geri kalan b&ouml;l&uuml;m&uuml;nde ise &ouml;zel kesim talebindeki artış ortalama y&uuml;zde 7 civarında ger&ccedil;ekleşti. &Ouml;zetlersek, ekonomik b&uuml;y&uuml;me a&ccedil;ısından yılın ilk yarısını kamu sekt&ouml;r&uuml; talebi, ikinci yarısını ise &ccedil;oğunlukla &ouml;zel kesim talebi kurtardı. Yılın t&uuml;m&uuml;nde &ouml;zel kesim yatırım talebi g&ouml;reli olarak zayıf kaldı. Buna karşılık, kamu kesimi yatırım talebindeki artış dikkat &ccedil;ekiciydi. Yılın t&uuml;m &uuml;&ccedil; aylarında bir &ouml;nceki yılın aynı d&ouml;nemlerine g&ouml;re kamu kesimi yatırım talebi reel olarak azalan hızda, ama &ccedil;ift hanelerde b&uuml;y&uuml;d&uuml; (ilk &uuml;&ccedil; ayda y&uuml;zde 51, ikinci &uuml;&ccedil; ayda y&uuml;zde 28, &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; &uuml;&ccedil; ayda y&uuml;zde 17, d&ouml;rd&uuml;nc&uuml; &uuml;&ccedil; ayda y&uuml;zde 12). DALGALI EĞİLİMLER Grafikte &uuml;&ccedil; aylık d&ouml;nemler itibarıyla yıllık ekonomik b&uuml;y&uuml;meye i&ccedil; ve dış talep katkıları g&ouml;steriliyor. K&uuml;resel krizden bu yana ekonomik b&uuml;y&uuml;me de, b&uuml;y&uuml;meye katkı yapan i&ccedil; ve net dış talep de dalgalı bir seyir izliyor. Ekonomik b&uuml;y&uuml;menin d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml; ya da ekonominin reel olarak k&uuml;&ccedil;&uuml;ld&uuml;ğ&uuml; d&ouml;nemlerde i&ccedil; talebin b&uuml;y&uuml;meye katkısı negatif olurken, ekonomik b&uuml;y&uuml;menin g&ouml;reli olarak y&uuml;ksek olduğu ya da hızlandığı d&ouml;nemlerde i&ccedil; talep katkısı egemen olup net dış talep katkısı negatife d&ouml;n&uuml;yor. 2012 yılında b&uuml;y&uuml;me y&uuml;zde 2.1&rsquo;e kadar d&uuml;şt&uuml;. Dış talep katkısı olumluya d&ouml;nd&uuml;. 2013 yılında yine normale d&ouml;n&uuml;ş g&ouml;zlendi. Bu yılın tamamı i&ccedil;in hen&uuml;z g&uuml;venilir bir tahmin yapmak zor. Ama, yılın ilk yarısı yine dış talebin b&uuml;y&uuml;meye katkısının olumlu, i&ccedil; talebin katkısının ise d&uuml;ş&uuml;k ya da olumsuz olacağını tahmin edebiliriz.